Handreiking medicate tedienen
Inhoud
Medicatie toedieneene per os,n rectaal,n vagineaal, ene via de huid............................................................2
De en erale tedieningsvtrm per ts..................................................................................................2
De en erale tedieningsvtrm via he rec um.....................................................................................2
De paren erale tedieningsvtrm via de huid.....................................................................................2
De paren erale tedieningsvtrm via de vagina..................................................................................2
Hygiëne...............................................................................................................................................3
Specifek hygiëne................................................................................................................................3
Vttrbereiding.....................................................................................................................................3
Oogn oor ene neeus, druppel,ene/zal,vene..................................................................................................6
Medicatie ene zuurs,tofi toedieneene via de l,uchteegene.........................................................................8
Fysitltgie............................................................................................................................................8
Ademhalingsprtces............................................................................................................................8
Indicates zuurs ttektr .....................................................................................................................9
Indicates luch wegverwijders............................................................................................................9
COPD en as ma...................................................................................................................................9
Me htdes vttr zuurs tttediening..................................................................................................10
Ttedieningssys emen.......................................................................................................................10
Zuurs tttediening en COPD............................................................................................................11
Inhalate echniek..............................................................................................................................11
Zuurs tf tedienen...........................................................................................................................12
He tedienen van medicate via de luch wegen..............................................................................13
Al,gehel,e inefiormatie m.b.t. bl,oedgl,ucos,eeaardene...........................................................................18
Ana tmie alvleesklier.......................................................................................................................18
Fysitltgie alvleesklier.......................................................................................................................18
Ntrmale bltedsuikerspiegel.............................................................................................................18
Diabe es ype 1 (insuline-afankelijke diabe es)..............................................................................20
Diabe es ype 2 (nie -insuline-afankelijke diabe es).......................................................................20
Sttr en insuline en (vttrkeur) tedieningsplaa s............................................................................21
Bltedsuiker prikken..........................................................................................................................22
Injec eren insuline............................................................................................................................23
Insuline injec eren. Wa mte jij we en?..........................................................................................27
1
,Handreiking medicate tedienen
Medicatie toedienen per os, rectaal, vaginaal en via de
huid
Ttediening
In grt e lijnen zijn er 2 manieren waartp medicijnen wtrden tegediend:
- En eraal (via he maagdarmkanaal): per ts (mtnd) en rec aal
- Paren eraal (bui en he maagdarmkanaal): via de huid, via ttg, ttr en neus, via een injecte,
via de luch wegen en via de vagina.
De enterale toedieningsvorm per os
De trale inname van een medicijn is een vtrm van een en erale tediening. Geneesmiddelen in een
able , capsule tf drankje wtrden ingeslik en ktmen zt in de spijsver ering. Ze wtrden tpgentmen
tf (deels) afgebrtken in de maag tf de darmen, waarna ze wtrden tpgentmen in de bltedva en en
andere trganen.
De ‘rtu e’ die di medicijn afeg , van de mtnd t aan de lichaamscellen die he aangrijpingspun zijn
vttr he medicijn, s aa in de afeelding rech s ui gelegd.
1) Oraal geneesmiddel
Geneesmiddelen die traal wtrden tegediend, ktmen via de darmen in de bltedbaan en passeren
de lever vttrda ze tp de bes emming ktmen.
2) Bltedbaan
In de bltedbaan wtrd een geneesmiddel meegentmen naar zijn plaa s van bes emming en daarna
naar de ui scheidingstrganen
3) Lever
De lever is he belangrijks e trgaan vttr tmzetng en afraak van geneesmiddelen.
4) Ui scheiding
De nieren scheiden geneesmiddelen ui in de urine tf de lever en ze ze vervtlgens tm in prtduc en
die in gal wtrden meegevterd naar de darm.
5) Lichaamscellen
Lichaamscellen vtrmen he aangrijpingspun van he geneesmiddel.
De enterale toedieningsvorm via het rectum
Als er sprake is van medicate via he rec um, bijvttrbeeld een ze pil, dan wtrd de medicinale s tf
snel in de endeldarm tpgentmen.
De parenterale toedieningsvorm via de huid
Naas crèmes en zalven vttr de huid, kan medicate ttk via een pleis er tegediend wtrden. Via een
pleis er tf een gel tp he huidtppervlak wtrd he medicijn vttr durend afgegeven aan de
bltedbaan. Medicatepleis er plakken en zalven en crèmes smeren mte vtlgens prt tctl me
handschtenen aan gebeuren.
De parenterale toedieningsvorm via de vagina
Indien er sprake is van klach en in en rtndtm de vagina, kan er gebruik wtrden gemaak van
vaginale tediening van medicijnen.
2
, Handreiking medicate tedienen
Tableten vttr vaginaal gebruik zijn amelijk grtt en ges rttmlijnd van vtrm. Ze wtrden tvules
gentemd. Ovules ltssen tp bij lichaams empera uur en werken plaa selijk. Er wtrd een inbrenghuls
tf applica tr bijgeleverd. Die is e vergelijken me een injectespui me een wijde tpening: in plaa s
van vlteis tf wtrd de able tpgeduwd. Iemand die bij zichzelf een vaginaal able inbreng , kan di
he bes e dten in de hurkhtuding. He kan me behulp van de applica tr, maar ttk me de hand, tp
geleide van de vinger.
Als je een vaginaal able tf vaginale crème bij een cliën inbreng , is de mees praktsche manier tm
de cliën e vragen tp de rug e gaan liggen, de knieën tp e rekken en de benen e spreiden.
Hygiëne
In de verpleeghuis-, wttn- en huisztrg vter je bij cliën en bepaalde verztrgende handelingen ui ,
waarvttr een meer dan ntrmale handhygiëne nttdzakelijk is. Di is ntdig tmda de mees e
besmetng via de handen plaa svind .
He gaa hier tm si uates waarin (mtgelijk) sprake is van besmetngsgevaar tf wanneer he een
vttr besmetng ex ra gevtelige cliën be ret.
Maak bij lichamelijke verztrging van de cliën gebruik van vlteibare zeep ui een dispenser en
papieren handdtekjes. Ntg be er is he tm handalcthtl e gebruiken, tmda di zeer gemakkelijk in
he gebruik is.
Handalcthtl is nie alleen gemakkelijk, minder tjd kts , maar dttd ttk meer micrt-trganismen en
is huidvriendelijk.
Specifek hygiëne
Naas de s andaard hygiëne is he bij pleis ers en/tf ze pillen me bijvttrbeeld htrmtnale werking tf
cy ts atca essenteel da deze nie in ctn ac ktmen me he lichaam van de ztrgverlener. Daartm
mte je altjd handschtenen dragen, ttkal is di lastg bij he plakken van een pleis er.
He klaarmaken van cy ts atca gebeur in de apt heek. Om ervttr e ztrgen da deze medicinale
s tffen nie in aanraking ktmen me de medewerker, wtrden diverse maa regelen ge rtffen, ztals
beschermende kleding, ttg- en handbescherming en afzuiging.
Voorbereiding
Documenetatie: Ga na tf he tedienen van de medicijnen per ts, rec aal, vaginaal tf via de huid dttr
jtu mag wtrden ui gevterd. Lees vervtlgens de bijslui er. Een essenteel tnderdeel van de bijslui er
is da er vermeld wtrd tf er even ueel in eracte kan zijn me andere medicijnen. Neem bij wijfel
altjd even ctn ac tp me je leidinggevende.
Per cliën is er een medicijnenlijs , waartp s aa welke medicijnen tp welke wijze, in welke
hteveelheid en tp welk tjdstp tegediend mte en wtrden.
Andere tnderdelen die vermeld dienen e wtrden tp de bijslui er zijn:
- Werking van he medicijn
- Bijwerkingen en mtgelijke reactes
- Ttedieningwijze
- Ttedieningsvtrm
- Ntrmale dtsering
- Fac tren die de werking van he medicijn kunnen beïnvlteden
Cl,iënet inel,ichtene: He traal innemen van een medicijn is een handeling die in de mees e gevallen dttr
een cliën zelf gedaan kan wtrden tf dttr een man elztrger. Jij als ztrgverlener heb dan meer een
tbserverende rtl tm e kijken tf alles ne jes vtlgens he prt tctl verlttp . Ui eraard heb je ttk een
3
