1. De functie van onderzoek
Onderzoek is het systematisch achterhalen van zo betrouwbaar mogelijke antwoorden op zo
nauwkeurig mogelijk geformuleerde vragen. Bij het doen van onderzoek verzamelen en
analyseren onderzoekers dus op een systematische manier gegevens om daarmee een
kennis- of praktijkvraag te beantwoorden.
Wat hebben pedagogen met onderzoek te maken?
Er komen veel vragen vanuit de beroepspraktijk.
We ontwerpen steeds nieuwe methodieken maar willen ook weten of deze beter
werken dan het voorafgaande.
Om te kunnen groeien als professional moet je kritisch zijn op je eigen handelen (en dit
dus onderzoeken).
1.1 Uitgangspunten van onderzoek
Je kunt onderzoek op vele manieren typeren. Zo kun je onderscheid maken tussen
fundamenteel en praktijkgericht onderzoek, tussen kwalitatief en kwantitatief onderzoek en
tussen inductie of deductie. Ook kun je onderzoek doen binnen een bepaalde ‘stroming’, ook
wel ‘paradigma’ genoemd.
1.1.1 Fundamenteel of praktijkgericht
Fundamenteel (empirisch) onderzoek en praktijkgericht onderzoek zijn de twee ‘hoofdtypen’
van onderzoek. Praktijkgericht onderzoek heeft vaak een hogere maatschappelijke relevantie.
Fundamenteel onderzoek is vaker wetenschappelijk relevant. Fundamenteel onderzoek heeft
betrekking op het toetsen van een (wetenschappelijke) theorie. Praktijkgericht op het
oplossen van een probleem. Het belangrijkste onderscheid tussen deze uitgangspunten is het
type problemen dat wordt opgelost.
Kennisvragen vragen die niet primair gericht zijn op de toepassing in de praktijk. Het is een
vraag over een wetenschappelijke theorie die met behulp van fundamenteel onderzoek wordt
beantwoord.
Praktijkvragen vragen die gericht zijn op het oplossen van problemen uit de praktijk. Het is
een vraag die afkomstig is uit de dagelijkse praktijk, de samenleving.
1.1.2 Kwalitatief of kwantitatief
Dit onderscheid wordt belangrijk als je moet kiezen welke methode van onderzoek je gaat
gebruiken. Deze keuze is dan ook afhankelijk van de probleemstelling voor je onderzoek.
Bij kwantitatieve methoden wordt gebruikgemaakt van cijfermatige (numerieke) informatie,
gegevens in cijfers over objecten, organisaties en personen. Vervolgens worden statistische
technieken gebruikt om een beschrijving van de resultaten te geven. Dit zijn de instrumenten
van kwantitatieve methoden.
Cijfermatige informatie
Statische analyses
, Onderzoeker neemt afstand
Gericht op toetsing van hypothesen
Bij kwalitatieve methoden voert de onderzoeker onderzoek uit in ‘de werkelijkheid’. De
onderzoeker is geïnteresseerd in de betekenis die onderzochte personen zelf aan situaties
geven. De nadruk ligt op betekenisverlening en context. Bij kwalitatief onderzoek is het
verzamelen van gegevens open en fexibel. De gegevens worden niet numeriek opgemaakt,
maar in alledaagse taal verwerkt.
Niet/nauwelijks cijfermatig
Belang is de betekenis die de onderzochte aan de situatie geeft
Onderzoek doen ‘in het veld’
Tegenwoordig worden vaak verschillende kwalitatieve en kwantitatieve
dataverzamelingsmethoden gecombineerd om één probleemstelling te beantwoorden. Dit
wordt triangulatie genoemd.
1.1.3 Inductief of deductief
Als we inductief onderzoek doen, zijn de thema’s of theorieën van tevoren niet bekend. Het
doel van de onderzoeker is dan ook om gaandeweg deze theorie te ontwikkelen. Inductief
onderzoek is theorievormend.
Bij deductief onderzoek formuleert de onderzoeker verwachtingen aan de hand van
(bestaande) theorieën en modellen. Hij verzamelt en analyseert gegevens om na te gaan of
deze theorieën standhouden. Deductief onderzoek is theorietoetsend.
Inductie en deductie vullen elkaar dus aan: je ontwikkelt een theorie op inductieve wijze, om
vervolgens met behulp van deductie na te gaan of de theorie waar is.
1.2 Stromingen in onderzoek
1.2.1 Empirisch-analytisch
Empirie betekent ‘ervaring als bron van kennis’. De stroming is analytisch, omdat ze kritisch
en rationeel naar eigen resultaten kijkt. De onderzoeksresultaten blijven geldig tot het
tegendeel wordt aangetoond. Het onderzoek is herhaalbaar en controleerbaar. Binnen deze
stroming wordt veel fundamenteel onderzoek verricht. Methoden van dataverzameling zijn
bijvoorbeeld experimenten en enquêtes.
Afstand tot onderzoekseenheden, rationaliteit
Herhaalbaarheid en controleerbaarheid
Bestuderen van de werkelijkheid, met ervaring als bron van kennis
Voornamelijk kwantitatief, kan ook kwalitatief
1.2.2 Interpretatief
Interpretatief betekent dat je op zoek bent naar de interpretatie, de uitleg die personen aan
een situatie geven. Het onderzoek is algemeen kwalitatief van aard en richt zich op personen
en groepen. Interpretatief onderzoek is met name populair onder antropologen. Ze bestuderen
bijvoorbeeld het dagelijks leven van een stam. Deze vorm van veldonderzoek wordt ook wel
‘participerende observatie’ genoemd.
Ervaring van personen
Betekenis die personen aan de werkelijkheid geven
Belevingswereld. Hoe mensen hun situatie interpreteren bepaalt wat de feiten zijn/de
werkelijkheid is.
Kwalitatief onderzoek
Veldonderzoek, observatie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper gwendolynx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.