Werkplan
Een solide werkplan voor het schrijfproces omvat drie fasen:
1. het opstellen van het ontwerp
fase 1: onderwerp, thema en subthema, door middel van topische vragen en brainstormen
Wat is het doel van de tekst? Wie is de doelgroep?
2. het uitschrijven van de tekst
fase 2: rekening houden met doelgroep, taalgebruik (formeel of informeel), voorkennis
3. het reviseren (beoordelen en verbeteren) van de tekst
fase 3: verberen en herstelen, ook door anderen.
Het interne doel ligt binnen de tekst zelf (5 schrijfdoelen). Er is ook een extern doel: een buiten de
tekst liggend doel (vaak een praktsch doel. bijv. vergoten van de omzet, voldoen aan de eisen van
studieprogramma enz). Wanneer het bij professioneel schrijven om de doel van de tekst gaat, wordt
het interne doel bedoelt. Het (interne) hoofddoel is het antwoord op de centrale vraag: wat wil de
schrijver vooral met de tekst?
Vijf schrijfdoelen:
1. informatef > nadruk op onderwerp zelf
2. overtuigend > de mening van de lezer te beïnvloeden
3. actverend > de lezer bewegen om tot een bepaalde handeling over te gaan
4. expressief > de schrijver staat centraal, hij wil zijn mening of emotes tot uitdrukking brengen
5. ontspannend > de schrijver wil de lezer vermaken
De eerste drie doelen komen met name voor bij zakelijke tekst.
Stijl is de keuze die een schrijver maakt uit mogelijke formuleringen om zijn gedachten vorm te
geven. Die keuze heef betrekking op woorden, zinsbouw en structuur en wordt mede bepaald door
onderwerp, doel, publiek en genre. Bijv. wordt iets objectef of subjectef geformuleerd.
Het beoordelen en verbeteren van teksten verloopt in drie fasen:
1. aan de hand van een checklist nakijken of het rapport op alle onderdelen en aspecten duidelijk en
correct is en op grond daarvan verbeteringen aanbrengen.
2. enkele gerichte tests op de tekst uitvoeren en op grond daarvan verbeteringen aanbrengen.
Bijv. fesch-douma (woordcomplexiteit op basis van aantal lettergrepen) of plus- en minmethode
(andere kritsche lezer zet + en - in de tekst).
3. het uiterlijk van de tekst beoordelen en verbeteren
Memo: maximaal drie pagina's. Het memo heef een vaste kop:
voor wie is het memo
van wie is het afomstg
wat is het onderwerp
datum
De inhoud zelf bestaat uit de inleiding, een kern en een slot. Niet altjd een handtekening, maar wel
de initalen van de schrijver.
Brieven hebben drie belangrijke functes: bewijswaarde, visitekaartje en geheugensteun.
De vaste onderdelen van de brief zijn: het briefoofd, de dagtekening, de adressering, de kenmerken,
de referteregel, de aanhef, de ondertekening en de vermelding van bijlagen. De onderdelen van de
tekst zelf zijn de inleiding, de kern en het slot. Deze vaste onderdelen zijn niet altjd allemaal
opgenomen. Met name de kenmerken, de betrefregel en de vermelding van de bijlagen kunnen
ontbreken. De bekendste structuur voor een verkoopbrief is de AIDA-formule: attenton, interest,
desire en acton.