Uitgewerkte college aantekeningen van het vak Methoden van Kwalitatief Onderzoek. De colleges zijn gedeeltelijk uitgewerkt aan de hand van de literatuur.
Methoden van kwalitatief onderzoek
November 19, 2018
HC 1: INLEIDING IN KWALITATIEF ONDERZOEK
Tentamen: mc deel en open vraag hoe je theorie en praktijk kan koppelen
KWALITATIEF ONDERZOEK
De nadruk ligt op woorden, je hebt een inductieve aanpak, constructivisme is de
ontologische positie en interpretivisme is de epistemologische positie.
INDUCTIEVE BENADERING
Op basis van gegevens/bevindingen wordt een theorie gegenereerd. Het is het
omgekeerde van deductieve benadering. Je start bij observeren en om je heen
kijken en op basis hiervan ga je een theorie bouwen. Hierbij toetst je een theorie.
Deductieve benadering: op basis van theorie worden gegevens gezocht en
hypothesen getoetst. Hierbij genereer je een theorie.
CONSTRUCTIVISTISCHE VISIE
Hoe ziet onze werkelijkheid eruit? Onze sociale werkelijkheid wordt door onszelf
gecreëerd en ook door de onderzoeker. Cultuur maken wij zelf en het is een on
going process. Concepten zijn veel veranderlijker. Representaties spelen een
belangrijke rol in de constructie van de sociale wereld.
INTERPRETATIEVE VISIE
Wat is nou precies goede kennis? Kun je in de sociale wetenschappen wel de
natuurwetenschappelijke methode toepassen? Kennis op basis van interpretaties
van ‘actoren’. Reactie kan variëren op je interpretatie. Een impuls of actie
veroorzaakt verschillende reacties. Het is dus essentieel om die interpretatie in
acht te nemen. Interpretaties van mensen zijn essentieel.
In kwalitatief onderzoek ga je ervanuit dat er een waarheid is die je niet zo maar
kunt pakken. Je moet heel flexibel zijn in je methode en de manier hoe je dingen
onderzoekt.
DIVERSE ONDERZOEKSMETHODEN
- etnografie/participerende observatie: etnografische observatie en
participantobservatie lijken in veel opzichten op elkaar. In beide
observatietechnieken moet de onderzoeker een ruime tijd in een
bepaalde sociale setting verkeren om goede observaties te maken en de
cultuur of sociale groep te kunnen waarden en te begrijpen.
- kwalitatieve interviews: brede term voor veel interviewstijlen
- focus groepen: groepsdiscussie over een bepaald onderwerp
- discourse/conversatie analyse
- analyse van documenten
DE BEZIGHEDEN VAN KWALITATIEF ONDERZOEKERS
Ze willen heel graag door de ogen van de onderzochten kijken. Ze willen heel
graag de rol van de ander aannemen. Ook willen ze heel graag de betekenis
begrijpen die mensen aan hun wereld geven. Ze willen ook naturalistisch
onderzoek, in de omgeving van de correspondenten. Ze beschrijven de context
1
, Methoden van kwalitatief onderzoek
November 19, 2018
en de nadruk ligt op de context. De nadruk bij de rapportage ligt vooral op het
geven van een gedetailleerde beschrijving van de sociale setting. Dikke
beschrijving is een beschrijving die rijk is aan details over sociale settings,
gebeurtenissen en individuen.
Heel graag ook de nadruk op het proces: met betrekking tot patronen in de loop
van de tijd. Een proces is een reeks individuele en collectieve gebeurtenissen,
acties, en activiteiten die zich ontwikkelen over tijd. De concepten en theorie
ontstaan uit de data. De concepten en theorieën komen vaak tot stand na de
data-analyse, er is sprake van een inductieve benadering. Flexibiliteit en weinig
structuur: er is geen besmetting vooraf door opgelegde schema’s.
HET GEBRUIK VAN CONCEPTEN
- Definitive concepts: indicatoren leggen het concept vast. De nadruk ligt op
de ‘gewone’ aspecten van het fenomeen. Het legt de theorie op de sociale
werkelijkheid. De concepten staan al vast door de uitgebreide exclusieve
indicators die gebruikt worden om dat concept te meten.
- Sensitizing concepts (richtinggevende begrippen): het is een algemene
formulering van een concept wat een nuttig houvast is voor empirisch
onderzoek. Ik heb een algemeen referentiekader, maar ik zeg nog niet
exact hoe dat gemeten moet worden. Ik ga dat ontdekken. Ontdekken van
allerlei vormen van een fenomeen. Je kan zo meerdere vormen van een
fenomeen ontdekken. Het gaat van breed naar smal.
BELANGRIJKSTE STAPPEN IN
KWALITATIEF ONDERZOEK
1. Het opstellen van de algemene
onderzoeksvraag of vragen
2. Het selecteren van de steekproef
(sampling)
3. Het verzamelen van data
4. Het interpreteren van data
5. Het conceptuele en theoretische
werk
- Het eventueel specificeren
van de onderzoeksvragen
6. het opschrijven van de bevindingen
Het is een interactief proces.
SAMPLING
Ook na interpretatie data, niet alleen a-priori. Vaak gaat dit wel anders. In
kwalitatief onderzoek is het lang niet altijd het doel om te generaliseren. Heel
veel doelgerichte steekproeven.
Bijvoorbeeld
- theoretische steekproef: de focus ligt op het kiezen van ‘units’ waarvan de
onderzoeker weet dat deze zullen bijdragen aan het beantwoorden van de
onderzoeksvraag en dus het creëren van theoretisch inzicht.
- maximum variatie steekproef: de extremen in het vlak pakken
2
, Methoden van kwalitatief onderzoek
November 19, 2018
- sneeuwbal steekproef: de onderzoeker begint met het selecteren van een
kleine groep mensen die relevant zijn om de onderzoeksvragen te
beantwoorden. Vervolgens stellen deze deelnemers andere deelnemers
voor die wellicht kennis en of eigenschappen hebben die relevant zijn
voor het onderzoek en deze deelnemers stellen weer andere deelnemers
voor etc.
WANNEER KWALITATIEF
- betekenisverlening
- achterliggende motivaties en interpretaties
- kwantitatieve cijfers interpreteren, toelichten
- weinig over onderwerp bekend
- beschrijving van complexe (veranderende) situaties: als er nieuwe
methodiek geïntroduceerd wordt bijvoorbeeld.
ONDERZOEKSVRAAG
- Focus altijd op 1 ding.
- Vermijd directieve woorden als beïnvloeden, effect hebben, bepalen en
dergelijke. Deze woorden suggereren een kwantitatieve benadering
- Maak gebruik van explorerende werkwoorden zoals ontdekken,
begrijpen, beschrijven, verkennen en dergelijke
- Specificeer indien nodig de participanten en onderzoekssetting in de
vraag
Negatieve definitie: je zegt wat het niet is. Het onderscheid is wel nuttig, maar er
is geen noodzakelijk verband tussen de twee onderzoeksmethodes en
epistemologische en ontologische visies. Veel genoemde uitgangspunten zijn niet
standaard.
ONDERSCHEID TUSSEN KWANTITATIEF EN KWALITATIEF
1. Gedrag versus betekenis
Kwantitatief onderzoek bestudeert ook regelmatig betekenissen die
mensen aan de sociale wereld om hen heen geven.
Kwalitatief onderzoek bestudeert ook gedrag, maar in de context van de
normen en waarden van een cultuur.
2. Theorie en concepten
Kwantitatief onderzoek niet altijd toetsen van hypothesen, vaak
specifieke voorstellen voor het bijstellen van theorieën.
Kwalitatief onderzoek kan ook hypothesen toetsen.
3. Getallen versus woorden
In kwalitatief onderzoek wordt ook wel een beperkte vorm van
kwantificeren gebruikt. Quasi-kwantificatie: de meeste, vaak, sommigen
etc
4. Kunstmatig versus natuurlijk
Is een interview natuurlijk? Compleet natuurlijk onderzoek bestaat
eigenlijk niet
5. Structuur/flexibiliteit
Sommige kwalitatieve onderzoekers focussen op een specifieke vraag.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sg1997. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
