M3.1
Samenvatting Grondslagen van Auditing & Assurance
Hoofdstuk 1 Ontwikkelingen in het vakgebied
1.1Accountantscontrole
Bedrijven hebben steeds meer te maken met regelgeving en controle. Dit komt door de
volgende ontwikkelingen, die een belangrijke invloed hebben op de
verantwoordingsinformatie en op het werkterrein van accountants:
Voortgaande internationalisering;
Groeiende mogelijkheden van informatie- en communicatietechnologie;
Accentverschuivingen in regelgeving;
Trends in verslaggeving;
Groeiende maatschappelijke behoefte aan toezicht.
1.2 Assurance-opdrachten
Assurance-opdracht = een opdracht waarbij een accountant een conclusie formuleert die is
bedoeld om het vertrouwen van de beoogde gebruikers, niet-zijnde de verantwoordelijke
partij, in de uitkomst van de evaluatie van of de toetsing van het object van onderzoek, t.o.v.
de criteria, te versterken.
1.3 Vraag naar accountantscontrole
1.3.1 Historische ontwikkeling
Historisch gezien is de vraag naar accountantscontrole ontstaan door de scheiding tussen de
eigendom en het beheer van vermogensbestanddelen. Ondernemingen geven met een
jaarrekening een zodanig inzicht dat anderen een verantwoord oordeel kunnen vormen over
de financiële situatie van de ondernemingen en leggen daarmee ook financiële
verantwoording af. Deze verantwoording wordt gecontroleerd door de accountant
controleverklaring.
1.3.2 Theoretische grondslagen
Voor het verklaren en analyseren van de behoefte aan accountantscontrole bestaan
wetenschappelijke theorieën:
Informatietheorie:
Verklaart de behoefte aan accountantscontrole vanuit het informatierisico (risico dat
onjuiste informatie is verschaft). Het richt zich op de relatie tussen het management
en het maatschappelijk verkeer.
Het toepassen van accountantscontrole op jaarrekeningen van ondernemingen heeft
volgens de informatietheorie tot gevolg dat vermogensverschafers in het algemeen
het informatierisico lager zullen inschatten en daarom een lagere vergoeding zullen
vragen voor het door heb ter beschikking gestelde vermogen.
Oorzaken van het bestaan van het informatierisico:
- De afstand van de gebruiker tot het te beoordelen object (hij is afhankelijk van
anderen voor informatie);
- Het bestaan van tegengestelden belangen;
- De toenemende omvang van de te verwerken gegevens;
- De complexiteit van de transacties.
Mogelijkheden voor de gebruiker om het informatierisico te beperken:
- Hij kan zelf de informatie gaan controleren;
- Hij kan het risico beperken door het eisen van schadevergoeding bij het
verstrekken van onjuiste informatie;
- Hij kan controle van de informatie eisen door een onafhankelijke deskundige.
Agencytheorie:
Verklaart de behoefte aan accountantscontrole vanuit de tegengestelde belangen
tussen management en aandeelhouders.
Bij een goederen- of dienstenovereenkomst verplicht de lasthebber
(agent/management) zich om bepaalde diensten te verrichten t.b.v. de lastgever
(principaal/aandeelhouders). In feite is er sprake van een overeenkomst tussen het
management van een onderneming (de lasthebber) en de eigenaar (de lastgever),
waarbij de lasthebber de bedrijfsvoering voor zijn rekening neemt t.b.v. de lastgever.
, Belangentegenstellingen zijn er: aandeelhouders willen dat winsten volledig worden
verantwoord, terwijl het management dit juist niet wil. De principalen lopen dus risico
en om dit te reduceren, is het afeggen van verantwoording d.m.v. de jaarrekening
nodig.
Agency costs: kosten die het gevolg zijn van de scheiding van eigendom en beheer en
van de delegatie van bevoegdheden. Deze bestaan uit:
- Kosten die het management maakt om aan te tonen dat het zijn afspraken
nakomt;
- Kosten die de aandeelhouders maken om het management te controleren;
- Verlies door, voor de aandeelhouders niet optimale managementbeslissingen.
Verzekeringstheorie:
Controlekosten worden gezien als een vergoeding voor het overdragen van het risico
van onjuiste informatie.
2 vormen van aansprakelijkheid van de accountant:
- Specifieke aansprakelijkheid t.o.v. de opdrachtgevers = contractuele
aansprakelijkheid die voortvloeit uit overeenkomsten;
- Aansprakelijkheid t.o.v. derden = wettelijke aansprakelijkheid die voortvloeit uit
een onrechtmatige daad.
Vertrouwenstheorie:
Dit is de theorie van Limperg. Het maatschappelijk verkeer staat centraal. De
accountant is de vertrouwensman van het maatschappelijk verkeer. Zijn functie moet
worden beschermd door eisen te stellen aan de omvang en aard van de
controlewerkzaamheden.
Het bestaansrecht van de accountantscontrole is afhankelijk van het vertrouwen dat
de controlefunctie van de accountant wekt bij het maatschappelijk verkeer.
Enerzijds wek de accountant bij het maatschappelijk verkeer een zeker vertrouwen op
en dient de accountant zijn werkzaamheden hierop af te stemmen. Anderzijds moet
de accountant ervoor zorgen dat de door hem gedane mededelingen bij het
maatschappelijk verkeer geen groter vertrouwen oproepen dan zijn werkzaamheden
en bevindingen rechtvaardigen.
1.4 Verwachtingen van het maatschappelijk verkeer
De vertrouwenstheorie van Limperg benadrukt vooral de eisen die aan de accountantsfunctie
worden gesteld o.b.v. het vertrouwen dat bij het maatschappelijk verkeer wordt opgeroepen.
Verwachtingskloof = als een product of dienst (dienstverlening van accountant) niet voldoet
aan de verwachtingen van de gebruiker. Dit betreft 7 segmenten:
1. Afspraken die zijn overeengekomen en nagekomen door de accountant (geen
verwachtingskloof).
2. Diensten die niet zijn overeengekomen en nagekomen, maar waar de klant wel
behoefte aan heeft.
3. Prestatiekloof = als afspraken wel zijn overeengekomen (cliënt had hier behoefte
aan), maar niet zijn nagekomen.
4. Behoeften van de klant die door de accountant niet wil of kan nakomen.
5. Gemaakte afspraken waar de klant geen behoefte aan heeft en die ook niet worden
nagekomen.
6. Nagekomen afspraken die buiten het behoeftepatroon van de klant vallen.
7. Niet-afgesproken maar wel verleende diensten, buiten de behoefte van de klant.
Maatregelen voor de verbetering van de kwaliteit van de accountantscontrole:
- Uitbreiding van aantal en diepgang van interne kwaliteitsbeoordelingen;
- Opzetten van onafhankelijk onderzoeksinstituut;
- Meer partners op minder opdrachten, meer ruimte voor begeleiding van
medewerkers.
1.5 Stramien voor assurance-opdrachten
,Belanghebbenden behoefte aan meer dan alleen de traditionele jaarrekening. Daarom is een
verbreding van het onderzoeksterrein van accountants gekomen: ook richten op historische
en toekomstige informatie en op systemen, processen en gedrag.
Assurance verwante opdrachten: opdrachten die niet primair bedoeld zijn om het vertrouwen
in het object van onderzoek bij andere gebruikers dan de verantwoordelijke partij te
versterken.
De werkzaamheden van een accountant zijn dus: (aanverwante) assurance opdrachten en
opdrachten tot controle van de jaarrekening.
1.6 Auditing & Assurance
Bij Auditing & Assurance gaat het om assuranceverschafng (besturen en beheersen van een
organisatie) en om meer objecten van onderzoek dan alleen de jaarrekening. Het gaat om
het inzicht in het waarom, wat en hoe van het controleproces.
Accountantcontrole = controleren is toetsen van de werkelijkheid aan een norm.
Aspecten assuranceverschafng:
- Het verkrijgen van inzicht in de normen die bij het onderzoek een rol spelen;
- Risicoanalyse;
- Proces van onderzoek (wijze waarop controle-informatie wordt verkregen);
- Betrouwbare grondslag voor de professionele oordeelsvorming;
- Rapportering van de uitkomsten van het onderzoek.
, Hoofdstuk 2 Historie van het accountantsberoep
2.1 Ontstaan van het accountantsberoep
Ontstaan van het accountantsberoep:
- Groei van ondernemingen door de industriële revolutie;
- Opmars van nv’s en een scheiding van eigendom en beheer.
2.2 Pincofs-afaire
Nog een aanleiding voor het ontstaan van het accountantsberoep is de Pincofs-afaire.
Dit was een schandaal, omdat er miljoenen guldens verduisterd waren. De gebreken in de
boekhouding en in de controle in het bedrijfsleven werden hierdoor bloot gelegd en zorgde
voor het laatste zetje dat nodig was voor het ontstaan van de accountantsfunctie.
2.3 organisatie van het accountantsberoep
Met het Nederlandsch Instituut van Accountants (NIvA) werd een begin gemaakt met de
organisatie van het accountantsberoep in Nederland.
Tegenwoordig strekt de rol van de accountant zich uit tot het brede terrein van financiële,
fiscale en bedrijfseconomische advisering.
Later werden de NIVRA en NOvAA opgericht, die nu gefuseerd zijn tot de NBA: de
Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants.
2.4 Titel en functies
De Wet op het accountantsberoep biedt titelbescherming voor de titel Accountant en als
afgeleide daarvan ook voor de beroepstitels AA en RA.
Externe accountant = de natuurlijke persoon die werkzaam is bij of verbonden is aan een
accountantsorganisatie en die verantwoordelijk is voor de uitvoering van een wettelijke
controle.
Accountantsorganisatie = een onderneming of instelling die bedrijfsmatig wettelijke
controles verricht, dan wel een organisatie waarin zulke ondernemingen of instellingen met
elkaar zijn verbonden.
2.5 Wettelijke regelingen voor accountants
De Wet toezicht accountantsorganisatie (Wta) heeft onder meer tot gevolg dat een
accountantsorganisatie voor het uitvoeren van wettelijke controles een vergunning van de
Autoriteit Financiële Markten (AFM) nodig heeft en dat de certificerend accountant door de
vergunninghoudende organisatie bij de AFM aangemeld moet zijn als extern accountant.
De Wet op het accountantsberoep heeft de Wet RA en de Wet AA vervangen.
2.6 Reglementering door de beroepsorganisatie
Europese en internationale richtlijnen hebben in toenemende mate invloed op de nationale
regelgeving. Dat geldt ook voor de regels voor Nederlandse accountants Richtlijn
betrefende de wettelijke accountscontrole van jaarrekeningen en geconsolideerde
jaarrekeningen.
VGBA: Verordening gedrags- en beroepsregels accountants.
2.7 Onderwijs in de accountancy
De Commissie Eindtermen Accountantsopleiding (CEA) heeft eindtermen vastgesteld voor de
theoretische opleiding tot accountant en de praktijkstage.
Het accountantsexamen bestaat uit een theoretisch deel en een praktijkstage van minimaal
3 jaar.
Op grond van permanente educatie wordt van elke accountant geëist dat hij zijn basiskennis
op het vakgebied op peil houdt en de ontwikkelingen bijhoudt.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mellonie. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.