Samenvatting
Samenvatting PB1302 Wetenschapsfilosofie
Alle hoofdstukken die geleerd moeten worden voor het tentamen zijn vertaald in het Nederlands. Sommige delen komen uit YouLearn. Het kan taalfouten bevatten
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 45 pagina's
Voorbeeld 4 van de 45 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
12 beoordelingen
Door: ilagendijk • 1 jaar geleden
Door: jm8316 • 4 jaar geleden
Door: ruudennicky • 4 jaar geleden
Door: winekeverlangen • 3 jaar geleden
Door: veravankasteren • 4 jaar geleden
Door: Maaike93 • 5 jaar geleden
Door: iv22 • 5 jaar geleden
Meestal maak ik mijn eigen samenvattingen en hou ik niet van die van anderen. Toch door tijdsdruk met deze gewerkt. Helder en toch kort genoeg geschreven, dank je wel!
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 1: rationalisme en empirisme in de oudheid.Introductie
Filosofie is te verdelen in subvisies
1 Metafysica: abstracte, filosofiscse eike op wereelikeseid
Vraagstue: wat is de wereelikee aard der din gen ? An twoorden uit wereen van Aristoteles Psysiea: bun del
waarin Aristoteles de n atuur empiriscs bescsreef Ta meta ta Psysiea Biblio (were volgen d op Psysiea) is een
bun del waarin Aristoteles door middel van reden eren de on zicstbare essen te van bestaan probeert te
acstersalen
2 On tologie (staat gelike aan metafysica)
Vraagstue: wat is de essen te van din gen ? Wat zikn bepalen de eigen scsappen van din gen en soe on tstaan
die eigen scsappen Modern e opvatn g: men selike geest is bikverscsikn sel van biologiscs brein Geest is een
product van n euron en en n eurotran smiters
3 Epistemologie
Vraagstue: wat is een n is en soe eomen wik daartoe? Posite is afan eelike van on tologiscse opvatn gen
Geest is een bikverscsikn sel van materiele brein : n atuurweten scsappelikee, empiriscse aan pae
Er zikn twee ben aderin gen om filosofiscse vragen te on derzoeeen : raton alisme en empirisme
Raton alisme Gebaseerd op Plato On ze reden eercapaciteiten is de bron van een n is
Empirisme Gebaseerd op Aristoteles Zin tuiglikee ervarin gen is de bron van een n is
Plato’s (427-347 v. Chr.) rationalisme
Socrates vroeg zics af wat er n odig is om goed te leven Dat is on derzocst doormiddel van dialectee of eruisversoor
Om an deren te selpen bik filosoferen , gebruiete sik Q&A (in tellectuele verloseun de) Het doel was an deren selpen
door ideeën te baren Socrates stelde vragen over de din gen die ze zeeer zouden weten , om later sun men in g te
serzien Het n iet-weten is de en ige zeeerseid die Socrates sad Hik on derzocst begrippen (scsoon seid,
gerecstgseid, moed, liefde, waarseid, een n is) door te eikeen wat bikvoorbeeld mooie din gen met eleaar gemeen
sebben
Meletus elaagde Socrates aan Hik ereen de de goden van de stad n iet en in troduceerde n ieuwe Socrates werd
geëxecuteerd door drin een van gifige semloceplan t
Metafysische (ontologische) discussie over onderscheid tussen uiterlijk en realiteit.
Metafysische kwesties houden verband met epistemologische kwesties (Socrates
vraag: wat is kennis), discussie gevoerd door Parmenides (510-440 v. Chr.) en
Heraclites (600-450 v. Chr.).
Heraclitus en Parmen ides verscsillen van men in g over de ware aard van wereelikeseid: is deze statscs of
veran derlike?
Heraclites, beeen d als ‘De Duistere’ zei dat veran derin g (fux) de eern van bestaan vormt Niets is, alles wordt, in de
vorm van ‘pan ta rei’ (alles stroomt) Door de con tn ue veran derin g is set moeilike om de wereelikeseid te zien en
een n is te verwerven Wereelikeseid zien door de zin tuigen en is veran derin g Men sen zikn slaapwan delaars, die door
een eeuwig veran deren de wereld lopen , zon der de verborgen wereelikeseid te zien Om de verborgen wet (logos)
acster de veran deren de wereld te zien , eun ke tot een n is eomen
Parmen ides, zei dat de wereld waar Heraclitus over spreeet een suggeste is die geweet worden door de zin tuigen
On der de veran derin gen en bewegin gen die we met zin tuigen oppieeen , is een perman en te en on veran derlikee
realiteit Alles is, n iets wordt
Protagoras con cludeerde dat de wereld van Heraclites een persoon likee wereld is Ieder eiket van uit een an der
perspectef en op een an der momen t n aar din gen en daarom zien ze een an dere wereelikeseid Socrates zegt dat een
obkect er voor een an der er an ders uit ziet Via de empirie eun n en we n ooit zeeerseid bereieen over de aard van de
wereelikeseid Socrates treet sieruit de ulteme con clusie: ie weet n iets, zeeere een n is is on bereiebaar (sceptcisme)
,Plato’s idee over onderscheid tussen uiterlijk en realiteit
Plato zei dat een n is met waarn emin g wordt gelikegesteld, omdat fuctueren de aard van perceptuele wereld
verwoesten de implicates seef Ecste een n is wordt door sceptcisme on mogelike gemaaet Waargen omen wereld
varieert door con stan te stroom van percepte (een n is)
Socrates vraag: als set waait, is set voor de een eoud en voor de an der n iet? Homo men sura van Protagoras zei dat
ieman ds men in g gelike staat aan ieman ds sen sate Volgen s Plato gaat de waarseid en een n is (epistèmè) over soe
din gen ecst zikn Win d ean warm/eoud aan voelen , maar de win d zelf is warm of eoud Ken n is is geen percepte,
omdat kik en ie eigen waarseden sebben
Plato is set een s met Parmen ides, de wereld veran derd n iet steeds Er is een boven n atuurlike rike dat eeuwige en
perfecte vormen bevat (Ideeën ) Ziel zit gevan gen in set licsaam en den een dat waarn emen met zin tuigen toegan g
biedt tot ecste wereld Plato geloof in n atvisme, aan geboren een n is sebben we en daarom soeven we n iet te
vertrouwen op on ze zin tuigen Ecster is de een n is verloren bik de geboorte en door An amn ese (leren -door-
serin n erin g) door middel van reden eercapaciteiten eun n en we on ze toestan d van vergetelseid en on tsouden
serstellen en de eeuwige vormen een n en en daarmee tot ware een n is eomen
Als gevan gen e vrikgelaten worden , worden ze eerst verblin d door set vuur Na en ige tkd zal de ex-gevan gen e zics
realiseren dat de scsaduwen n iet de realiteit zikn , maar een vage scsaduw van de realiteit (de wereld van Heraclitus,
leidt n aar on zeeere een n is ) Op dat momen t zikn zikn ogen gewen d aan set vuur en zal sik de uitgan g eun n en vin den
n aar de wereelikeseid (de wereld van Parmen ides, leidt n aar ecste een n is: de wereld van de vormen /ideeën ) Voor
Plato symboliseerde dit de werein g van on s zin tuiglike systeem We ziten gevan gen in on ze imperfecte zin tuigen en
zullen n ooit de wereelikeseid eun n en aan scsouwen , maar wel een vage afdrue daarvan Het zikn imperfecte eopieën
On ze waarn emin g is verre van perfect en zal n ooit eun n en leiden tot ware een n is Om die te bereieen moeten we de
grot van zin tuiglikee wereld verlaten en set licst van de waarseid opzoeeen Dit ean via de rato, de taae van de
filosoof is on s te selpen te bewan delen van dit pad
Aristoteles (384-322 v. Chr.) empirisme
Sen soriscse ervarin g is bron van een n is Zin tuigen bren gen on s direct in con tact met de wereld
Weten scsappelikee vooruitgan g door te eikeen n aar empiriscse feiten van de n atuur Zik die in een in teme
gemeen scsap in de n atuur sebben geleefd, eun n en zulee prin cipes n eerleggen Tseorieën moeten
overeen stemmen d zikn met ta psain omen a (optreden s) die waarn emin gen en gemeen scsappelikee overtuigin gen
omvaten Empiriscse gegeven s werden gebruiet om vooroordelen te corrigeren (alle sperma is wit)
Er is één wereld, de n atuurlikee (mon istscse wereld) Un iversalen worden opgen omen in n atuurlikee obkecten
(vervallen stoel of misvormde driesoeeen ) Essen tes besoren tot n atuurlikee wereld en zikn toegan eelike door
empiriscs on derzoee De geest is een tabula rasa (on bescsreven blad, empiristscs stan dpun t) Aan geboren ideeën
eun n en beweret worden door an amn èsis, daarom is er geen n atvisme Peripatetscse Axioma (were van Aristoteles)
verteld dat in tellect gevuld wordt door zin tuigen en ervarin gen (empiristscse elemen ten in filosofie van Aristoteles)
Weten scsap beston d uit set on tdeeeen van oorzaeen van obkecten We sebben een n is (epistème) als we een
verelarin g eun n en geven Deze soudt reden erin g in van tseoretscse basisprin cipes tot specifieee gevallen , door
syllogisme Syllogisme is een vorm van logica, waarmee ke argumen tate van deducte eun t uitscsrikven A en B zikn
uitgan gspun ten (premissen , die bevat specifieee een n is), C is con clusie Door de eerste premisse toe te passen op de
tweede, plegen we deducte en eomen we tot een specifieee con clusie
A Alle men selikee wezen s zikn sterfelike
B Socrates is een men s
C Socrates is sterfelike
Als we gaan rommelen in één van de drie rollen , tasten we de geldigseid aan (Alle men sen zikn sterfelike, Socrates is
sterfelike leidt n iet dat Socrates een men s is Hik zou ooe een ezel eun n en zikn )
A Iedereen die sterf is een men s
B Socrates is sterfelike
C Socrates is een men s
,Met deze syllogisme eomen we tot een an der probleem Als de ezel Socrates seet, elopt de reden erin g, maar n iet de
con clusie Dit is set fun damen tele probleem van set syllogisme en daarmee van set deducteve argumen t: uit
geldigseid volgt n iet per defin ite waarseid Deductef argumen t staat of valt met de eerste premissie Deducte
levert geen n ieuwe een n is op, maar maaet een n is preciezer Nieuwe een n is wordt gevon den door de wereld te
observeren (empiristscse eeuze)
In een weten scsappelikee afeidin g gaan we van on beperete waaracstge wet n aar een specifiee geval Con clusie
moet met zeeerseid getroeeen worden Als set uitgan gspun t n iet zeeer is, ean een syllogisme gecon strueerd
worden Het product is dan een persoon likee men in g (doxa) en geen ware een n is
Plato ereen t set probleem van set syllogisme n iet Waarseid van eerste premisse was van zelfspreeen d, direct
afkomstg uit aan geboren ideeën wereld Premissen op basis van serin n erin g zorgvuldig eiezen , dan soef waarseid
n iet betwikfeld te worden Aristoteles von d dit een zwae argumen t Hik von d dat we de an dere ean t op moeten
reden eren Van specifiee n aar algemeen , dat wordt in ducte gen oemd
In ducteve reden erin g:
1 Aristoteles is een men s en is sterfelike
2 Plato is een men s en is sterfelike
3 Socrates is een men s en is sterfelike
4 Parmen ides is een men s en is sterfelike
5 Heraclitus is een men s en is sterfelike
6 Dus, alle men sen zikn sterfelike
Verzamelin g waarn emin g veron derstelt dat alle men sen sterfelike zikn De eerste premisse is een in ducte van wat we
sebben gezien Aristoteles ereen t dat deze in ducte n iet tot zeeere een n is leidt Het is n og steeds n iet zeeer of alle
men sen sterfelike zikn (wan t we sebben meer dan 6 men sen op de wereld) Met in ducte wordt set probleem van
syllogisme n iet opgelost
De weten scsap moet zics ricsten op empiriscse verscsikn selen : begin sel overbren gen door ervarin g
Basisverelarin gsprin cipes vaststellen door te veran deren van ‘algemeen n aar specifiee’ (zoals in demon strate) n aar
‘specifiee n aar algemeen ’ Dus van con creet en specifiee n aar abstract
Empiriscse procedure waarmee we van con creet n aar abstracte in ducte overstappen In ducte is een vooruitgan g
van waarn emin g van verscsikn selen tot un iversele weten Un iversele prin cipes vereregen uit feiten van sen soriscse
waarn emin g Er moet een in tuïte zikn om eerste begin selen vast te souden Waarseid van un iversele prin cipes
worden gevat door in tellectuele capaciteit (n ous) Deze garan deert de waarseid van empiriscs verworven
correlates Waarn emin g stelt vast dat men sen overlikden , in tellect bren gt set in zicst dat set n oodzaeelike is om te
sterven
Aristoteles wordt gezien als een van de eerste empiristen In ducte is n iet uitsluiten d waarn emen d Defin iteve
vaststellin g van tseoretscse prin cipes san gt af van een directe en in tuïteve beseersin g van in tellect (n ous), die in
staat is om met zeeerseid de essen tële eigen scsappen van obkecten de detecteren Dit san gt samen met de leer van
Aristoteles over de vier oorzaeen , die ean worden verelaard aan de san d van set marmeren beeld van Apollo
1 Formele oorzaae: bepaalde vorm, Apollo-vorm
2 Materiële oorzaae: marmer
3 Efficiën te oorzaae: primaire bron van veran derin g/afwezigseid (statsis), de beeldsouder
4 Uitein delikee oorzaae: doel van beeld is estsetscs zikn of devoton eel
Aristoteles beweert dat we on ze tseorieën moeten baseren op waargen omen feiten Ecster zikn zikn tseorieën ooe
gebaseerd op beperete en oppervlaeeige gegeven sverzamelin g Fran cis Bacon (weten scsappelikee revolute) zegt dat
Aristoteles geleid werd door veron derstellin gen en vooroordelen Biologie vrouw: vermin ete man Aristoteles is
geïn fecteerd door ideologiscse man n elikee domin an te
, Hoofdstuk 2: Voorbij aan de pilaren van Hercules: een nieuwe
(filosofie van) wetenschap
Introductie
Fran cis Bacon publiceerde in 1620 In staurato Magn a van Fran cis Bacon geef een beeld van soe een scsip door de
eolommen van Hercules vaart Hercules zou op de piklers ‘Ne plus Ultra’ (n iets meer dan ) sebben gescsreven Het
ein de van de beeen de wereld en de gren zen van wat er ean worden geeen d Het tweede deel Tse Novum Organ um
(n ieuwe metsode) werd gescsreven om Aristoteles Organ um, gescsrifen over logica en weten scsap te vervan gen
Hercules ewam met ‘Ne plus ultra’, Bacon ewam met ‘Plus ultra’
Het Aristotelisch-middeleeuwse wereldbeeld
Bin n en set sociale, politeee, in tellectuele en religieuze leven van Europa was de rooms-eatsolieee eere was
domin an t Vragen over de wereelikeseid werd bean twoord door Aristoteles en /of de Bikbel
Klassieke theorieën
Aristoteliscse eosmos beston d uit gecon cen treerde eristal bollen waaraan plan eten en sterren waren bevestgd De
aarde was zwaar en on beweeglike en ston d in set cen trum van set un iversum (geocen triscs) De eosmos omvate
twee verscsillen de gebieden : gebied van de maan n aar buiten (superlun aire of semel regio) en set gebied tussen de
aarde en de maan (sublun aire, terrestriscse rike, wereldse rike)
In de semel is alles eeuwig en perfect Superlun aire obkecten zikn on vergan eelike en bewegen in perfecte cireels
Hemellicsamen bestaan uit quin ta essen ta: een pure, on zicstbare glasacstge substan te
In de wereld zikn obkecten on dersevig aan veran derin g en on tbin din g Het zikn elemen ten die on tstaan , bestaan ,
sterven of vergaan Obkecten bewegen n iet in volmaaete cireels, maar in recste likn en in de ricstn g van sun
n atuurlikee plaats en eomen tot stlstan d Alles bestaat uit vier elemen ten : aarde, lucst, vuur en water en sebben
een n atuurlikee plaats Zware voorwerpen bestaan uit aarde en water vallen n aar ben eden Hun n atuurlikee plaats is
in set cen trum van de wereld Vuur is licst en bevin d zics aan de buiten ran d van set wereldse rike
Het were van Aristoteles werd uitgeweret door Ptolemaeus Zikn Almagest somde de bevin din gen van de an teee
astron omie op en verpaete set als een wiseun dig model van set zon n estelsel In zikn systeem staat de aarde in set
cen trum, waaromseen plan eten cireelde Plan eten bewegen in elein e cireels (epicycli) in sun grotere baan ron d de
aarde
Het were van Aristoteles en Ptolemaeus zikn verweven met de csristelikee tseologie van Tsomas van Aquin o, die
domin eert tot de 16e eeuw
Start van de wetenschappelijke revolutie
Copern icus was de eerste die de aarde beeeee op een ‘men selike gericst’ blie, te zien in set boee Tse Revoluton ibus
Orbium Caelestum (revolute van semelse sferen ) De aarde en an dere plan eten draaien ron d de zon in plaats van
dat de zon en plan eten ron d de aarde draaien Het boee in 1543 leidde tot de Weten scsappelikee Revolute waarin
de weten scsap een aan val deed op set traditon ele man ier van den een Het resulteerde in gevecsten tussen oude
elassieee tseologiscse wereldbeeld en set n ieuwe weten scsappelikee
Lutserse prediean t An dreas Osian der beweerde dat de bedoelin gen van Copern icus n iet waren om de leterlikee
waarseid van de Bikbel in vraag te stellen , maar dat set moest worden gezien als een san dig wiseun dig sulpmiddel
dat bereeen in gen van posites van plan eten te vereen voudigen De stan daardvisie was set sier n iet een s Kereelikee
autoriteiten sielden vast aan set stan dpun t dat de waarseid in de Bikbel te vin den was De weten scsap wilde din gen
on derzoeeen en tseorieën scsrikven
Bacon’s nieuwe methodiek
Bacon zag in tellectuele gescsieden is als een gescsieden is van ein deloze en zin loze debaten Vooruitgan g zou alleen
mogelike worden als set elassiee-middeleeuwse mon opolie werd verbroeen
Het oude leren was gebaseerd op argumen tate en autoriteit (alle lerin gen van de vaderen ), waardoor tseoretseren
rigide en on productef werd Een in tellectueel gescsil ean geregeld worden door de empiriscse metsode goed te
eeuren Waarseid eomt n iet van con template en autoriteit, maar uit vertrouwdseid op zin tuigen De geest van
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ladyxdaisy. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 60904 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen