Samenvatting

Samenvatting De Geo - Systeem Aarde - Aardrijkskunde

0 keer verkocht

Vak
Aardrijkskunde

Niveau
HAVO

Hierbij een volledige samenvatting voor de gehele katern: Systeem Aarde uit De Geo. Oftewel hoofdstuk 1 t/m 4. Alle begrippen worden in deze samenvatting benoemt die je moet weten voor je volgende schoolexamen over deze stof.

[Meer zien]

Voorbeeld 2 van de 8 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 4 april 2024
Aantal pagina's 8
Geschreven in 2023/2024
Type Samenvatting

platentektoniek
subductie
convergentie
divergentie
transforme plaatbeweging
aardbeving
morene
aanslibbingskusten
klifkusten
atmosfeer
stralingsbalans

Instelling Middelbare school
Niveau HAVO
Vak Aardrijkskunde
School jaar 5

€4,86

In winkelwagen

Op verlanglijstje

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

systeem aarde hoofdstuk 1

geologische tijdschaal is onderverdeeld in tijdperken, perioden en tijdvakken, en is
gekoppeld aan gesteentelagen die in deze periode zijn ontstaan (absoluut of relatief).

aardwetenschappers delen de aarde op twee manieren in zones in:
- zones met verschillende samenstelling: kern - mantel - aardkorst
(van binnen naar buiten samenstelling steeds lichter van gewicht)
- zones waarin het materiaal verschilt in viscositeit (mate van stroperigheid)
(water heeft bijv een lage viscositeit)

binnenkern (vast) - buitenkern (vloeibaar) - ondermantel (plastisch; taai stroperig) -
asthenosfeer (plastisch) - lithosfeer: harde gedeelte aardmantel en aardkorst

graniet (continentale korst) -/- basalt (oceanische korst)

catastrofetheorie: ingrijpende veranderingen aan het aardoppervlak plotseling en op
rampzalige wijze tot stand kwamen.

actualiteitsbeginsel: principe dat ervan uitgaat dat natuurweten in het verleden en heden
dezelfde zijn.

mid-oceanische rug: onderzeese gebergteketen (ontstaan door omhoogkomend
mantelmateriaal).

de processen waardoor platen ontstaan, bewegen en ook weer verdwijnen, wordt
platentektoniek genoemd (Wegener was de grondlegger).

convectiestroom: bewegend heet magma in de mantel van de aarde. soms kan het magma
via breuken aan het aardoppervlak komen: vulkanisme

een oude en afgekoelde oceanische plaat kan zo zwaar worden, dat deze niet meer blijft
drijven op de hete mantel (asthenosfeer), de plaat zakt naar beneden: subductie
een subductiezone is te herkennen aan een diepzeetrog.

motor van de platentektoniek:
- slab pull (trekkracht)
- ridge push (duwkracht)

, door slab pull / ridge push bewegen aardplaten op drie manieren ten opzichte van elkaar:

convergentie
platen schuiven naar elkaar toe (convergente plaatgrens) → stratovulkanen of
samengestelde vulkanen (explosief) → caldera: grote vulkaankrater

mogelijke situaties:
- subductie oceanische plaat onder continentale plaat
- subductie oceanische plaat onder oceanische plaat
- twee continentale platen botsen (vormt plooiingsgebergte)

divergentie
platen schuiven van elkaar af (divergente plaatgrens) →
schildvulkanen (effusieve uitbarsting)

door divergentie wordt een plaat opgerekt, waardoor deze openbreekt in blokken die langs
breuklijnen naar beneden kunnen zakken (horsten- en slenkenlandschap).

rift schouder - riftvallei - rift schouder

vervolgens kan een nieuwe oceaan ontstaan met in het midden een mid-oceanische rug.

transforme plaatbeweging
platen schuiven langs elkaar (transforme plaatgrens). dit gaat met horten stoten, dus kan
leiden tot zware aardbevingen.

breukgebergte: gebergte dat ontstaat in een gebied met een sterke breukactiviteit.
bekken: een laaggelegen deel van het aardoppervlak.

bij een eruptie (vulkaanuitbarsting) komt meestal gesmolten gesteente (magma) naar buiten.
- magmakamer: herkomstgebied magma

vulkanisme komt meestal voor bij de randen van de (convergerende of divergerende) platen
uitzondering: hotspot (door stijgende mantelpluimen)

aardbeving
hypocentrum: punt waar de aardbeving ontstaat
epicentrum: recht boven het hypocentrum waar de trillingen het meest voelbaar zijn

Schaal van Richter: meetschaal voor de energie die vrijkomt bij een aardbeving.
- magnitude: getal waarin de energie wordt uitgedrukt (1-10)

tsunami: hoge golf bij de kust die ontstaat door een aardbeving in de oceanische lithosfeer.

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Direct to-the-point

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sophiejennekens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,86. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 69052 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Begin nu gratis