Samenvatting
successiewet
Syllabus
Huwelijksvermogensrecht
en
erfrecht
Huwelijksvermogensrecht
o Het
huwelijksvermogensrecht
-‐ Het
huwelijksvermogensrecht
regelt
de
vermogensrechtelijke
gevolgen
van
het
huwelijk.
Volgens
de
wet
ontstaat
bij
het
sluiten
van
een
huwelijk
de
wettelijke
gemeenschap,
tenzij
voorafgaand
aan
het
huwelijk,
huwelijksvoorwaarden
zijn
gemaakt.
→
Bepalingen
over
gemeenschap
van
goederen
en
huwelijkse
voorwaarden
zijn
overeenkomstig
van
toepassing
op
geregistreerde
partners
en
partnervoorwaarden.
-‐ Beperking
van
handelingsbevoegdheid:
in
de
wet
zijn
een
aantal
beschermende
bepalingen
opgenomen
die
gelden
ongeacht
het
huwelijksgoederenregime.
Voor
de
volgende
rechtshandelingen
is
toestemming
nodig
van
de
niet-‐handelende
echtgenoot.
Indien
er
geen
toestemming
wordt
gegeven,
kan
de
niet-‐handelende
echtgenoot
de
overeenkomst
vernietigen.
⋅ Rechtshandelingen
met
betrekking
tot
de
gezamenlijk
bewoonde
woning
of
de
door
de
andere
echtgenoot
alleen
bewoonde
woning.
⋅ Bovenmatige,
ongebruikelijke
giften
(dus
geen
sinterklaas-‐
of
verjaardagskado’s)
⋅ Het
zich
anders
dan
beroepshalve
borg
stellen
of
zich
verbinden
als
hoofdelijk
medeschuldenaar
of
zekerheid
geven
voor
een
schuld
van
een
derde.
⋅ Overeenkomsten
van
koop
en
afbetaling,
tenzij
de
overeenkomst
is
aangegaan
in
het
kader
van
de
uitoefening
van
een
beroep
of
bedrijf.
o Wettelijke
gemeenschap
van
goederen
Indien
partijen
in
het
huwelijk
treden
en
verder
niets
regelen,
ontstaat
de
wettelijke
gemeenschap.
→
Voorafgaand
en
tijdens
het
huwelijk
kunnen
huwelijksvoorwaarden
worden
gemaakt.
Als
deze
tijdens
het
huwelijk
worden
gemaakt,
wordt
de
bestaande
huwelijksgemeenschap
ontbonden
en
verdeeld.
∗ Algemene
gemeenschap
van
goederen
(huwelijksgemeenschap
ontstaan
voor
2018)
Alle
onroerende
zaken,
roerende
zaken
en
vermogensrechten
die
de
echtgenoten
voor
dan
wel
tijdens
het
huwelijk
verwerven,
vallen
in
één
gezamenlijk
vermogen.
Op
die
regel
bestaan
een
aantal
uitzonderingen
(hierdoor
ontstaat
er
naast
gemeenschapsvermogen
ook
privévermogen
van
één
van
of
beide
echtgenoten):
1. Schenkingen
en
erflatingen
waarbij
de
schenker
of
erflater
gebruik
heeft
gemaakt
van
een
zogenoemde
uitsluitingsclausule.
2. Goederen
en
schulden
die
aan
1
van
de
echtgenoten
op
bijzondere
wijze
verknocht
zijn
en
waarbij
deze
verknochtheid
zich
verzet
tegen
inbreng
in
de
gemeenschap.
3. Pensioenrechten
4. De
rechten
die
een
langstlevende
echtgenoot
kan
doen
gelden
o.g.v.
art
4.29
en
30
BW.
5. Vruchten
van
goederen
die
buiten
de
gemeenschap
vallen
blijven
ook
buiten
de
gemeenschap.
∗ Beperkte
gemeenschap
van
goederen
(huwelijksgemeenschap
ontstaan
vanaf
2018)
Het
voorhuwelijkse
vermogen,
giften
en
erfenissen
(giften
en
erfenissen
kunnen
door
een
insluitingsclausule
wel
tot
de
gemeenschap
behoren)
vallen
buiten
het
gemeenschappelijke
vermogen.
Alleen
wat
de
echtgenoten
tijdens
het
huwelijk
verwerven
komt
aan
hen
beiden
toe.
Onder
de
beperkte
gemeenschap
van
goederen,
vallen
eveneens
de
goederen
en
schulden
die
voor
aanvang
van
de
gemeenschap
al
aan
beiden
echtgenoten
toebehoorden.
Indien
echtgenoten
vóór
het
huwelijk
voor
ongelijke
delen
gerechtigd
zijn
tot
een
gemeenschappelijk
goed
of
schuld,
zullen
, zij
door
het
huwelijk
voor
gelijke
delen
gerechtigd
worden,
zodat
een
vermogensverschuiving
kan
plaatsvinden.
-‐ Uitsluitings-‐
en
insluitingsclausule
⋅ Uitsluitingsclausule:
schenkers
en
testateurs
kunnen
bepalen
dat
de
schenking
of
het
te
erven
vermogen
niet
zal
vallen
in
de
gemeenschap
van
goederen
waarin
de
verkrijger
ten
tijde
van
de
verkrijging
is
gehuwd
of
geregistreerd
of
waarin
hij
later
mocht
huwen
of
een
geregistreerd
partnerschap
mocht
aangaan.
→
Doel:
de
begunstigde
als
enige
te
laten
profiteren
van
de
verkrijging.
Zonder
deze
clausule
zou
de
verkrijging
immers
in
de
huwelijksgemeenschap
vallen,
waardoor
deze
bij
een
eventuele
echtscheiding
moet
worden
gedeeld
met
de
partner.
→
Overigens
zal
na
het
overlijden
van
de
verkrijger
ook
de
onder
een
uitsluitingsclausule
verkregen
goederen
tot
zijn
nalatenschap
behoren.
Op
basis
van
het
wettelijk
erfrecht
verkrijgt
de
langstlevende
partner
alle
goederen
uit
de
nalatenschap,
zodat
hij
ook
deze
goederen
verkrijgt.
⋅ Insluitingsclausule:
de
schenking
of
het
te
erven
vermogen
zal
wel
vallen
in
de
beperkte
gemeenschap
van
goederen
waarin
de
verkrijger
is
gehuwd
of
waarin
hij
later
mocht
huwen.
→
Doel:
dat
een
goed
deel
uitmaken
van
de
huwelijksgemeenschap,
zodat
de
helft
van
de
waarde
hiervan
vererft
bij
het
overlijden
van
de
eerste
echtgenoot
en
de
andere
helft
vererft
bij
het
overlijden
van
de
tweede
echtgenoot,
zodat
hierdoor
erfbelasting
kan
worden
bespaard.
-‐ Verknochte
goederen
→
Deze
bijzondere
goederen
en
schulden
vallen
buiten
de
gemeenschap.
→
Verknochte
goederen
en
schulden
zijn
goederen
en
schulden
die
op
bijzondere
wijze
zijn
verbonden
aan
u
of
aan
uw
partner.
Bijvoorbeeld
een
arbeidsovereenkomst
(alleen
de
arbeidsovereenkomst
hoort
tot
het
privévermogen
hoor,
het
ontvangen
salaris
is
een
gemeenschapsgoed),
invaliditeitspensioen
en
materiële
schadevergoeding
na
een
ongeval
-‐ Pensioenrechten
→
Pensioenrechten
vallen
niet
in
de
gemeenschap
van
goederen.
Indien
het
huwelijk
eindigt
bij
de
dood
van
de
pensioengerechtigde,
vervalt
dit
pensioenrecht
en
kan
het
eventueel
worden
vervangen
door
een
nabestaandenpensioen.
Ook
hier
geldt,
dat
de
vruchten
van
het
pensioenrecht
in
de
gemeenschap
vallen.
Bij
een
normale
gang
van
zaken
profiteren
beide
echtgenoten
dus
van
het
opgebouwde
pensioen.
-‐ Zaaksvervanging:
een
goed
blijft
buiten
de
gemeenschap
als
een
echtgenoot
deze
verwerft
en
de
tegenprestatie
voor
meer
dan
de
helft
ten
laste
komt
van
zijn
eigen
vermogen
(zaaksvervanging).
Ook
de
schuld
voor
de
gedeeltelijke
financiering
van
dit
goed
valt
dan
niet
in
de
gemeenschap.
-‐ Schulden
van
de
gemeenschap
→
Alle
schulden
van
de
echtgenoten
vallen
in
de
gemeenschap.
Bij
de
algemene
gemeenschap
van
goederen
betreft
het
zowel
de
schulden
die
bij
het
aangaan
van
het
huwelijk
bestaan,
als
de
schulden
die
tijdens
het
huwelijk
worden
aangegaan.
Bij
de
beperkte
gemeenschap
van
goederen
betreft
het
slechts
de
schulden
die
tijdens
het
huwelijk
worden
aangegaan
(uitzondering:
schulden
die
voor
het
huwelijk
zijn
aangegaan
voor
een
gemeenschappelijk
goed).
→
Alleen
de
echtgenoot
die
de
schuld
is
aangegaan
is
aansprakelijk.
De
schuld
kan
worden
verhaald
op
goederen
van
de
gemeenschap
en
het
privévermogen
van
de
echtgenoot(en)
die
de
schuld
is
aangegaan.
-‐ Bestuur
over
een
goed
in
de
gemeenschap
Iedere
echtgenoot
is
bevoegd
tot
het
bestuur
van
alle
goederen
van
de
gemeenschap,
tenzij
het
een
, goed
op
naam
betreft
en
goederen
die
in
de
gemeenschap
vallen
door
een
erfenis
of
een
schenking.
Hierover
is
slechts
de
echtgenoot
bevoegd
die
deze
goederen
op
zijn
naam
heeft
staan
of
heeft
verkregen.
→
Bestuur
is
beheren
(verhuur,
verzekering,
het
zorgen
voor
onderhoud
en
reparatie)
en
beschikken
(vervreemden
en
bezwaren).
→
Uitzonderingen
op
de
bestuursregel:
1. Echtgenoten
hebben
het
anders
geregeld
bij
huwelijkse
voorwaarden.
2. Een
goed
is,
met
toestemming
van
de
bestuursbevoegde
echtgenoot,
dienstbaar
gemaakt
aan
een
beroep
of
bedrijf
van
de
andere
echtgenoot.
De
bestuursbevoegdheid
voor
normale
uitoefening
van
dat
bedrijf
(bijv.
de
inrichting
van
het
pand)
berust
uitsluitend
op
de
echtgenoot
die
de
onderneming
drijft.
Voor
de
overige
handelingen
(vervreemding
van
het
pand)
ligt
de
bestuursbevoegdheid
bij
beide
echtgenoten.
-‐ Vergoedingsvorderingen
→
Bij
gebruik
van
vermogen
van
de
andere
echtgenoot
of
van
de
gemeenschap
voor
de
aanschaf
van
een
goed
dat
eigendom
wordt
van
de
kopende
echtgenoot,
ontstaat
een
economische
medegerechtigdheid
van
de
geldschieter
in
dat
goed.
→
Quasi-‐legaten,
zoals
een
overneming-‐,
verblijvings-‐
en
toedelingsbeding,
worden
aangemerkt
als
eigen
schuld
van
de
schuldenaar
en
komen
niet
ten
laste
van
de
gemeenschap.
→
Indien
ten
laste
van
de
gemeenschap
premies
voor
een
sommenverzekering
zijn
gekomen
en
de
echtgenoot
de
verzekering
op
zijn
lijf
heeft
afgesloten
en
een
derde
als
begunstigde
heeft
benoemd
en
deze
levensverzekering
door
het
overlijden
van
deze
echtgenoot
tot
uitkering
komt,
moet
hij
aan
de
gemeenschap
de
waarde
van
de
uitkering
vergoeden,
die
evenredig
is
aan
het
ten
laste
van
de
gemeenschap
gekomen
deel
van
de
premies.
-‐ Het
einde
van
de
huwelijksgemeenschap
→Het
gevolg
van
het
einde
van
de
gemeenschap
is
dat
alles
gescheiden
en
gedeeld
moet
worden.
→
Eindigt
door:
1. Het
einde
van
het
huwelijk
of
geregistreerd
partnerschap
door
overlijden.
2. Het
indienen
van
het
echtscheidingsverzoek
of
scheiding
van
tafel
en
bed.
3. Het
indienen
van
het
verzoek
tot
opheffen
van
de
gemeenschap.
, 4. Opheffing
bij
huwelijkse
voorwaarden
of
partnerschapvoorwaarden.
5. Het
indienen
van
het
verzoek
tot
ontbinden
van
het
geregistreerd
partnerschap.
6. Afsluiten
beëindigingovereenkomst
geregistreerd
partnerschap
met
wederzijds
goedvinden.
o De
huwelijkse
voorwaarden
→
In
beginsel
is
iedere
echtgenoot
gerechtigd
tot
de
helft
van
de
gemeenschap,
maar
echtelieden
kunnen
afwijken
van
de
wettelijke
regeling
en
bij
huwelijkse
voorwaarden
overeenkomen,
dat
hun
gerechtigdheid
tot
de
gemeenschap
bijvoorbeeld
70/30
is.
Als
bij
deze
overgang
een
vermogensverschuiving
optreedt
tussen
de
echtelieden
kan
sprake
zijn
van
een
schenking.
→
Binnen
drie
jaar
na
het
huwelijk
kunnen
alsnog
huwelijkse
voorwaarden
worden
gemaakt.
-‐ Vormen
van
huwelijkse
voorwaarden:
1. De
uitsluiting
van
iedere
gemeenschap
(koude
uitsluiting)
Hierbij
ontstaat
geen
gemeenschapsvermogen.
De
echtgenoten
behouden
ieder
hun
eigen
vermogen
en
zijn
niet
aansprakelijk
voor
schulden
die
door
de
ander
zijn
aangegaan.
Uitzondering
op
deze
regel
zijn
schulden
die
zijn
aangegaan
in
verband
met
de
dagelijkse
gang
van
het
huishouden.
2. De
beperkte
gemeenschap
Hierbij
ontstaat
wel
een
gemeenschapsvermogen
waartoe
alle
goederen
toe
behoren,
met
uitzondering
van:
⋅ Goederen
die
naar
de
aard
niet
in
de
beperkte
gemeenschap
vallen
(effecten
bij
de
beperkte
gemeenschap
van
inboedel)
⋅ Goederen
die
een
van
de
echtgenoten
tijdens
het
bestaan
van
de
gemeenschap
verkrijgt
door
erfopvolging,
making
of
gift,
die
onder
uitsluitingsclausule
zijn
verkregen
of
door
de
aard
niet
in
de
beperkte
gemeenschap
vallen.
⋅ Al
hetgeen
wordt
geïnd
op
een
vordering
die
buiten
de
gemeenschap
valt
of
wordt
betaald
op
een
schuld
die
buiten
de
gemeenschap
valt.
→
Een
schuld
valt
buiten
de
gemeenschap
indien
zij
met
medeweten
van
de
schuldeiser
is
aangegaan
in
verband
met
verwerving
van
een
goed
voor
het
privévermogen.
⋅ Goederen
die
behoren
tot
een
door
één
van
de
echtgenoten
uitgeoefend
bedrijf
of
beroep.
3. Huwelijkse
verrekenbedingen
De
algemene
regels
zijn
van
toepassing
op
huwelijkse
voorwaarden
die
een
of
meer
verplichtingen
tot
verrekening
van
inkomsten
of
vermogen
inhouden.
Er
zijn
twee
stelsels:
⋅ Het
finaal
verrekenbeding:
ziet
op
een
eenmalige
verrekening
aan
het
einde
van
het
huwelijk
(zowel
door
echtscheiding
als
door
overlijden).
Soorten:
1) Het
verplicht
wederkerig
verrekenbeding
(zo
is
het
in
het
beginsel,
maar
de
echtgenoten
kunnen
anders
overeenkomen):
vermogens
van
de
partners
worden
verrekend
bij
de
ontbinding
van
het
huwelijk,
als
was
er
sprake
van
een
gemeenschap
van
goederen.
2) Het
facultatief
wederkerig
verrekenbeding
3) Het
facultatief
eenzijdig
verrekenbeding
4) Het
verplicht
eenzijdig
verrekenbeding
→
Eenzijdig:
kan
bijvoorbeeld
slechts
de
vrouw
bij
het
overlijden
van
de
man
vorderen
