Aantekeningen colleges Zorg voor mensen met een functiebeperking
College 1
Functiebeperking: alle biologische afwijkingen die het dagelijks leven/de ontwikkeling beïnvloeden.
De maatschappelijke context heeft invloed op hoe een functiebeperking wordt gezien.
Stoornis: organische afwijking van de normale ontwikkeling (niveau van menselijk organisme).
• Delayed (vertraagd): zelfde stappen als normale ontwikkeling, maar in trager tempo.
• Divergent (afwijkend): andere bouwstenen.
• Dissociated (ongelijkmatig): verschillende domeinen ontwikkelen in een ander tempo.
Delayed: Divergent:
Normaal Normaal
Delayed Reegressie na vertraagde ontwikkeling
MR Regressie na normale ontwikkeling
Dissociated:
Beperking: problemen in het dagelijks functioneren op intellectueel en adaptief gebied in
verschillende domeinen: conceptueel, sociaal en praktisch. Door de jaren heen is de definitie van een
mental deficiency, verstandelijke beperking, sterk veranderd (niveau van menselijke activiteiten):
• Mentaal defect als gevolg van incomplete cerebrale ontwikkeling waardoor een individu faalt
om zijn passende rol in de maatschappij te vervullen.
• Mentaal defect is een staat van een onvolledige mentale ontwikkeling waardoor een individu
niet in staat is zichzelf aan te passen aan de omgeving zonder hulp, maar is te genezen.
• Mentaal defect is een staat van sociale incompetentie als gevolg van een ontwikkelingsstop
met een organische oorzaak wat niet te genezen of remediëren (door training) is.
Aannames bij de definitie die tegenwoordig worden gebruikt zijn:
• Beperkingen in het functioneren moeten worden afgewogen binnen de context.
• Valide assessment neemt culturele verschillen in communicatie en gedrag mee in afweging.
• Beperkingen gaan vaak samen met sterke kanten van een individu.
• Beschrijvingen zijn gericht op ondersteuningsbehoeften, waardoor het functioneren zal
verbeteren.
Handicap: een beperking in het individueel functioneren binnen de maatschappelijk sociale context.
Het heeft een significant nadeel en kan niet worden opgelost (niveau van menselijke participatie).
Het hebben van een beperking betekent dus niet dat iemand ook een handicap heeft (licht
verstandelijk beperkt functioneert vaak nog in de maatschappij, maar dat ligt aan de eisen en kijk
van de maatschappij).
, Paradigma: zienswijze, samenhangend stelsel van theorieën en modellen die het denkkader vormen
waarmee de ‘werkelijkheid’ wordt geanalyseerd.
Multidimensioneel model van functioneren AAIDD: het individueel functioneren wordt bepaald
door vijf dimensies en de mate van ondersteuning.
• Intellectueel functioneren: het algemene mentale vermogen wat redeneren, plannen,
probleem oplossen, abstract denken, het begrijpen van complexe ideeën, snel leren en leren
van ervaringen omvat. Intelligentie wordt het best gerepresenteerd door IQ-scores (cut-off =
2 sd’s, gemiddeld = 100, sd = 15).
o Intelligentie van Gardner: er zijn meerdere vormen van intelligentie
o Driedimensioneel model Greenspan: intelligentie bestaat uit
▪ Conceptueel: g
▪ Praktisch: het uitvoeren van alledaagse taken
▪ Sociaal: morele ontwikkeling en sociale vaardigheden
• Adaptief gedrag: verzameling van conceptuele, sociale en praktische vaardigheden die
moeten worden geleerd door mensen om zich in het alledaagse leven te kunnen redden
(significante beperking bij 2 sd’s onder gemiddeld op één van drie domeinen).
o Conceptueel: taal, lezen, schrijven, geldbegrip, zelfsturing
o Praktisch: dagelijkse vaardigheden
o Sociaal: verantwoordelijkheid, regels opvolgen, beïnvloedbaarheid
• Participatie, interactie en sociale rollen: betrokkenheid bij de uitvoering van taken in het
dagelijks leven, passend bij de leeftijdsgroep. Beperkte interacties resulteren in het niet
vervullen van de gewenste rol.
• Gezondheid en etiologische factoren: sociaal welbevingen, fysieke en geestelijke gezondheid
heeft een grote impact op het functioneren. Preventie is belangrijk.
• Context: de mogelijkheden van een individu op verschillende niveaus/systemen in de
gemeenschap zijn bepalend voor het welzijn.
1. Verstandelijke mogelijkheden
2. Adaptief gedrag
3. Participatie, interactie, rol Ondersteuning Individueel
functioneren
4. Gezondheid; etiologie
5. Context
De classificatie van verstandelijke beperkingen is sterk veranderd, er kwamen steeds meer
verschillende classificaties met een andere ernst. Daarnaast bepaald de definitie die wordt gebruikt is
hoeveel mensen geclassificeerd worden.
Voor een verstandelijke beperking kan IQ worden gebruikt:
• Stanford-Binet IQ: ontwikkelingsleeftijd/chronologische leeftijd X 100%
Ernst IQ Adaptief functioneren 6 -21 jaar Ontw. leeftijd
Licht 50/55 – 70/75 Sociale regels leren/conformeren 9 - 12 jaar
Matig 35/40 – 50/55 Communiceren, niet lezen/schrijven 6 - 9 jaar
Ernstig 20/25 – 35/40 Enig taalbegrip, wel lopen 3 - 6 jaar
Diep < 20 - 25 Achterstand op alle terreinen onder 3 jaar
