Samenwerken in de
specialistische hulpverlening
Docent: Ernst Buijs
Bijeenkomst 1| 14 februari 2024
Eclectisch werken
Je werkt op basis van je intuïtie en je gevoel.
In de praktijk werkt men meestal met een combinatie van onderdelen uit verschillende
psychologische stromingen. -> Het werk is in toenemende mate ‘eclectisch’ of ‘integratief’; de
stromingen worden gemixt. -> Afhankelijk van het probleem en de kenmerken van de cliënt hebben
sommige benaderingen de voorkeur en andere niet. -> Voor een goed begrip van wat je doet, is het
nuttig om verschillende visies van elkaar te kunnen onderscheiden. Juist het reflecteren over de
verschillen kan een verantwoorde keuze bevorderen.
De huidige zorg richt zich soms nogal op diagnosticeren en ziektebeelden.
Steeds meer instellingen voor de geestelijke gezondheidszorg (ggz) onderkennen het belang van
herstelondersteunde zorg.
Herstelgericht werken
Leren leven met een ontwrichte aandoening, beperking of kwetsbaarheid waarbij de
mogelijkheden en kracht van de mens centraal staan.
Herstel ondersteunende zorg is alle zorg die gericht is op het bevorderen van het
herstelproces.
Ondersteunen bij herstel betekent in ieder geval op een andere manier kijken naar mensen
met een langdurige psychische kwetsbaarheid dan gebruikelijk was in de psychiatrie.
Vier fasen in het herstelproces
1. Overweldigd door de aandoening
2. Worstelen met de aandoening
3. Leven met de aandoening
4. Leven voorbij de aandoening (volledige acceptatie)
Wat kunnen wij doen als professionals?
Herstellen is een zeer persoonlijk en uniek proces van veranderen van attitude, zekerheden,
waarden, rollen en doelen dat leidt tot een bevredigend, hoopvol en zinvol leven, ondanks
de beperkingen die de ziekte meebrengt.
Herstel kunnen wij niet doen, maar kunnen we wel ondersteunen door onze houding, visie
en werkwijze.
Welke houdingsaspecten zijn belangrijk als hulpverlener?
Heeft een houding van hoop en optimisme;
Is present oftewel aandachtig aanwezig;
Maakt ruimte voor, ondersteunt het maken van en sluit aan bij het eigen verhaal van de
cliënt;
, Herkent en stimuleert het benutten van eigen kracht van de cliënt (empowerment)
Erkent, benut en stimuleert de ondersteuning van de cliënt door belangrijke anderen;
Is gericht op het vergroten van de eigen regie/autonomie
Stigma
Stigmatisering is een proces waarin een groep personen negatief wordt gelabeld,
veroordeeld en uitgesloten.
Dit gebeurt op grond van gemeenschappelijke, afwijkende kenmerken en/of gedragingen die
angst of afkeer oproepen.
Personen worden niet meer als individu gezien met veel eigenschappen maar als lid van een
groep met lage status.
Vormen van stigma's
Zelfstigma:
Wanneer iemand gelooft dat de negatieve opvattingen en vooroordelen kloppen en deze op zichzelf
betrekt (internaliseren). Iemand met schizofrenie: “Ik ben gek.”
Publiek stigma:
Opvattingen die mensen in de samenleving hebben. “Belgen zijn dom.”
Structureel stigma:
Stigma dat verankert zit in bepaalde regels en wetten. Iemand met een psychische aandoening moet
bijvoorbeeld extra gekeurd worden voor een rijbewijs.
Theorieën over het ontstaan van stigma's
1. Labelingstheorie
De labelingstheorie stelt dat mensen zich gaan identificeren en zich gedragen op een manier
die weerspiegelt hoe anderen ze labelen.
2. Attributietheorie
Iemand doet zo dus iemand is zo.
, Les 2|28 februari 2024
Oplossingsgericht werken:
Accent verschuiven van denken en praten over het probleem naar denken en praten in oplossingen.
Oplossingsgericht werken is in de volgende axioma's samen te vatten:
Stop met wat niet werkt
Doe meer van wat wel werkt
Geen enkel probleem is altijd aanwezig
Je hoeft de oorzaak niet te weten om de oplossing te vinden
De cliënt weet de oplossing
Probleemoplossend Oplossingsgericht
Verleden is belangrijk Toekomst is belangrijk
Wiens fout is het? Wat kan anders?
Expert geeft antwoorden Expert stelt vragen
Het probleem speelt voortdurend, overheerst Het probleem doet zich nooit in dezelfde mate
voor
Er zijn grote veranderingen nodig Kleine verandering is voldoende als aanzet
Denken is belangrijk Doen is belangrijk
Controleer Ondersteun
Verstaan en inzicht zijn noodzakelijk voor er Inzicht komt na of tijdens de verandering
verandering kan komen
Nooit Nog niet
Diagnosticeer de oorzaak Apprecieer de uitzondering als (deel)oplossing
Resources moeten worden aangereikt Resources zijn steeds voorhanden, maar
moeten ontsluierd worden
Expert Partner
Conflict Samenwerking
Regel Uitzondering
Hetzelfde Verschil
Verminder Vermeerder
Insisteer Inviteer
Terugkijken Vooruitkijken
Meer van hetzelfde Meer van iets anders
Probleem Oplossing
De drie typen relaties:
1. De bezoekerstypische relatie: de cliënt heeft geen hulpvraag en ziet zichzelf niet als deel van
een probleem of een oplossing. Dus heeft de sociaal werker geen mandaat om te helpen.
2. De klagertypische relatie: hier ervaart de cliënt wel een probleem en heeft hij wel een
hulpvraag, maar hij ziet zichzelf niet als deel van de oplossing. Er is dus geen werkbare
hulpvraag en het mandaat om te helpen is beperkt.
3. De klanttypische relatie: hier heeft de cliënt een probleem en hij ziet zichzelf als deel van de
oplossing. Er is dus een werkbare hulpvraag en de cliënt geeft de sociaal werker het
mandaat hem te helpen bij het vinden van oplossingen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sannejongbloed2005. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,00. Je zit daarna nergens aan vast.
