Internationaal en Europeesi sitrafrehtt Hoorholleeesi
Onderstreepte staat in de ppts.
HC1 Inleidine en rehttsibronnen
Aleemene vraeen:
1 Wat is het verschil tussen droit pénal internatonal en droit internatonal pénal?
2 Wat is strafmachtrecht?
3 Welke vier vormen van interstatelijke coöperate in strafrechtelijk verband kennen we grofweg?
Geef van elke vorm een korte omschrijving.
4 Noem twee vormen van supranatonaal recht.
5 Welke oorzaken voor de internatonalisering van de strafrechtspleging worden in het boek van Van
Elst en Van Sliedregt genoemd?
Inleidine en rehttsibronnen
› Opzet van het vak
› Begrippen
› Introducte van de verschillende onderwerpen
› Rechtsbronnen
Opzet van tet vak
› 14 hoorcolleges: 7 weken, 2x per week college
› Geen video-opnames
› Toetsing: schrifelijk tentamen (digitaal)
Onderwijsmateriaal:
› Van Elst & Van Sliedregt 2015
› Aanvullend materiaal via Nestor
› Reguliere wetenbundel (Kluwer, Sdu, Ars Aequi)
laatste college responsiecollege
Opzet van tet vak- leerdoelen
› De student raakt vertrouwd met het complexe en meervoudige karakter van internatonaal
strafrecht, waarbij aandacht is voor de daaraan verbonden samenhang, ontwikkelingen en
grenzen, en de specifeke wijze waarop de natonale rechtsorde wordt beïnvloed.
De instrumenten van de Raad van Europa en van de Europese Unie nemen in dit kader een
belangrijke plaats in.
› De student verkrijgt specialistsche kennis van en grondig inzicht in bronnen en beginselen
van zowel
, internatonaal strafrecht als
Unierecht,
positeve verplichtngen,
jurisdicterecht en
diverse vormen van internatonale rechtshulp, waaronder
- uitlevering/overlevering,
- de overdracht van strafexecute en
- kleine rechtshulp.
› De student is in staat zelfstandig rechtsvragen met een internatonaalrechtelijke of
Europeesrechtelijke component te herkennen, daarbij de juiste bronnen en hiërarchische
verhoudingen te betrekken, en op basis daarvan tot een gewogen antwoord te komen.
Beerippen
Droit pénal internatonal Het strafrecht, primair het natonale strafrecht wat situates
regelt die internatonale dimensies hebben. dus Nederlandse regels die rechtsmacht hebben
als feiten in het buitenland begaan zijn.
Droit internatonal pénalRegels van internatonaal recht die betrekking hebben op het
strafrecht. Regels van andere herkomst. Bijv. het internatonaal strafof, waar internatonale
daders worden berecht. Ook regels van internatonaal recht die direct doorwerking hebben
op natonaal recht, zoals regels van de EU.
Internatonaal strafrechtwerd vroeger gezien als droit pénal internatonal; natonale regels
die over internatonale situates gingen. Maar deze term verandert. Wordt tegenwoordig
meer gebruikt voor de internatonale strafoven en tribunalen. Onderwerp internatonale
strafoven en tribunalen is geen tentamenstof.
Europees strafrecht Kan verwijzen naar meerdere internatonale organisates, Raad van
Europa (EVRM, rechtshulp). Raad van Europa maakt regelgeving die van belang is voor het
strafrecht, Europees strafrecht term kun je hiervoor gebruiken, is wel ouderwets. Je kunt de
term ook gebruiken voor EU strafrecht. En de term kon je ook gebruiken voor het geheel:
raad van Europa recht als EU recht gezamenlijk. Tegenwoordig kun je de term Europees
strafrecht vooral gebruiken als het verwijst naar EU strafrecht.
Supranatonaal strafrechtTerm begint wat ouderwets te worden. Kan verwijzen naar
strafrecht dat afomstg is van een internatonale organisate met doorzetngsmacht, zoals
de EU. Recht werkt door in natonale rechtsorde.
Transnatonaal strafrechtEen soort hybride. Strafrechtelijke regels die ontstaan zijn omdat
meerdere landen met problemen kampten wat leidde date r internatonale verdragen
gesloten werden: drugs, mensenhandel, vaak in het kader van de VN, die moeten worden
omgezet naar natonaal recht. Gaat vaak om rechtsgoederen waarvan je niet kunt zeggen dat
die door de wereldgemeenschap als afschuwelijk worden gezien, misdrijven die verwerpt
worden. Is meer een gemeenschappelijke beschermingsbehoefe, om bepaalde vormen van
criminaliteit te regelen die leidt dat er op internatonaal niveau wetgeving tot stand komen.
Gaat zowel als strafaarstellingen, defnites en mogelijkheden voor rechtshulp/uitlevering.
Internatonaal en europees strafrecht dit vak, is dus een beetje van alles.
,Beerippen
Concept natonale rechtsorde/strafrecht, bestaat uit regels van materieel strafrecht, penitentair
recht en strafprocesrecht. Maar dit hebben ze in België ook, dit systeem. Die systemen leven in
werkelijkheid niet langs elkaar heen, zit een uitwisseling in. We moeten bepalen welke strafare
feiten in Nederlandse of Belgische systeem vallen. Onder welke jurisdicte ga je feit vervolgen? Dus je
moet onderlinge afspraken maken in bilaterale verdragenhierin staan allerlei regels over
samenwerking in strafzaken. Die regels kun je in verdragen neerleggen. Maar ook in het natonale
recht zijn regels opgenomen over grensoverschrijdende situates. Nederlands recht bevat ook
bepalingen over internatonale situates.
Jurisdictes kunnen naast elkaar staan maar hebben ook elkaar nodig om verdragen te sluiten.
Raad van Europa: op dit niveau worden ook rechtshulpverdragen gesloten: bijv. uitleveringsverdrag.
Dit zijn multlaterale verdragen: waar alle lanen van de raad van Europa bij aangesloten zijn.
Belangrijke rechtsbron voor het internatonale strafrecht is het EVRM, ook dat is ontwikkeld door de
raad van Europa.
Op internatonaal niveau zijn verdragen gesloten om gemeenschappelijke belangen die landen
hebben veilig te stellen: drugs, mensenhandel, witwassen. Bieden vaak een verdragsbasis voor
rechtshulp. Jurisdicte van de tribunalen/strafof die dus een eigenstandige jurisdicte is, een eigen
rechtsorde met regels van materieel/formeel en penitentair en internatonaal strafrecht. Want er
moeten ook regels zijn van welke landen een persoon kunnen overleveren aan het internatonaal
strafof.
Regels vormen ene interface tussen verschillende jurisdictes, ze bepalen hoe die jurisdictes kunnen
samenwerken in strafrechtelijke zin. Worden wel beïnvloed door verdragen, maar ziten ook regels in
jurisdictes zelf die gaan over regelen samenwerking van jurisdictes.
, EU fungeert ook als een organisate die in staat is om die natonale systemen op elkaar te laten lijken,
om die systemen naar elkaar toe te laten groeien/samenwerken = harmonisate. Harmonisate kan
plaatsvinden op elk van die onderdelen van de strafrechtsystemen van de verschillende lidstaten:
bijv. delicten, sanctes, gehele procesrecht, regels over internatonale samenwerking EU maakt
een richtlijn waarin regels staan die de lidstaten in hun natonale systeem aan die regels moeten
aanpassen. Harmonisate: aanpassen verschillende onderdelen strafrechtstelsels. EU heef instantes
die zich bezig houden met de strafrechtpleging: Europol (zeer beperkte bevoegdheid die kan in
grijpen op levens van mensen), EUrojust (justtële samenwerkingsautoriteit) Europees Openbaar
mInisterie (gaat naast natonale ministeries werken, voorlopig alleen nog fraudebestrijding). EU heef
ook een Handvest van de grondrechten (toepassingsbereik is anders dan EVRM).
Beerippen
Belangrijke aandachtspunten:
- Internatonalisering van de samenleving betekent dat kosten van internatonale verkeer
mogelijkheid bieden voor criminelen, is makkelijk en goedkoop om de grens over te steken.
Loopt criminaliteitsbestrijding wel mee? Mogen autoriteiten wel evenveel als de criminelen
- Rechtsvorming, rechtsontwikkeling, welke bronnen zijn daarvoor van belang en wie doet er
aan mee? Hof EU, Hof Rechten van de mens, hof van justte (prejudiciële vragen). Je moet
een orde vellen. Regelgeving van eu komt op andere manier tot stand dan nederlandse
weten.
- Internatonale misdrijven je koppelt misdrijf aan wat de samenleving belangrijk vindt, op
internatonaal niveau heb je dit niet. Is lastg om te weten of een samenleving het als een
misdrijf ziet. Er zit van alles tussen natonale misdrijven en internatonale misdrijven in. Maar
aanvaarden we niet als hele wereld als verwerpelijk. Wanneer is een misdrijf zo slecht dat
het als internatonaal misdrijf wordt gezien? Mensenhandel, genocide etc.
- Soevereiniteit Uitgangspunt van volkenrecht. In sommige gevallen kun je zeggen da
tlanden samenwerken op vrijwillige basis (ze behouden soevereiniteit) intergouvermenteel:
ze behouden eigenheid, maar willen samenwerken. Supranatonaal: landen hebben deel
soevereiniteit afgestaan, bevoegdheid ligt nu bij internatonale organisate.
- Proceduresin internatonale samenwerking als het gaat om uitlevering, rechtshulp, zit je
altjd met procedures. Een land moet een verzoek doen. wat mag zonn verdachte in zonn
procedure? Welke termijnen en rechten gelden? Locus standi: verdachte heef een plek in de
procedure, wordt erin erkend, krijgt mogelijkheid om zienswijze naar voren te brengen.
- Belangrijk verschil tussen vertrouwensbeginsel (is heel klassiek volkenrechtelijk, wij
vertrouwen dat wat in een ander land gebeurd oke is. land is soeverein, dus we vertrouwen
erop dat alles rechtmatg is. kan een rol spelen op allerlei verschillende manieren.) maar is
een ander beginsel dan wederzijds erkenning: is grondslag van samenwerking binnen de eu.
Daarmee gaan we ervan uit dat we een beslissing van andere staat erkennen alsof die in
staat van genomen is.
- Fundamentele rechten kunnen afomstg zijn uit EVRM, natonaal recht. Ne bis in idem is
vooral van belang. Als iemand in ander land als berecht is?
Beerippen
Belangrijke aandachtspunten:
› Internatonalisering van de samenleving (en dus ook criminaliteit)