Dit is een document met de aantekeningen uit de lessen psychologie, de aantekeningen zijn gemaakt aan de hand van de powerpoints van de lessen. De powerpoints hoef je niet meer door te nemen als je dit document doorleest! De powerpoints geven beknopt de lesstof neer dus dit bestand ook.
Psychologie aantekeningen aan de hand van de powerpoints:
Les 1: hoofdstuk 1 en 2….
Hoofdstuk 1 ook leren, wanneer je geen biologie hebt gehad of het is weggezakt.
Psychologie is een Gamma (een wetenschap die zich met maatschappij en gedrag bezighoudt.)
Methodes uit de natuurwetenschap, onderzoeksobject: gedrag.
Gedrag is ook ‘innerlijk gedrag’.
Psychologie gaat over wat mensen denken, voelen en doen. Over verschillen en overeenkomsten,
niet alleen over afwijkingen.
Psychologie is de wetenschap die de cognites, emotes en het gedrag van mensen bestudeert.
Alle ‘gedrag’ heef een bio-psycho-sociale (BPS) verklaring nodig.
Alle gedrag kent een evolutonaire noodzaakk wij hebben in de loop van die evolute een groot sociaal
brein ontwikkeld.
1 Het bio-psychosociaal model: om menselijk gedrag te verklaren heb je verklaringen nodig die uit
alle drie de bronnen komen. Allen zijn belangrijk en hangen met elkaar samen.
Jouw gedrag na een stress volle situate wordt bepaald door jou genen, die beïnvloed zijn door jouw
ouders, door de ervaringen met stress en bescherming van jouw ouders, door jouw eigen ervaringen
door jouw eigen gedrag zelf, door jouw (reactes op jou) omgeving enzovoort, enzovoort.
Niet na elkaar maar door elkaar heen (interactes).
Stress is een voorbeeld van gedrag.
Passief gen-omgevingsverband
Genetsche aanleg van een kind komt overeen met genetsche aanleg van de ouders.
Bijvoorbeeld beide hebben aanleg voor muzikaliteit.
Kans is dan groot dan het is in aanleg muzikale kind in een muzikale omgeving opgroeit> daardoor
wordt aanleg uitvergroot.
Evocatief gen-omgevingsverband
Genetsche bepaalde eigenschappen van het kind lokken specifeke reactes uit bij de omgeving.
Deze reactes versterken de al aanwezige aanleg> zoals het vrolijke kind dat enthousiaste reactes
uitlokt bij opvoeders. Of het ongehoorzame kind dat veel gestraf wordt.
Actief gen-omgevingsverband
Kind of volwassene kiest zelf de omgeving uit die bij zijn aanleg past.
Hiermee wordt de al aanwezige aanleg nog verder vergroot> zoals het kind met een sporteve aanleg
die een omgeving zoekt (en vindt) die bij die aanleg past.
Kind moet wel wat ouder zijn.
Gen-omgevingsinteractie
Effect van genen verandert in een bepaalde omgeving.
Genen kunnen aan- of uitgezet worden door omgevingsinvloeden.
Andersom: invloed van de omgeving verschilt naar gelang de erfelijke aanleg van een persoon.
G x O.
,Interactie tussen drie factoren
Net als de ontwikkeling van ons lichaam is ook de ontwikkeling van ons zenuwstelsel, en met name
die van onze hersenen, afankelijk van drie factoren:
- Erfelijkheid
- Omgeving
- Oefening
Deze drie factoren kennen ook interacte.
Alle mensen hebben met elkaar gemeen:
-De (erfelijke) aanleg voor twee hersenhelfen
-De aanleg om een taal te leren
-De aanleg om zo’n 90 miljard zenuwcellen te produceren
Maar erfelijke aanleg verschilt wel wat betref de kwaliteit van bepaalde functies:
-Aanleg voor leren van taal verschilt
-Aanleg voor leren van rekenen verschilt
-Aanleg voor empathie verschilt
-Enzovoort
Kenmerken van de omgeving zijn van invloed op welke functies tot ontwikkeling komen in onze
hersenen en ook in welke mate> zoals
- Met welke moedertaal groeit iemand op.
- Wordt er thuis veel muziek gespeeld of naar muziek geluisterd
- De kwaliteit van het onderwijs in een bepaald land of in een bepaalde buurt
- Enzovoort
De mate waarin iemand zelf bepaalde functies oefent is van invloed op de specialisaties van zijn
hersenen.
Ook de mate waarin iemand (on)gezond leef is van invloed, maar dan op de kwaliteit van de
hersenen.
-Leefstjl is van invloed
-Oefening is van invloed
Werk maakt sterk
Oefening baart kunst
- Gebruikmaken van vaardigheden en deze oefenen blijf levenslang van belang
Use it or lose it
Wisselwerking tussen de drie factoren:
De drie factoren oefenen hun invloed zelfstandig uit, maar kunnen elkaars invloed ook versterken
-Bijvoorbeeld: aanleg hebben voor muzikaliteit en opgroeien in een omgeving waarin veel
gemusiceerd wordt
-Bijvoorbeeld: aanleg hebben voor een sport en zo veel oefenen dat je ook een topsporter wordt
(zoals Hakim Ziyech of Roger Federer)
-Vergelijk ook het begrip gen-omgevingsinteracte uit hoofdstuk 1
De ontwikkeling van de hersenen
1. Neurogenese: de ‘geboorte’ van circa 90 miljard neuronen tjdens de zwangerschap
2. Specialisate van sommige neuronen en netwerken al tjdens de zwangerschap
, 3. Synaptogenese: de ‘geboorte’ van verbindingen (heel veel) tussen de neuronen
4. Pruning: het terugsnoeien van (aantallen) verbindingen tussen neuronen op grond van
ervaringen en oefeningen
Neurogenese
-Aanmaak van neuronen
-Start al heel vroeg tjdens de zwangerschap
-90 miljard (naar benadering)
-Nu weten we dat ook na de geboorte nog nieuwe neuronen aangemaakt worden
Volwassen neurogenese
-Maar tempo van producte na de geboorte is veel lager als tjdens de zwangerschap
Synaptogenese
-Aanmaak van verbindingen (synapsen) tussen de neuronen
-Proces start al tjdens de zwangerschap maar gaat de eerste levensjaren door
-Een neuron kan vele duizenden verbindingen (synapsen) met andere neuronen hebben
Pruning
-Verbindingen tussen neuronen die niet gebruikt worden, sterven af
-Daardoor kunnen de verbindingen die wel gebruikt worden extra sterk worden
-Dit proces wordt pruning (= terugsnoeien) genoemd
Neuraal netwerk
-Verbindingen die veel gebruikt worden bij een bepaalde actviteit gaan een netwerk vormen
-Hoe meer die actviteit geoefend wordt, hoe sterker het netwerk
-Omdat iedereen unieke vaardigheden heef, unieke actviteiten onderneemt en unieke ervaringen
opdoet, zullen er bij elk mens unieke netwerken in de hersenen bestaan
-Dus: de organisate van onze hersenen is verschillend
Plasticiteit van de hersenen
-Plastciteit of kneedbaarheid slaat op het vermogen van ons brein om heel flexibel te zijn
-Ons brein kan makkelijk reorganisates aan, zowel qua functoneren als qua prestates
-Voorbeeld: Nico met slechts één hersenhelf
-Onze hersenen veranderen als we iets nieuws leren of als we iets extreem gaan oefenen
Sensitieve periode
-Tijdens een sensiteve periode is een specifek deel van ons brein extreem gevoelig voor
omgevingsinvloeden
-Dat deel van het brein kent in die periode een snelle en vaak onomkeerbare ontwikkeling
-De sensiteve periode is vaak begrensd, d.w.z. kent een start en een einde
Ontwikkeling van ons visueel systeem
Een bekend voorbeeld is de ontwikkeling van het visueel systeem
-Bij de meeste pasgeboren kinderen van zoogdieren is het visueel systeem nog niet ontwikkeld
-Dat systeem ontwikkelt zich in normale omstandigheden: het diertje leert kijken en dat vermogen
houdt het levenslang
, -Maar als een pasgeboren ‘zoogdierbaby’ opgroeit in het pikkedonker, dan komt het systeem niet tot
ontwikkeling. Het diertje wordt blind. Dat is onomkeerbaar
-De lengte van deze sensiteve periode verschilt per diersoort
-Als na de sensiteve periode het diertje toch mag opgroeien in een omgeving met licht, dan blijf het
blind.
Wanneer hebben we sensitieve periodes?
-De gehele zwangerschap is in principe een sensiteve periode voor de ontwikkeling van onze
hersenen.
-Denk aan alcoholgebruik door de moeder
-Tijdens de eerste levensjaren komen veel sensiteve perioden voor
-Zoals ontwikkeling van taal
-Hoe ouder we worden hoe minder sensiteve perioden
-Vanaf ca. 25 jaar zijn onze hersenen uitontwikkeld, dus geen sensiteve periode meer daarna
Levenslange plasticiteit
-De hersenen zijn levenslang te beïnvloeden
-Plastciteit is het grootst op jonge leefijd, maar blijf bestaan op oudere leefijd
Positieve omgevingsinvloeden op de ontwikkeling van het brein
-Training: neuronen en verbindingen tussen neuronen die veel gebruikt worden, worden sterk
-Use it or lose it
-Bewegen en sporten
-Goed voor de condite van zowel lichaam als brein
-Een goede nachtrust
-Ziektekiemen worden verwijderd, groeihormonen aangemaakt en goed voor het geheugen
-Gezonde voeding
-Schijf van vijfk omega 3-vetzuren
-Bepaalde denkoefeningen
-Visualiseren
-Vriendschappen en sociale contacten
-Het sociale brein
-Neurotransmiters zoals dopamine, serotonine of oxytocine
Negatieve invloeden op de ontwikkeling van het brein
-Negateve invloeden tjdens de zwangerschap
-Alcohol- en middelengebruik door de aanstaande moeder
-Aanhoudende stress en trauma’s
-Langdurige stress of trauma’s beïnvloeden bepaalde hersenonderdelen negatef
-Trauma kan een ‘liteken in de hersenen’ veroorzaken
-Armoede
-Door stress en weinig stmulate
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Froke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
