Hoi! Dit zijn de aantekeningen van alle hoorcolleges die zijn geweest voor het vak Theorie en Methoden 2. Het bestaat veelal uit extra uitleg en aanvullingen op de stof uit het handboek Dubbele Diagnose. Op het einde vind je ook nog een oefentoets met 20 vragen inclusief antwoorden. Succes! (ook al...
Hoorcollege’s theorie en methoden 2: Dubbele
diagnose
Hoorcollege 1
Opzet en inhoud module
Zes hoorcolleges van ieder 2 uur, al of niet met pauze
Tentamen: 40 x 4-meerkeuzevragen
Leerstof:
Dom e.a. (2013). Handboek Dubbele Diagnose. Utrecht: De Tijdstroom.
Vijf artikelen te vinden op ELO (lekelijks aangevuld!)
PolerPoint ’s hoorcollege: Let op; bevat vaak unieke tentamenstof niet in boek of
artikel terug te vinden!
Thema’s van de hoorcolleges
Les 1: Motiveren en groessgercht betnneeeen: wereen cn s necn
Les 2: Herstel en rehabilitatie Dlang en drang
Les 3: Comorbiditeit bij verslaving: depressie en angst
Les 4: Comorbiditeit bij verslaving: (licht) verstandelijke beperking en autisme
Les 5: Comorbiditeit bij verslaving: persoonlijkheidsstoornissen.
Les 6: Toekomstige blik op comorbiditeit en responsiecollege
Inhoud deze les
- O pzet en inhoud module ‘Theorie en methoden 2’
- Motiverende eespreksvoering: theoretische blik (stadia van verandering)
- Motiverende eespreksvoering bij dubbele diagnose
- Stadia van verandering
- Werken in groepen via de stadia van verandering
De filosofie van Motiverende gespressvoering
”Zoneer cnzcht cn ee feosofe vnn M MG eece te uc voeren vnn ee ehtnceeen o mcneer of zeefs
geen resue nn .” Quo e vnn Mnnr en (nce we enshtnsseecje)
De flosofe:
Samenlerken (partnerschap); erken de expertise van de cliënt.
O ntlokken; ontlok en reageer op verandertaal en voorkom behoudtaal en leerstand
Autonomie; bevestig het vermogen van de cliënt tot zelfsturing en schep daarvoor de juiste
mogelijkheden (inzet interventies)
Je bereikt veel meer als je de flosofe kent van MeV i.p.v. alleen de technieken.
”M M cs NIET een ewestie vnn eneee voegenG mnnr vnn jucs s uren’’ Weer Quo e vnn Mnnr en.
Algemene principes van MGV
O ntlikkel ecshresnntie tussen het ongezonde gedrag en de gezonde lensen die men denkt en
voelt. Bijvoorbeeld:
- Huidig gedrag: roken
- Wens: ‘Ik wil niet dat mijn kind gaat roken, ik moet het goede voorbeeld geven.’
‘Mijn vrouw is zwanger dus ik kan eigenlijk niet bij haar in de buurt gaan roken.’
Dus: tucecg geerng wn nce overeens em me wn je nou ecgenecje wce.
, Stuur de nmbcvneentie naar verandering. Bijvoorbeeld:
- Ambivalentie: ‘Ik wil geen slecht voorbeeld zijn voor mijn kinderen, maar roken helpt me te
ontspannen.’
- Verandering: ‘Ik heb ga het roken niet langer goedpraten, ik stop want mijn kinderen staan
voorop.’
Deze tlee kunnen terugkomen op het tentamen!!
Relatie met andere theorieën
Relatie ‘discrepantie’ met hognctieve ecssonnntie: de behoefe om het ongemak te lillen
ophefen lat betref het verschil tussen het gedrag en de lens:
Veranderen gedrag of het bijstellen van de lens.
o Moorbeeee: Vos en de kip: de vos lil de kip pakken lant hij lil hem opeten. Kip
klimt in de boom en de vos kan er niet bij. De vos denkt dan: ‘ach laat ook maar, ik
had toch niet zo’n honger.’ De vos past zijn gedrag/lens aan).
o Moorbeeee: Mensen die verslaafd zijn, daarmee loop je het risico dat ze niet hun
gedrag gaan bijstellen maar de lens. Dus dat ze denken: ik ga niet stoppen lant ach
zo erg is het nou ook leer niet om niet meer te gebruiken)
Relatie ‘autonomie’ en de zeefee ermcnntie teorce: motivatie neemt toe als er het gevoel is
dat er zelf richting kan lorden gegeven aan het handelen:
Voorkom het gevoel dat motivatie is opgelegd.
o Moorbeeee: ik vind artikelen schrijven heel leuk, krijg er nooit voor betaald.
Uiteindelijk krijg je lel betaald (externe beloning). Hiermee neemt vaak de motivatie
af. Je hebt het gevoel dat je zelf niet meer de regie/autonomie hebt om het uit te
voeren.
Deze tlee kunnen terug komen op het tentamen!!
Dilemma bij dubbele diagnose
Er zijn vaak problemen op meerdere gebieden, laarvan de cliënt op sommige gebieden lel
verandering lil en op andere gebieden juist niet. De hulpverlener dient hier fexibel op in te
spelen (le komen hier op terug). Maak gebruik van ‘linsten in verandering’ om het
zelfvertroulen te versterken om zich in te zeten voor andere veranderingen.
Cliënten die primair behandeling aanvragen voor een comorbide stoornis zoals angst en
depressie, zien vaak het middelengebruik niet als een probleem en zijn dan ook niet
gemotiveerd om het te veranderen.
Veelvoorkomende ‘behoudtaal’ bij hen met dubbele diagnose:
‘Cannabis is het enige in het leven wat mij nog voldoening geef’
‘Als ik onder invloed ben, heb ik tenminste nog enig plezier.’
‘Door alcohol kan ik mijn somberheid tenminste even ophefen’
Kortom, hoe is er dan nog te motiveren tot verandering als er geen ‘verandertaal’ is?:
benader via de stadia van verandering
,Stadia van verandering: trans theoretisch model (prochassa en
DiClemente)
Stadium: Voorstadium
Kenmereen: de cliënt heef geen intentie om te veranderen.
Er zijn oogkleppen op over de nadelen van het gebruik; Er zijn lellicht klachten, maar die lorden
niet gerelateerd aan gebruik.
Moorbeeee: ‘Het roken van een jointje is onschadelijk, het hoort geloon bij mijn leven.’
Benneercng: berust in de visie en geef objectieve informatie (bevindingen en ervaringen). Zie in de
lensen die er lel zijn aangrijpingspunten tot vervolgcontact en leg daarbij de relatie tussen het
bereiken van deze doelen en het middelengebruik.
Stadium: Overwegen
Kenmereen: de cliënt denkt na over het gedrag en tlijfelt (is ambivalent) om het lel of niet te
veranderen. Er is nog geen besluit genomen.
Moorbeeee: ‘Door het roken van een jointje stel ik zaken uit, maar het geef me ook een relaxt
gevoel.’
Benneercng: ontlok/ sta stil bij de nadelen van het huidig gedrag en de voordelen van verandering en
benoem de capaciteiten (eerdere successen); tlijfel komt vaak voort uit onzekerheid over het eigen
kunnen.
Stadium: Beslissen
Kenmereen: de cliënt heef voor zichzelf de beslissing genomen om het gebruik te veranderen
(stoppen of minderen).
Moorbeeee: ‘Ik lil het nu lel gaan proberen om zonder liet de avond door te komen.’
Benneercng: bevestig de beslissing en informeer naar de ideeën hoe de cliënt verandering lil
aanpakken. Vraag of daarbij hulp gelenst is en zo ja, lie en hoe (doe eventuele suggesties als de
cliënt daarvoor open staat).
Stadium: Actie
Kenmereen: de cliënt zet stappen in het veranderen met of zonder hulpmiddelen/ maatregelen.
Moorbeeee: ‘Ik heb gisteravond alle liet die ik nog had leggeven aan vrienden.’
Benneercng: complimenteer de cliënt in de genomen stappen en geef tips over
zelfcontrolemaatregelen als de cliënt daarvoor open staat.
, Stadium: Volhouden
Kenmereen: de cliënt heef de verandering opgenomen in zijn dagelijkse leven.
Moorbeeee: ‘Er zijn zeker nog momenten dat ik erg verlang naar een jointje, maar dat leet ik van me
af te zeten.’
Benneercng: vraag of er nog punten zijn die om aandacht vragen om de verandering voort te zeten
(‘Zijn er gevaren voor een terugval?’). Indien er valkuilen zijn, biedt handvaten als de cliënt daarvoor
open staat.
Stadium: Terugval
Kenmereen: de cliënt valt terug in het oude gedrag; pakt daarna het nieule gedrag leer op of valt
terug in een eerder stadium.
Moorbeeee: ‘Na al die leken is het me niet gelukt, ik kan het geloon niet en liet hoort blijkbaar in
mijn leven.’
Benneercng: biedt hoop en benoem de gehaalde positieve veranderingen. Maak een inschatng van
stadium laarin de cliënt nu zit en pas daar de benadering op aan.
Krities op de stadia van verandering
Er bestaan tlijfels of de verschillende stadia lel lerkelijk bestaan; ze zijn vaak niet te
identifceren.
Volgens de theorie zou iemand maar in één stadium tegelijk kunnen ziten, maar iemand die
actie onderneemt, kan nog steeds nadenken over de voor- en nadelen.
O ndanks de kritiekpunten, biedt het model handvaten hoe de behandelaar kan aansluiten
op de motivatie van de cliënt (in benadering, verlachting en tempo).
Aandachtspunten bij inzet MGV bij dubbele diagnose
Bij positieve symptomen: refecteer alleen op lerkelijkheid verbonden uitspraken, hou het
kort, gestructureerd en niet te veel op emotiegerichte uitspraken (zoals rond ambivalentie)
Bij negatieve, sombere symptomen: hou rekening met gebrek aan lilskracht, biedt
regelmatig samenvatngen en herhalingen om impulsen te geven. Wenselijk is vaak een laag
tempo, rust en het tijd nemen voor vragen.
Bij cognitieve beperkingen: gebruik herhaling en samenvatngen zodat het beter onthouden
lordt, gebruik ondersteunende materialen (schrif, lhite-board). Hou het gesprek kort.
Vier fasemodel bij dubbele diagnose
- Betrokkenheid (focus op vooroverlegen/ voorstadium): het aangaan van contact en het
opboulen van een relatie, het bespreekbaar maken van middelengebruik.
- O vertuigen (focus op overlegen en voorbereiden): de cliënt volgt het behandelregime (zoals
medicatie bij crisisopname), maar is nog niet overtuigd van verandering.
- Actieve behandeling (focus op actie): de cliënt staat achter de verandering en zet zich
daarvoor in.
- Terugvalpreventie (focus op volhouden en terugval): veelal ambulante begeleiding gericht op
zelfstandigheid.
Uitwersing van het fasemodel in groepsverband
In het boek lordt dit (fasemodel) ook benoemd maar dan als groepstrainingen.
Wnnrom groessverbnne:
(1) Wetenschappelijk efectief bij dubbele diagnose
(2) Sociale ondersteuning (herkenning en erkenning)
(3) Het leren op grond van voorbeeldfuncties (‘modeling’)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Irissamenvattingen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
