RELATIEVERMOGENSRECHT
Inhoud
HUWELIJKSVERMOGENSRECHT ALGEMEEN........................................................................................1
GEREGISTREERD PARTNERSCHAP (art. 1:80a t/m 80g)...........................................................................4
RECHTEN EN VERPLICHTINGEN VAN ECHTGENOTEN (TITEL 6)......................................................5
VERGOEDINGSRECHTEN EN – PLICHTEN (1:87)...................................................................................10
BESTUUR........................................................................................................................................................15
GEMEENSCHAP VAN GOEDEREN (TITEL 7 art. 1:93 - 113)...................................................................17
RECHTSVERHOUDINGEN...........................................................................................................................27
ONTBONDEN GEMEENSCHAP (TITEL 9).................................................................................................28
..........................................................................................................................................................................28
VERREKENBEDINGEN (art. 1:132 – 143 BW)............................................................................................38
HET WETTELIJK DEELGENOOTSCHAP (1970-2002)..............................................................................46
EINDE HUWELIJK / ECHTSCHEIDING......................................................................................................48
ECHTSCHEIDINGSCONVENANT...............................................................................................................50
EENVOUDIGE GEMEENSCHAP.................................................................................................................51
INFORMELE SAMENLEVINGSVORMEN..................................................................................................57
FAILLISSEMENT EN SCHULDSANERING...............................................................................................60
PENSIOEN.......................................................................................................................................................61
HUWELIJKSVERMOGENSRECHT ALGEMEEN
Ontwikkelingen in de wetgeving
- 1838-1957:
Lex van Oven 1957: Opheffing van de maritale macht van de man mogelijk / opheffing
handelingsonbekwaamheid van de gehuwde vrouw. Belangrijke stap richting gelijkwaardig huwelijk.
Onveranderlijkheidsbeginsel afgeschaft – mogelijk gemaakt om het huwelijksgoederenregime te
wijzigen.
- 1970:
Boek 1 BW – grote leugen beëindigt, geen overspel/kwaadwillige verlating meer vereist voor een
echtscheiding, maar een duurzame ontwrichting van het huwelijk is voldoende. Vanaf toen zonder
medewerken van de partner scheiden mogelijk gemaakt.
- 1984: Man met beslissende stem afgeschaft. Meer sekseneutraal huwelijk.
- 1992:
Aanpassing Boek 1 en 2 bij de invoering van het nieuw BW
Medewerkingseis vervangen door toestemmingsvereiste.
- 1995: Wet verevening pensioenrechten bij scheiding – Pensioen maakt geen deel meer uit van de gemeenschap
van goederen, maar wordt afzonderlijk geregeld in de Wet verevening pensioenrechten bij scheiding
- 1998:
Geregistreerd partnerschap ingevoerd voor partners van gelijk geslacht.
Huwelijksvermogensrecht van toepassing verklaart op geregistreerd partnerschap.
- 2001: Eerste tranche
1
, Veranderingen in titel 6 en 8
Homohuwelijk mogelijk gemaakt.
Afschaffing samenwoonplicht.
Vereenvoudiging huwelijkse voorwaarden.
- 2002: Tweede tranche - Invoering algemene regels voor verrekenbedingen. (voorheen wettelijk
deelgenootschap)
- 2012: Derde tranche - Aanpassing gemeenschap van goederen
Goedkeuringsvereiste huwelijkse voorwaarden vervallen.
- 2018: Vierde tranche - Invoering beperkte gemeenschap van goederen
Wetgeving Relatievermogensrecht
- Dwingend karakter of vormvrij. Titel 6 is dwingend (m.u.v. van 1:84 kosten huishouding / 1:87 vergoedingsplicht)
- Interne werking (1:81) / externe werking (1:85)
- Buiten boek 1
3::::398 / Boek 4
Art. 658 - - 827 Rv
Art. 61/62/63 Faillissementswet
Fiscaliteiten (erfbelasting/schenkbelasting/overdrachtsbelasting)
Vier elementen huwelijk
- Gelijkheid en onafhankelijkheid van man en vrouw, met name in de bestuursregeling
- Bescherming van de echtelijke woning tegen beschikkingshandelingen van echtgenoten
- Welzijn van de kinderen van ex-echtgenoten centraal bij toedeling van de echtelijke woning
- Bescherming van de economisch zwakkere partij
Soorten gemeenschappen
- Huwelijksvermogensrechtelijke/bijzondere gemeenschap
Niet voor verdeling vatbaar.
Boek 7 titel 3 niet van toepassing.
Boek 1 titel 7 van toepassing.
Aparte regime voor schuldeisers, ontbonden gemeenschap vormt afgescheiden vermogen.
- Eenvoudige gemeenschap: mede-eigendom
Boek 3 titel 7 van toepassing.
Gelden niet de regels van de bijzondere gemeenschap voor.
Fiscale behandeling relatievermogensrecht
- Inkomstenbelasting defiscalisering:
“Voor de toepassing van de inkomstenbelasting keur ik voor zover nodig goed dat geen overgang of
verkrijging van een fiscaal relevant belang bij het (onderliggende) goed zelf wordt aangenomen bij een
plicht tot, respectievelijk recht op, vergoeding als bedoeld in artikel 1:87 BW.”
- Overdrachtsbelasting
Heffing blijft achterwege als het ontstaan van een vergoedingsrecht als bedoeld in 1:87 leidt tot een
verkrijging van economische eigendom in de zin van art. 2 lid 2 Wet BRV.
Heffing blijft achterwege als het aangaan of ontbinden van een verrekenbeding in huwelijkse
voorwaarden leidt tot een verkrijging van economische eigendom in de zin van art. 2 lid 2 BRV. Geldt ook
voor samenwoners met een samenlevingscontract.
Heffing blijft ook achterwege als er nog geen enkele verdelingshandeling ten aanzien van de woning
heeft plaatsgevonden en de woning langere tijd onverdeeld bleef.
Art. 3 BRV – boedelmenging / verdeling huwelijksgemeenschap is geen verkrijging voor de
overdrachtsbelasting.
HR 14 april 1993 – zelfs niet als partijen al een verzoek tot echtscheiding hebben ingediend.
2
, HR 15 maart 2013 – Het aangaan van een nieuw geregistreerd partnerschap om belasting te
ontduiken is fraude. In zicht van een echtscheiding mag je wel de huwelijkse voorwaarden
wijzigen om zo belasting te besparen.
- Schenkbelasting
Het intreden van de wettelijke gemeenschap, dan wel het opheffen van huwelijkse voorwaarden
waardoor de wettelijke gemeenschap intreedt, is in beginsel geen gift. Jurisprudentie onduidelijk.
Vermogensverschuivingen in het zicht van echtscheiding zijn niet als schenking, maar als
huwelijksvermogensrechtelijke verkrijging te beschouwen, tenzij het onmiskenbaar de bedoeling heeft
fiscale voordelen te behalen.
3
, GEREGISTREERD PARTNERSCHAP (art. 1:80a t/m 80g)
1 januari 1998 ingevoerd als instituut voor paren van gelijk geslacht en alternatief voor paren van verschillend
geslacht.
Gevolgen zijn nagenoeg gelijk met die van het huwelijk.
Verschillen met huwelijk:
- Niet van rechtswege ontstaan van familierechtelijke betrekkingen met kinderen
- Ontbreken van gelijkstelling in internationale verdragen/internationale erkenning
- Geregistreerd partnerschap kan je buiten de rechter om eindigen.
Art. 1:80a BW – monogamie/registratie
- Lid 1 – slechts met 1 persoon tegelijk en geen nauwe bloedverwantschap (1:41)
- Lid 2 – niet tegelijkertijd gehuwd
- Lid 3 – akte van registratie opgemaakt door ambtenaar van de burgerlijke stand
o Twee weken daarvoor aangifte doen.
Art. 1:80b BW – overeenkomstige toepassing
- Rechten en verplichtingen
- Gemeenschap van goederen
- Partnerschapsvoorwaarden
Art. 1:80c BW – einde GP
- Dood / Vermissing / Met wederzijds goedvinden, 1:80d BW
- Ontbinding door rechtbank, 1:80e BW
o Wederzijds goedvinden gaat niet via rechtbank, maar via een overeenkomst en een verklaring bij de
burgerlijke stand, tenzij lid 3 – gezamenlijk gezag over kinderen.
- Omzetting in huwelijk, 1:80g BW
- Geen ‘scheiding van tafel en bed’ zoals bij het huwelijk.
Art. 1:80d – vereisten ontbindingsovereenkomst
- Duurzame ontwrichting
- Niet via rechtbank
- Overeenkomst (convenant)
- Verklaring burgerlijke stand
Art. 1:80f – reparatie
- Alle gevolgen herleven van rechtswege. (zie ook 1:166)
- Oude regime herleeft, dus art. 1:94 oud BW.
Art. 1:80g BW – omzetting naar huwelijk
- Burgerlijke stand verandert
- Familierechtelijke betrekking ongewijzigd
- Goederenregime ongewijzigd
- Scheiden gaat buiten de rechter om
- Flitsscheiding (1:77a oud BW)
o Men zette dan het huwelijk om in een geregistreerd partnerschap om zo snel te kunnen scheiden.
Dit is vanaf 1 maart 2009 afgeschaft.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marianneb1995. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,46. Je zit daarna nergens aan vast.