Samenvatting neurokinesitherapie 3: onderdeel Parkinson (theorielessen praktijkles) gegeven door T. Van Aggelpoel en onderdeel cognitief therapeutisch oefenen (Perfetti concept) gegeven door E. Swinnen
1. DEFINITIE
Parkinson = progressieve neurologische aandoening
o Degenerate van dopamine producerende cellen in substanta nigra
2. OORZAAK
Omgevings- en genetsshe fastoren
o Erfelijkheid
5-10% patinten
6 genen bekend
Begint meestal jonger
o Vergifiging
Kleine minderheid
Zware metalen, koolmonoxide, insectcidenn
o Veroudering
3. KLINISCH BEELD
3.1. Symptomen
Pre-symptomatsshe fase
o Vage klachten zonder diagnose van Parkinson te hebben
o Constpate
o Reukverlies
o Stemmingsstoornissen
o Slaapstoornissen
o Restless legs: benen niet kunnen stlhouden
Klinissh syndroom
o Bradykinesie = vertraagde uitvoering van vrijwillige beweging
P weet welke bewegingen hij wil uitvoeren, gebeurt allemaal trager
Verlies automatsche bewegingen (knipperen, mimiek)
Verminderd meebewegen van armen tjdens stappen
Maskergelaat: starre blik die weinig zegt
o Akinesie = onmogelijkheid om te bewegen in afwezigheid van verlamming
Moeite met starten van beweging
Freezing gate: akinesie bij wandelen door smalle doorgang
o Posturale instabiliteit
o Rigiditeit = stjjfeid
Tandradfenomeen: agonisten en antagonisten worden voortdurend
aangespannen, traject verloopt stroef en soms schokkerig
Knipmesfenomeen: alleen het begin van de beweging weerstand
o Tremor
Onwillekeurige ritmische sinusoïdale bewegingen van ledematen of andere delen
van lichaam
Meestal t.h.v. handen en lippen
3.2. Neurologisch
1
, Parkinson: neuronale degenerate van gepigmenteerde cellen van substanta nigra pars compact
o Eerste symptomen wanneer 60-80% van neuronen vernietgd zijn
o Neuronale afraak gepaard met afname van neurotransmiter dopamine
o Gevolgen degenerate dopaminerge systeem
Degenerate dopaminerge systeem
o Dysbalans tussen directe en indirecte
baansystemen
o Ontremming van basale ganglia
(‘automatsche piloot))
o Minder inhibite indirecte banen,
minder facilitate directe banen
= globaal beweging minder
gemakkelijk ingezet
Funste basale ganglia
o Controleren van automatsche, intern gegenereerde beweging = automatsche piloot
o Instaan voor soepele overgang van een in gang zijnde beweging naar een nieuwe
bewegingstaak in een andere situate
4. EXTRAPIRAMIDAAL SYSTEEM
Basale ganglia
o Bilateraal aanwezig
o Beïnvloeden motoriek van heterolaterale zijde
o Betrokken bij neurologische/psychiatrische aandoeningen
Motoriek: Parkinson
Cognite: Parkinson, Huntngton, Schizofrenie, Tourete
Neuropsychiatrie: verslaving, depressie
Strusturen basale ganglia
o Striatum: nucleus caudatus + putamen
o Globus pallidus: int-/externus
o Subthalamische kern
o Substanta nigra: pars compacta/retcularis
4.1. Lusvormig circuit
Signaal vertrekt vanuit de motorische cortex richtng de thalamus
Gaat doorheen de basale ganglia:
o Naar binnen via striatum (input)
o Naar buiten via globus pallidus, subthalamische
kern en substanta nigra (output)
Basale ganglia kiest:
o Versterking signaal
o Verzwakking signaal
Thalamus kan uiteindelijk kiezen om de beweging te
laten doorgaan of te laten afnemen
Signaal gaat terug naar motorische cortex
4.2. Intrinsieke verbindingen basale ganglia
2
, Input en outputstructuren zijn direct en indirect verbonden met elkaar
o Direste banen (D1): stratum naar globus pallidus internus en substanta nigra
Werkt faciliterend op output (cortcaal geïniteerde bewegingen)
o Indireste banen (D2): stratum via globus pallinus externus en nucleus subthalamicus
naar outputstructuren
Werkt inhiberend (ongewenste bewegingen)
o Actviteit van beide banen
Evenwicht tussen te veel en te weinig motorische actviteit
Dopamine: verschillende efect op beide banen
o Faciliteert D1, inhibeert D2
o Acetylcholine & glutamaat: faciliteren D2
Thalamus: “verkeersagent op kruistpunt”
o Heef geen eigen wil, doet was basale ganglia zegt
o Zegt aan motorische cortex groen/rood licht
o Directe baan: inhiberende werking op thalamus
Dikke lijn = inhiberende baan
Dunne lijn = exciterende baan
SNc = substanta nigra pars compacta: producte dopamine
5. DIAGNOSE
Klinisshe waarsshijnlijkheid diagnose: bradykinesie aanwezig met min. één van volgende
o Rigiditeit van spieren
o Rustremor
o Balansproblemen die niet veroorzaakt worden door primair visuele, vestbulaire,
cerebellaire of propriocepteve disfunctes
Diagnose (in vitro)
o Kan enkel post-mortem met zekerheid worden vastgesteld
Lewy body in substanta nigra en andere gepigmenteerde kernen van hersenen
Lewy bodies: ontstaan door onvermogen de beschadigde eiwiten van cytoskelet
adequaat op te ruimen
o 10 – 20% van P heef postmortaal een andere diagnose (MSA, parkinsonismen)
Aanvullend onderzoek (in vivo) waarde hiervan is zeer beperkt
o MRI: alternateve diagnose
o SPECT en PET scan:
Beoordeling functonele integriteit dopaminerge systeem in striatum
Diferentate tussen idiopathische vorm en andere vorm van parkinsonisme
5.1. Beloop
Progressief
Begin unilaterale symptomen, na ± 3 jaar bilaterale aandoening
Balansproblemen (herhaaldelijk vallen rolstoel)
Latere stadia: niet-motorische stoornissen kunnen ontstaan (vb. demente)
5.2. Evaluate
Hoehn & Yahr sshaal
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauragaspard. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
