Dit is de samenvatting van het hele boek 'ART-History, Cultuur van Romantiek en Realisme in de negentiende eeuw Leerboek, editie 2016'. De informatie van de verschillende tijdvakken/perioden is per kunstdiscipline onderverdeeld in een duidelijke en overzichtelijke tabel. Daarnaast heb ik aantekenin...
KUNST ALGEMEEN
DE NEGENTIENDE EEUW, CULTUUR VAN ROMANTIEK EN REALISME
Inleiding, de 18 e eeuw
Rationalisme = nadruk op verstand binnen de filosofie, wetenschap en kunst
à ratio = verstand en geest
De regels binnen de kunst geeft de kunstenaar het idee dat ze onderdoen aan de opdrachtgever.
De Encyclopedie heeft tot doel alle verzamelde kennis voor iedereen beschikbaar te maken.
Academie = er ontstaat een strenge wetmatige benadering van de kunsten en de regels van de Academie bepalen
de vormgeving
De filosofie zoekt voor alle verschijnselen een rationele verklaring en er ontstaat een politieke beweging:
De verlichting = einde aan de armoede en onderdrukking door kennis en zelfbewustzijn
‘Meer voor het volk, minder door het volk’
à onwetendheid en domheid moest verdwijnen maar omdat het proletariaat geen televisie heeft en analfabeet is,
komen de ideeën niet aan
eerst daarna verlichting
als iemand van de kerk iets zegt wetenschappers onderzoeken de het volk denkt zelf na
(of als het in de Bijbel staat), dan is beweringen
dat ook zo
De Franse Revolutie, 1789 – 1799 (opstand tegen het regime)
adel Tot de Franse Revolutie is de adel oppermachtig en weet goed welke rol het heeft in de wereld.
Adel geniet op grond van afkomst van allerlei voordelen zonder daar maatschappelijk nuttig voor te
hoeven zijn. De aristocratie vormt een groep en doen er alles aan om hun positie in stand te houden
en te benadrukken. Door een gebrek aan deelname in de maatschappij hun ondergang.
à godsdienst en de macht van de koningen en adel spelen een hoofdrol
burgerij Vanaf de late middeleeuwen groeit er welvaart door de toenemende handel
De bourgeoisie = sociale middenklasse, maatschappelijke status en de macht van haar kapitaal,
werk en intellectuele bagage
à voelt zich minder dienstbaar of verplicht aan koning en adel en de koning en adel verliezen
onaantastbare geestelijkheid, dit leidt tot spanning tussen adel en de burgerij (basis Franse Revoltie)
kunstenaar Ambachtsman wiens opdrachtgevers hem opdragen welke boodschap er verteld moet
worden à minder eigen inbreng
Mis en scène = de vorm zoals compositie en kleurkeuze
à verandert in rationalisme door besef dat kunstenaars als denkers niet onderdoen voor hun
opdrachtgevers waardoor ze gaan werken naar eigen ideeën en opvattingen met als nadeel
dat ze hun producten zelf moeten zien te verkopen aan bijvoorbeeld de bourgeoisie
Oorzaken Franse Revolutie:
- Mede door de verlichting is er geen enkele rationele reden waarom adel of geestelijkheid meer of beter zou
zijn dan de burger. De adel, de hogere geestelijkheid en de koning verliezen hun onaantastbaarheid
waardoor een val mogelijk is.
- De Franse staat heeft problemen met de financiën en vraagt hoge belastingen
à adel en geestelijken hoeven niet te betalen + hongersnood waardoor er een opstand is tegen het regime
Revolutionaire motto: vrijheid, gelijkheid en broederschap
Na de komst van Napoleon (alleenheerser) is er orde omdat de motto’s even worden stopgezet. De adel en de kerk
leveren macht in voor de burgerij met nieuwe vrijheden.
De macht van Napoleon komt niet overeen met de idealen omdat mensen juist voor eigen ontwikkeling en vrijheid
gingen.
Halverwege de 19e eeuw = bourgeoisie wordt echt belangrijk
De Industriële Revolutie, 18e eeuw
Ontstaan door de uitvinding van de stoommachine waardoor grote fabrieken met massaproducties ontstaan
à investeringen van de bourgeoisie
Gevolgen:
- verschil tussen arm en rijk vergroot
à door concurrentie de prijzen omlaag, dus ook de lonen
- ambacht concurreert niet meer met de fabrieken
De kunst en cultuur is volgens de stijl van het (neo)classicisme.
Kunst à rationeel, volgens de academische regels (weinig diversiteit en ontwikkeling)
de kunstenaar kreeg een nieuwe positie (zelfstandigheid) en opdrachtgevers (bourgeoisie).
Cultuur à opleving van de burgerij
, INLEIDING
HET NEOCLASSICISME
In de 18e eeuw zijn er veel opgravingen uit de Klassieke Oudheid gedaan (Griekenland). Dit werd gebruikt als
letterlijk voorbeeld voor de kunst van de bourgeoisie (kopie).
Volgens de Duitse historicus Joachim Winckelmann ‘edele eenvoud en waardige grootsheid’.
Conservatief = geen voortuitgang en ontwikkeling door de regels van de Academie
Het neoclassicisme = kunst van de verlichting (en dus van de bourgeoisie)
à de zuiverheid van de witte marmeren, klassieke vormen in de architectuur
Marmer = kalksteen, bestaande uit zeer puur calciumcarbonaat
Stijl van de Academie en de Salon
Salon = plaats waar kunstenaars hun werk inleveren en waar anderen ernaar kunnen kijken (voorloper van het
museum)
Wanneer je je als kunstenaar niet hield aan de Academische regels, kon je je werk niet inleveren bij de Salon en
had je geen inkomen.
DE ROMANTIEK
à kunststroming van de grote gevoelens, het dramatische, symbolische of tragische: trouw, verraad en tragiek
‘de werkelijkheid met iets meer ‘
De tegenreactie die volgt op de revolutie (verlichting) (neoclassicisme)
Kunstenaars komen er alleen voor te staan omdat grote opdrachtgevers zoals kerk en adel door de revolutie van
het toneel verdwenen zijn à verkopen hun kunst aan de bourgeoisie
Door de regels van de Salon weet de rijke burger dat wat hij koopt, kwaliteit heeft.
Franse Revolutie = vrijheid, gelijkheid en broederschap
Vrouwenbeeld = tijdens de 19e eeuw wordt de vrouw door de bourgeoisie geïdealiseerd tot een seksloze nimf en
als ‘engel van het huis’.
à zorgt voor een smetteloos en naadloos lopend huishouden gekleed met onpraktische kleding waardoor ze altijd
door het leven gaat als levend standbeeld
Omdat de bevolking groeit, is er een grotere vraag naar goederen. Om alle burgers van hun wensen te voorzien
wordt de industrie ingeschakeld. De bourgeoisie investeert in fabrieken en vangt hier erg veel geld door.
In de fabrieken werken arbeiders die het erg slecht hebben.
à welvarende leefwereld voor de bourgeoisie maar grauwe werkelijkheid voor de arbeiders
Schrijven, componeren en schilderen worden gezien als bijzondere gaven
à ze vinden dat ze de taak hebben om de gewone mens iets van de hogere wereld te tonen
Hoewel de wetenschap de plaats heeft ingenomen van God, blijven het bovennatuurlijke en het religieuze een
grote rol spelen in de kunst van de romantiek. Er ontstaat een onderstroom die de meer duistere kant van de
menselijke ziel belicht. Vaak donkere thema’s.
Kenmerken van de Romantiek:
- Escapisme = ontsnappen aan de werkelijkheid
à kunstenaars kiezen voor emotie en gevoel (vlucht voor het alledaagse) en geven droomwerelden weer
- Gevoel is belangrijker dan de rede omdat de rede mensen niet kan behouden voor het kwaad van de
maatschappij
à kunstenaars laten zich leiden door eigen subjectieve ervaringen, emoties, fantasieën en intuïtief.
- Natuur staat centraal omdat de natuur niet door mensen te bevangen is (weg bij industrie en verstand)
à jezelf overgeven aan de natuur
- Handwerk = vakmanschap in plaats van industrie
- Geromantiseerde werkelijkheid = dramatischer, symbolische en tragischer dan het daadwerkelijk is
- Exotisme = respect voor en interesse in vreemde landen en culturen
- Nationalisme = interesse in eigen verleden, volksvertellingen, sprookjes, erfgoed en het bovennatuurlijke
à overdreven trots op eigen volk en land komt tot uiting
- Bovennatuurlijk à de kerk valt weg en mensen gaan op zoek naar het spirituele
DE TWEEDE HELFT VAN DE 19e EEUW
Een periode van grote veranderingen à romantiek inruilen voor de werkelijkheid
Vanwege de concurrentie op de Salon moeten kunstenaars andere vormen zoeken. Een aantal kiest ervoor om de
werkelijkheid te gaan schilderen zoals die daadwerkelijk is (ook als verzet tegen de Academie en de Salon)
‘Je moet in je eigen tijd staan’ à eigentijdse werkelijkheid als onderwerp waarbij de wereld niets mooier wordt
weergegeven
Door de Salon is er een academische Standaard. Kunstenaars krijgen erkenning en prijzen en maken betere
opdrachten à manier om kunst te verkopen
Bij een afwijzing is het een imagoschade.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper r_. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
