GLT bij PAV-patiënten met
complexe risicoprofielen,
casereport.
Externe stage 2 (ES2)
Student
Naam: Marijke A.S. Velthuis
Studentnummer: 401701
e-mail: m.a.s.velthuis@st.hanze.nl
Docentbegeleider
Dijkhuizen, A (Annemarie)
e-mail: a.dijkhuizen@pl.hanze.nl
Opleiding Fysiotherapie
Hanzehogeschool in Groningen, Wiebengacomplex
Petrus Driessenstraat 3 9714 CA Groningen
19
, Mevrouw heeft ingestemd met het gebruik van haar gegevens in geanonimiseerde vorm. Zij heeft het casereport kunnen inzien en is akkoord met de verzending.
Inhoudsopgave
1. Samenvatting.........................................................................................................................................................2
2. Introductie.............................................................................................................................................................3
4. Diagnostiek............................................................................................................................................................4
4.1 Theoretisch kader............................................................................................................................................4
4.2 patient specifieke informatie en Klinische bevindingen.................................................................................4
4.2.1 Tijdlijn.......................................................................................................................................................5
4.3 Diagnostische procedure.................................................................................................................................5
4.4 Screening lopen...............................................................................................................................................5
4.4.1 Claudicatio Vragenlijst inclusief loopbandtest.........................................................................................6
4.5 Ervaren effect..................................................................................................................................................6
4.5.1. Global Perceived Effect-4........................................................................................................................6
4.5.2. Global Perceived Effect-tevredenheid....................................................................................................7
4.5.3. Global Perceived Effect-dagelijkse activiteit...........................................................................................7
4.5.4. Global Perceived Effect-loopafstand.......................................................................................................7
4.6 Kwaliteit van leven..........................................................................................................................................7
4.6.1. VascuQol-6-NL: Vascular Quality of life 6 Nederlands............................................................................7
5. Therapeutische Interventie...................................................................................................................................8
6. Follow-up en Resultaten.......................................................................................................................................9
6.1 Screening lopen...............................................................................................................................................9
6.1.1 Claudicatio Vragenlijst inclusief loopbandtest.........................................................................................9
6.2 Ervaren effect, GPE-schalen..........................................................................................................................10
6.3 Kwaliteit van leven........................................................................................................................................10
6.3.1. VascuQol-6-NL: Vascular Quality of life 6.............................................................................................10
6.6 Patientenperspectief.....................................................................................................................................10
7. Discussie..............................................................................................................................................................11
8. Bibliografie..........................................................................................................................................................13
9. Bijlage....................................................................................................................................................................0
9.1. CaRe statement 2023.....................................................................................................................................0
9.2 Meetinstrumenten..........................................................................................................................................0
9.2.1. Claudicatio Vragenlijst.............................................................................................................................0
9.2.2. GPE-4: Global Perceived Effect-4............................................................................................................3
9.2.3. GPE-tevredenheid: Global Perceived Effect-tevredenheid.....................................................................4
9.2.4. GPE-dagelijkse activiteit: Global Perceived Effect-dagelijkse activiteit..................................................5
9.2.5. VascuQol-6-NL: Vascular Quality of life 6...............................................................................................6
9.2.6. GPE-loopafstand: Global Perceived Effect-loopafstand..........................................................................8
1
, Mevrouw heeft ingestemd met het gebruik van haar gegevens in geanonimiseerde vorm. Zij heeft het casereport kunnen inzien en is akkoord met de verzending.
1. SAMENVATTING
Introductie: perifeer arterieel vaatlijden (PAV) ook wel etalagebenen of claudicatio intermittens genoemd is een
aandoening die wordt veroorzaakt door atherosclerose wat leidt tot (krampachtige)pijn en vermoeidheid in de
kuiten, bovenbeen of billen tijdens het lopen. PAV is een vaatziekte die ongeveer 85.000 mensen in Nederland
treft. Het komt vaker voor naarmate men ouder wordt: van elke 1000 mensen krijgen er gemiddeld 9,9 per jaar
PAV, maar bij mensen boven de 75 jaar is dat 12,6. Bijna een vijfde van de Nederlanders boven de 55 jaar heeft
PAV, en bij de 85-plussers is dat meer dan de helft. PAV kan ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid en
het welzijn van de patiënten. De belangrijkste risicofactor voor PAV is roken, dat meer dan een kwart van het
totale risico verklaart. Andere risicofactoren zijn hoge bloeddruk, hoog cholesterol, te weinig beweging,
ongezonde voeding, diabetes en overgewicht. De meest effectieve behandeling voor PAV is gesuperviseerde
looptherapie, die sinds 2017 éénmalig wordt vergoed door de zorgverzekering. Deze behandeling bestaat uit
looptraining onder begeleiding van een fysiotherapeut, gecombineerd met zelfstandig wandelen en
leefstijlinterventie. Door looptherapie als eerste behandelstap in te zetten, kan 80% van de patiënten een operatie
vermijden, wat leidt tot een besparing van bijna 31 miljoen euro per jaar. Een aandachtspunt bij PAV zijn de veel
voorkomende comorbiditeiten, zoals diabetes, COPD, hartfalen, angina, CVA, artrose en gewrichtsklachten.
Gesuperviseerde looptherapie gecombineerd met zelfstandig wandelen kan patiënten met PAV helpen om hun
loopvermogen en levenskwaliteit te verbeteren. Maar hoe effectief is deze therapie voor patiënten met een
complex ziektebeeld, zoals PAV en diabetes mellitus, die niet stoppen met roken en te weinig bewegen? Dit is
een belangrijke onderzoeksvraag, want deze situatie komt steeds meer voor. In dit case report onderzoeken we
de invloed van gesuperviseerde looptherapie op de loopafstand en de kwaliteit van leven van zo’n patiënt.
Casebeschrijving: dit case report onderzoekt de effecten van gesuperviseerde looptherapie bij een ..-jarige
vrouw met perifeer arterieel vaatlijden (PAV) en diabetes mellitus. De patiënt heeft last van vermoeide en pijnlijke
kuiten na een korte afstand lopen. De pijn nam af na een pauze, maar kwam snel weer op. Factoren zoals een
helling of een hoger tempo verergerden de symptomen. De patiënt kon maximaal 100 meter lopen zonder te
stoppen. Ze had ook veel kuitpijn 's nachts, waardoor ze slecht sliep. Haar doel was om twintig minuten te kunnen
lopen zonder pijn. Ondanks de diagnose en de behandeling van PAV, bleef de patiënt roken, is ze inactief en
volgt ze de voorgeschreven zelfstandige wandeltherapie niet op.
Diagnose, interventies en resultaten: de diagnose ‘perifeer arterieel vaatlijden (PAV), Fortaine 2b, POAD 2/3’ is
op ..-..-…. gesteld door de vaatchirurg, op basis van bevindingen uit de anamnese en het lichamelijk onderzoek.
Mevrouw krijgt een behandeling die bestaat uit gesuperviseerde looptherapie, zelfstandig wandelen en een
motiverend gesprek om de leefstijl aan te passen. Dit is het advies van het Chronisch Zorgnet. De interventie
bestond uit één behandelingen per week in de praktijk. Er is sprake van een gunstig effect op de loopafstand en
tevredenheid van de patiënt. Dit is zichtbaar middels de Claudicatio vragenlijst inclusief de loopband test, GPE-4,
GPE-tevredenheid, GPE-loopafstand en GPE-dagelijkse activiteiten. Een stilstand van de score kwaliteit van
leven was te meten in de VascuQol-6-NL.
Conclusie: een ..-jarige patiënt met PAV en diabetes mellitus, die rookt en weinig beweegt, heeft baat bij
gesuperviseerde looptherapie voor haar functionele en maximale loopafstand en haar kwaliteit van leven. Een
combinatie van begeleid en zelfstandig wandelen leidt tot nog meer verbetering in haar loopvermogen. De
meetinstrumenten en de behandeling ontwikkeld door het Chronisch ZorgNet, gebaseerd op recente
wetenschappelijke artikelen, zijn ook effectief voor deze complexe doelgroep.
Sleutelwoorden: case report, perifeer arterieel vaatlijden (PAV), gesuperviseerde looptherapie, zelfstandige
loopinterventie, motiverende gespreksvoering.
2
, Mevrouw heeft ingestemd met het gebruik van haar gegevens in geanonimiseerde vorm. Zij heeft het casereport kunnen inzien en is akkoord met de verzending.
2. INTRODUCTIE
Perifeer arterieel vaatlijden (PAV), ook bekend als etalagebenen of claudicatio intermittens, komt vaak voor in de
Nederlandse gezondheidszorg. Naar schatting hebben 85.000 mensen last van PAV.1 Het wordt veroorzaakt door
atherosclerose, waarbij de slagaderwanden verdikken en verstijven door de ophoping van vet- en lichaamscellen.
Hierdoor vernauwt de slagader en verliest hij zijn elasticiteit. Dit leidt tot een verminderde bloedstroom naar de
beenspieren, waardoor er een zuurstoftekort ontstaat. Wanneer de spieren in rust zijn, krijgen ze voldoende bloed
en zuurstof, maar bij inspanning is er een tekort. De spieren hebben dan meer zuurstof nodig dan de slagader
kan leveren door de vernauwing.
De meeste mensen (70 tot 80%) met perifeer arterieel vaatlijden (PAV) hebben klachten bij inspanning.2 Dat geldt
ook voor de casus die we bespreken. Het gaat om een case report van een ..-jarige vrouw met PAV. De
vaatchirurg stelde de diagnose in … ….. op basis van haar symptomen en een enkel-armindex (EAI). Ze heeft
last van een vermoeid gevoel en krampachtige pijn in haar kuiten beiderzijds bij het lopen. De pijn verdwijnt na
een korte rustpauze, maar komt weer terug bij het hervatten van de inspanning. Sneller lopen of een helling
oplopen, is extra inspannend wat zorgt voor sneller optreden van de klachten. Daarbij ervaart mevrouw veel
nachtelijke pijn. Bij PAV kunnen de klachten zich ook voordoen in de bovenbenen en billen, naast de eerder
genoemde plekken. Dit kan óók gepaard gaan met een doof en koud gevoel.3
De incidentie van PAV in is gemiddeld 9,9 per 1000 personen: 7,8 mannen en 12,4 vrouwen per jaar. PAV komt
onder 25-44-jarigen voor bij 0,5 en onder 75-plussers bij 12,6 personen per jaar. De prevalentie van PAV in de
bevolking hangt af van de leeftijd: men schat deze voor Nederlandse 55-plussers, op 19%. In de leeftijdscategorie
45-49 jaar wordt de prevalentie geschat op ongeveer 3%, bij 55-59 jaar 8,1%, bij 70-75 jaar 18,2% bij mannen en
10,8% bij vrouwen. Dit loopt op tot 55,8% bij 85-plussers.4-6
PAV heeft een grote impact op de gezondheid en kwaliteit van leven van de patiënten. In Nederland was de GBD
(Global Burden of Disease) van PAV in 2019 11.900 DALYs (Disability-Adjusted Life Years), waarvan 10.400
YLDs (Years Lived with Disability) en 1.500 YLLs (Years of Life Lost). Dit betekent dat PAV verantwoordelijk was
voor 0,1% van de totale GBD in Nederland in 2019. De GBD was hoger bij mannen (7.100 DALYs) dan bij
vrouwen (4.800 DALYs). De hoogste GBD is gevonden in de leeftijdsgroep van 70-74 jaar (3.300 DALYs).7
Er zijn verschillende factoren die de kans op PAV vergroten of verergeren, zoals roken, hoge bloeddruk, hoog
cholesterol, diabetes, overgewicht, ongezonde voeding en te weinig beweging. Roken is de meest schadelijke
factor: meer dan een kwart van alle PAV-gevallen komt door roken.1 Zo rookt de mevrouw uit het casereport al
meer dan 50 jaar … sigaretten per dag.
Gesuperviseerde looptherapie bij een Chronisch ZorgNet-fysiotherapeut is de eerste keus voor PAV-patiënten,
zoals in dit casereport. Een operatie leek lange tijd de beste optie, maar uit onderzoek blijkt dat bewegen
effectiever is, hierdoor hoeft 80% van de patiënten geen operatie meer te ondergaan. De looptherapie wordt
gecombineerd met zelfstandig wandelen, om de klachten en de loopafstand te verbeteren. Pas als dat niet helpt,
wordt een operatie overwogen. Zo volgt 86% van de nieuwe patiënten de looptherapie, wat het aantal operaties
sterk verlaagt en bijna 31 miljoen euro per jaar bespaart. De zorgverzekering vergoedt de gesuperviseerde
looptherapie éénmalig sinds 2017.1
Een belangrijk aandachtspunt bij PAV zijn de veelvoorkomende comorbiditeiten, zoals diabetes mellitus, COPD,
hartproblematiek, cerebrovasculair accident, artrose en gewrichtsklachten. Deze kunnen de effectiviteit van de
behandeling beïnvloeden.8 De patiënt in dit casusrapport heeft diabetes mellitus. Het blijkt dat 50% van de
diabetespatiënten ook lijden aan PAV. Diabetes kan de bloedsuikerwaarden, de bloeddruk, de cholesterol, het
gewicht, de conditie, de hart- en vaatgezondheid en het gemoed van een patiënt beïnvloeden. Het is belangrijk
om regelmatig te bewegen, maar ook om rekening te houden met de medicatie, de voeding en de mogelijke
complicaties van diabetes. Deze combinatie kan de trainbaarheid van de patiënt verminderen en invloed hebben
op de voortgang van de therapie.9
3
