LUCHTVAART ET
APPLIED SCIENCES
UNI ERSIT OF
AMSTERDAM
ACA
EN REGELGEVING
C
A
2019-2020
SAMENVATTING
L &R
SAMENVATTING
Luchtvaartwet- en Regelgeving 1
,Inhoudsopgave
Week 1: Wetgeving en verdragen .............................................................................................................. 7
International Law .............................................................................................................................................. 7
Geboorte van een verdrag ................................................................................................................................. 7
Publiek en Privaat Internationaal Recht ........................................................................................................... 7
Territorium en soevereiniteit ............................................................................................................................ 7
Convention of International Civil Aviation in Chicago ..................................................................................... 8
International Civil Aviation Organisation ......................................................................................................... 8
Doelstellingen .............................................................................................................................................. 8
Assembly....................................................................................................................................................... 8
Council .......................................................................................................................................................... 9
Commission en Committees ........................................................................................................................ 9
Secretariaat ................................................................................................................................................... 9
Air Navigation Bureau ................................................................................................................................ 10
ICAO Air Navigation Regions ..................................................................................................................... 10
De 19 annexen............................................................................................................................................. 10
Verdrag van Tokyo (1963) ................................................................................................................................ 10
Verdrag van Den Haag (1970) .......................................................................................................................... 11
Verdrag van Montreal (1971) ............................................................................................................................ 11
Verdrag van Beijing (2010) ............................................................................................................................... 11
Week 2: Europese wetgeving .................................................................................................................. 13
European Civil Aviation Conference (ECAC) .................................................................................................... 13
European Aviation Safety Agency (EASA)........................................................................................................ 13
Taken........................................................................................................................................................... 14
Proces van regelgeving ............................................................................................................................... 14
EUROCONTROL ............................................................................................................................................... 14
Single European Sky ....................................................................................................................................15
Joint Aviation Authorities (JAA) ...................................................................................................................... 16
EASA Legal Framework ................................................................................................................................... 16
Verdrag van Schengen .................................................................................................................................... 16
Nederlandse Wetgeving ................................................................................................................................. 16
Wet Luchtvaart (WLV) .................................................................................................................................17
Deregulering ............................................................................................................................................... 18
Week 3: Luchtvervoer en logistiek ........................................................................................................... 19
The Paris Convention (1919) ............................................................................................................................ 19
Bilaterale overeenkomsten ............................................................................................................................. 19
Bermuda-overeenkomsten ............................................................................................................................. 19
Bilaterale overeenkomsten Nederland .......................................................................................................... 19
Luchtvaartwet- en Regelgeving 2
, Deregulation Act ............................................................................................................................................. 19
Liberalisatie van de Europese luchtvaart ........................................................................................................20
Cabotage .....................................................................................................................................................20
Vrijheden in het luchtverkeer .........................................................................................................................20
AOC – Air Operator Certificate ........................................................................................................................ 21
Leasing ........................................................................................................................................................ 21
Codesharing .................................................................................................................................................... 22
Short Notice Lease ...................................................................................................................................... 22
Ongeregeld vervoer ......................................................................................................................................... 22
Geregeld vervoer ............................................................................................................................................. 22
IATA – International Air Transport Association ............................................................................................. 22
Annex 9 ............................................................................................................................................................ 23
Dangerous Goods ............................................................................................................................................ 23
Dieren .............................................................................................................................................................. 23
Verdrag van Warschau (1929) ......................................................................................................................... 23
Aansprakelijkheid ....................................................................................................................................... 23
Conventie van Montreal (1999) ....................................................................................................................... 23
Passagiers – overlijden en vertraging ........................................................................................................ 24
Voorschotten .............................................................................................................................................. 24
Vracht .......................................................................................................................................................... 24
Bagage – vertraging en verlies/beschadiging ............................................................................................ 24
Jurisdictie .................................................................................................................................................... 25
Europese Verordening (EG) nr. 261/2004 ....................................................................................................... 25
Instapweigering .......................................................................................................................................... 26
Annulering .................................................................................................................................................. 26
Vertraging ................................................................................................................................................... 26
‘Down’grading ............................................................................................................................................ 26
Week 4: Vluchtuitvoering – Operations of Aircraft ................................................................................. 27
Vluchtuitvoering ............................................................................................................................................. 27
Soorten vluchtuitvoering ........................................................................................................................... 27
ICAO Annex 6 – Operation of Aircraft ............................................................................................................. 27
EASA OPS ......................................................................................................................................................... 28
Part-ARO ..................................................................................................................................................... 28
Part-ORO..................................................................................................................................................... 28
Tijden .......................................................................................................................................................... 29
Part-CAT...................................................................................................................................................... 29
Part-SPA ...................................................................................................................................................... 30
Part-NCC, NCO, SPO................................................................................................................................... 30
Luchtvaartwet- en Regelgeving 3
, Special Operations ...................................................................................................................................... 30
Complex or Non-Complex en Luchtvaartuigen.......................................................................................... 31
Vluchtuitvoering / OPS ..................................................................................................................................... 31
Bewijzen van bevoegdheid ........................................................................................................................ 32
Soorten vluchtuitvoering ................................................................................................................................ 32
VFR – Visual Flight Rules ............................................................................................................................ 32
IFR – Instrument Flight Rules ..................................................................................................................... 32
Voorbeeld casus alcohol............................................................................................................................. 32
Nationaal wettelijk kader ............................................................................................................................... 33
Besluit luchtuitvoering ............................................................................................................................... 33
Regeling vluchtuitvoering .......................................................................................................................... 33
Alcohol bepalingen .................................................................................................................................... 33
Vluchtuitvoering General Aviation ................................................................................................................. 34
Gezagvoerder.............................................................................................................................................. 34
Vluchtvoorbereiding .................................................................................................................................. 34
Week 6: Luchtverkeersleiding ................................................................................................................. 35
Luchtverkeersdienstverlening......................................................................................................................... 35
Geschiedenis ................................................................................................................................................... 35
Eerste radiobakens ..................................................................................................................................... 35
Annex 11 ........................................................................................................................................................... 35
Indeling luchtruim .......................................................................................................................................... 36
Luchtruimindeling .......................................................................................................................................... 36
Classificatie luchtruim ................................................................................................................................ 38
Airways / navigatie .......................................................................................................................................... 38
ATC in vogelvlucht........................................................................................................................................... 39
Separatie .......................................................................................................................................................... 39
Vluchtinformatie en SAR ................................................................................................................................ 39
ATS Capaciteit ................................................................................................................................................. 39
Managen van Capaciteit ................................................................................................................................. 39
Eurocontrol ......................................................................................................................................................40
SES – Single European Sky ..............................................................................................................................40
ATS Procedures ...............................................................................................................................................40
ATS Safety Management.................................................................................................................................40
ATS Safety Management Program ............................................................................................................ 41
Week 7: Luchthavens .............................................................................................................................. 42
Luchthaven ...................................................................................................................................................... 42
Annex 14 – Aerodrome Design and Operations ............................................................................................. 42
Approach lighting ....................................................................................................................................... 43
Luchtvaartwet- en Regelgeving 4
, Obstakels ......................................................................................................................................................... 43
Apron Management Service ........................................................................................................................... 43
Surface Movement Guidance and Control System – SMGCS ........................................................................ 43
Annex 14: Nederlandse regelgeving ............................................................................................................... 44
Obstakelcriteria .......................................................................................................................................... 44
Windverstoring........................................................................................................................................... 44
Vrij zicht ...................................................................................................................................................... 44
Certificering ..................................................................................................................................................... 44
Safety Management System ........................................................................................................................... 44
Orde en veiligheid ........................................................................................................................................... 45
Brandstof laden .......................................................................................................................................... 45
In- en uitstappen van passagiers................................................................................................................ 45
Voorrangsregels.......................................................................................................................................... 45
Grondafhandeling ........................................................................................................................................... 46
Slot coördinatie .......................................................................................................................................... 46
Nederlandse regelgeving binnen de EU ......................................................................................................... 46
Week 8: Onderhoud ................................................................................................................................ 47
Nationaliteits- en inschrijvingskenmerken van luchtvaartuigen .................................................................. 47
Nederland ................................................................................................................................................... 47
Luchtwaardigheid en onderhoud ................................................................................................................... 47
Luchtwaardigheid....................................................................................................................................... 48
Annex 8 – Airwothiness of Aircraft ................................................................................................................. 48
Certificering ..................................................................................................................................................... 48
Instructions for continued airworthiness ....................................................................................................... 48
EASA ................................................................................................................................................................ 49
Modificaties ..................................................................................................................................................... 49
Verplichte modificaties .............................................................................................................................. 50
AD Statement ............................................................................................................................................. 50
Technisch of juridisch ..................................................................................................................................... 50
Controlled environment ................................................................................................................................. 50
Service Bulletins ...............................................................................................................................................51
Airworthiness Directives ..................................................................................................................................51
Week 9: Safety ........................................................................................................................................ 52
Concept van Safety .......................................................................................................................................... 52
Safety management en ICAO.......................................................................................................................... 52
Safety vandaag de dag ............................................................................................................................... 53
Safety Management System (SMS) ................................................................................................................ 53
Meten van het SMS ..................................................................................................................................... 54
Luchtvaartwet- en Regelgeving 5
, Risk Management ........................................................................................................................................... 54
Hazards ....................................................................................................................................................... 54
Risico ........................................................................................................................................................... 54
Threats ........................................................................................................................................................ 54
Positieve cultuur .............................................................................................................................................. 55
Just culture ...................................................................................................................................................... 55
Bijlage 1. De belangrijkste artikelen van de 1944 Chicago Convention .................................................... 56
Luchtvaartwet- en Regelgeving 6
,Week 1: Wetgeving en verdragen
International Law
Het maken van wetten en regels binnen de luchtvaart is een samenspel tussen internationale, supranationale
en nationale autoriteiten. Internationale wetten zijn berust op afspraken en verdragen tussen verschillende
landen. Die wetten en afspraken kunnen:
- Multilateraal: tussen meerdere landen.
- Unilateraal: één land, geen rekening met andere partijen houden.
- Bilateraal: tussen twee landen à VN, NATO, Europese Gemeenschap.
De wetten en afspraken binden alleen de staten die daarmee akkoord zijn gegaan ten tijde van het sluiten
daarvan.
- Verdragen zijn onderdeel van het Staatsrecht.
- Verdragen staan boven nationale wetten.
Wanneer er kwesties zijn die meerdere landen aangaat, is het normaal voor de staten om een verdrag op te
stellen. Die verdragen kunnen worden geïmplementeerd naar de nationale wetten van een staat. Gesloten
verdragen kunnen makkelijk door andere landen worden opgenomen.
Geboorte van een verdrag
Procedure voor tot stand komen van een overeenkomst.
1. Tekenen (op een vergadering van overheden).
2. Bekrachtigen (confirmeren bij het thuisland Engels: Ratification).
3. Uitvoeren (landelijke wetten, in Nederlands Wet luchtvaart.
Sommige bepalingen in een verdrag hebben rechtstreekse werking in de Nederlandse rechtstaat. De
verdragen in de luchtvaart lenen zich daar niet altijd goed voor.
Publiek en Privaat Internationaal Recht
Overeenkomsten en verdragen die bepalen hoe staten zich gedragen vallen onder het Publiek Internationaal
Recht. Overeenkomsten die specificeren hoe een individu reageert, wat zijn verantwoordelijkheden zijn en
waarvoor hij/zij aansprakelijk is valt onder het Privaat Internationaal Recht.
Privaatrecht Regelt de rechtsverhouding tussen burgers.
- Personenrecht, familierecht, vermogensrecht etc.
Publiekrecht Regelt het functioneren van de staat en de rechtsverhoudingen tussen
particulieren en de staat op het moment dat de staat gebruik maakt van haar
exclusieve bevoegdheden.
- Bijvoorbeeld vergunningen.
- IL&T is een onderdeel van de overheid.
Strafrecht, Staatrecht, Bestuursrecht en Sociaal Recht zijn onderdeel van het publiekrecht.
Territorium en soevereiniteit
Het territorium van een staat is het land binnen de landsgrenzen en de zee die reikt tot de internationale
territoriale wateren, 12 nm, vanaf de kust. Ook het luchtruim boven deze grenzen, zonder verticale limiet,
behoort tot het territorium.
Soevereiniteit is de bevoegdheid van een staat om zelf zijn rechtsorde en bestuursvorm in te stellen, zonder
rekening te moeten houden met andere instellingen. Het is het hoogste staatsgezag.
Luchtvaartwet- en Regelgeving 7
,Convention of International Civil Aviation in Chicago
Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog was er grote onzekerheid over de ontwikkeling van de algemene
internationale verhoudingen. In 1944 werd daarom in Chicago een conventie gehouden tussen 52 staten. Ook
wel bekend als “The 1944 Chicago Convention”.
De conventie leidde uiteindelijk tot een document waarin de methoden en structuren voor het
standaardiseren van de internationale luchtvaart stond beschreven. Het Verdrag van Chicago bestaat uit 4
delen, 96 artikelen1 en behandelt onderwerpen die van belang zijn voor de internationale burgerluchtvaart.
Het document wordt ondersteund door 18 annexen met gedetailleerde “Standards and Recommended
Practices” (SARP) die alle aspecten van de luchtvaart beslaat.
Ook kwamen uit deze conventie het Air Transit Agreement en het Air Transport Agreement voort.
International Civil Aviation Organisation
Artikel nummer 43 stelt dat er een internationaal orgaan moet worden gevormd met als doelstelling het
bevorderen van de planning en ontwikkeling van beginselen en technieken op het gebied van de
internationale burgerluchtvaart. Dit is de International Civil Aviation Organisation, oftewel ICAO.
Doelstellingen
- Zeker stellen dat de internationale burgerluchtvaart in de hele wereld op een veilige en geordende
wijze ontplooit.
- Aanmoedigen voor het ontwerpen van vliegtuigen voor vreedzame doeleinden.
- Aanmoedigen van de ontwikkeling van luchtwegen, luchthavens en luchtvaartfaciliteiten.
- In de behoefte van de wereldbevolking een veilig, regelmatig, doelmatig en economisch luchtvervoer
voorzien.
- Voorkomen van economische verspilling door onredelijke concurrentie.
- Zeker stellen dat de rechten van aangesloten staten volledig worden gerespecteerd en dat elke
aangesloten staat een eerlijke kans heeft om internationale luchtdiensten te onderhouden.
- Vermijden van discriminatie tussen aangesloten staten.
- Bevorderen van een veilige vluchtuitvoering.
- Bevorderen van de ontwikkelingen van alle aspecten van de internationale luchtvaart.
ICAO is dus ook verantwoordelijk voor het verbeteren/hervormen van de 18 annexen.
Assembly
De hoogste autoriteit binnen de ICAO is de Assembly (Algemene Vergadering). Elke staat is hierin
vertegenwoordigd en heeft één stem. De Assembly komt elke 3 jaar bijeen. De Assembly heeft onder andere
de volgende bevoegdheden en verplichtingen.
- Verkiezen van de staten die zitting hebben in de Council (raad).
- Het behandelen van aangelegenheden die door de Council naar haar worden verwezen.
- Goedkeuren van de (drie)jaarlijkse begroting en van geldelijke regelingen, alsmede het controleren
van die uitgaven.
- Het verwijzen van werkzaamheden naar de Council of naar daaraan ondergeschikte organen.
- Opstellen en behandelen van voorstellen tot wijziging van het Verdrag van Chicago.
- Behandelen van overige aangelegenheden die buiten de bevoegdheid van de Council vallen.
1
Zie bijlage 1. De belangrijkste artikelen.
Luchtvaartwet- en Regelgeving 8
,Council
De Council zorgt voor het dagelijkse bestuur van ICAO. De Council bestaat uit 33 leden gekozen tijdens de
Assembly, en vervullen een prominente rol binnen het luchtvervoer.
- Jaarlijks aan de Assembly verslag uitbrengen.
- Taken en verplichtingen, opgedragen door de Assembly of krachtens het verdrag, nakomen.
- De organisatie en het huishoudelijke regelement samenstellen.
- Een commissie voor het luchtverkeer (Air Navigation Commission) instellen.
- De leden aanwijzen en de taken vaststellen voor de Comites van de Commissie voor het luchtverkeer,
waaronder het comite inzake luchtvervoer (Air Transport Committee).
- De geldmiddelen van ICAO beheren.
- De bezoldiging van de voorzitter vaststellen.
- Secretaris-generaal en overig personeel aanstellen.
- Alles verzamelen, analyseren en publiceren dat op het luchtverkeer en de exploitatie van
internationale luchtdiensten betrekking heeft.
- Inbreuken op het verdrag en op de beslissingen van de Council rapporteren.
- Normen en aanbevolen werkwijzen ontwikkelen.
- Wijzigingen daarin, door de Commissie voor het luchtverkeer worden voorgesteld, goedkeuren.
Eén van de verplichte functies van de Council is om internationale normen (‘Standards’) vast te stellen en
werkwijzen (‘Recommended Practices’) aan te bevelen, die men tezamen ook wel aanduidt als Standards and
Recommended Practices met de verzamelnaam SARP’s. Standards worden gesteld in de ‘shall’-vorm en
Recommende Practices in de ‘should’-vorm.
Onder de Council valt één Commissie en zes Comités.
Commission en Committees
De Commissie voor het Luchtverkeer (Air Navigation Commission) telt 15 leden en heeft als taak.
- Het ontwikkelen en ter goedkeuring aanbieden aan de Council bijlagen van het verdrag.
- Het zo nodig instellen van technische subcommissies.
- Het adviseren en op de hoogte houden van de Raad betreffende alles wat de nuttige ontwikkeling
van de luchtvaart aangaat.
De zes Comités:
1. Air Transport Committee
2. Legal Committee
3. Committee on Joint Support for Air Navigation Services
4. Personnel Committee
5. Finance Committeee
6. Committee on Unlawful Interference
Secretariaat
Het secretariaat wordt geleid door de Secretaris-Generaal en is verantwoordelijk voor de technische en
administratieve ondersteuning van de ICAO. Het beschikt over onmisbare deskundige kennis op alle
gebieden. Het Secretariaat wordt opgedeeld in vijf main divisions:
1. Air Navigation Bureau
2. Air Transport Bureau
3. Legal Bureau
4. Technical Assistance Bureau
5. Bureau of Administration and Services
Luchtvaartwet- en Regelgeving 9
, Air Navigation Bureau
Van belang voor bijna alle aangelegenheden betreffende de dagelijkse praktijk van de vluchtvoorbereiding en
-uitvoering. Het Bureau bestaat uit negen secties, elk verantwoordelijk voor één van de onderstaande
aangelegenheden.
1. Communications
2. Meteorology
3. Operations and Airworthiness
4. Personnel Licensing and Training Practices
5. Rules of the Air, Air Traffic Services and Search and Rescue
6. Accident Investigation and Prevention
7. Aerodrome, Air Routes and Ground Aids
8. Aeronautical Information and Charts
9. Aviation Medicine
ICAO Air Navigation Regions
- European and North Atlantic Region (EUR)
- African Region (AFI)
- Middle East Region (MID)
- Asia Region (ASIA)
- Pacific Region (PAC)
- North Atlantic Region (NAT)
- North American Region (NAM)
- Caribbean Region (CAR)
- South American Region (SAM)
De 19 annexen
Annex 1 - Personnel Licensing
Annex 2 - Rules of the Air
Annex 3 - Meteorological Services
Annex 4 - Aeronautical Charts
Annex 5 - Units of Measurement
Annex 6 - Operation of Aircraft
Annex 7 - Aircraft Nationality and Registration Marks
Annex 8 - Airworthiness of Aircraft
Annex 9 - Facilitation
Annex 10 - Aeronautical Telecommunications
Annex 11 - Air Traffic Services
Annex 12 - Search and Rescue
Annex 13 - Aircraft Accident and Incident Investigation
Annex 14 - Aerodromes
Annex 15 - Aeronautical Information Services
Annex 16 - Environmental Protection
Annex 17 - Security
Annex 18 - The Safe Transportation of Dangerous Goods by Air
Annex 19 - Safety management
Verdrag van Tokyo (1963)
Strafbare feiten en bepaalde andere handelingen begaan aan boord van luchtvaartvliegtuigen. Dan is de staat van
registratie de staat die het persoon kan vervolgen en straffen.
Het Verdrag is van toepassing op”
- Strafbare feiten aan boord van een luchtvaartuig.
Luchtvaartwet- en Regelgeving 10
