Uitgebreide samenvatting van het boek 'Opgroeien in het hedendaagse gezin', geschreven door Frank van der Horst.
Bevat alle hoofdstukken die geleerd moeten worden voor het tentamen Gezinspedagogiek 2018/2019.
Opgroeien in het hedendaagse gezin
Frank van der Horst, Nicole Lucassen, Rianne Kok, Miranda Sentse, Lienke Jooren,
Maartje Luijk
H2: Het gezin in historische perspectee
Gezinshistorische benaderingen
1. Demografsche benadering door het verzamelen en interpreteren van
kwanttateve, demografsche gegeven, een beeld proberen te vormen van de leef-
en opvoedingsomstandigheden van ouders en kinderen
2. Affecteve benadering aandacht aan menselijk gedrag en persoonlijke beleving en
moteven, door gebruik te maken van kwalitateve bronnen (dagboeken, brieven,
memoires, schilderijen, speelgoed etc.)
3. Historische maatschappijwetenschappen de invloed van sociaaleconomische,
cultureel-maatschappelijke en technologische ontwikkelingen op veranderingen in
het gezin (bestuderen van wetgeving, erfrecht etc.)
Een combinate van deze benaderingen zal het meest complete beeld geven van
de complexe historische werkelijkheid van het gezinsleven.
Prescripte beschrijving over hoe men geacht werd te handelen
Descripte beschrijving over hoe er feitelijk gehandeld werd
Plato wordt gezien als een van de eerste belangrijke, systematsche denkers over opvoeding
Vanaf vroegmoderne tjd (1450-1800) 3 stromingen
1. Humanisme (1400-1650) – Erasmus
o Elitebeweging gevormd door christelijke denkers die de klassieke cultuur wilden
revitaliseren
o Uitgangspunt: de vrijheid van de menselijke wil
o Individualistsche benadering compette e nadruk op leren
o Taak van opvoeding bij vader verantwoordelijk voor karaktervorming
o Kinderen leren door imitate opvoedomgeving belangrijk
2. Verlichtng (1650-1800) – oocke
o Intellectuele stroming die uitgaat van de menselijke rede als criterium bij het
zoeken naar de waarheid
o Belangrijk: kennis e rede
o Deïsme God als afzijdige schepper mens vertrouwen op eigen verstand
o oocke: ‘Tabula Rasa’ onbeschreven blad Mens is van nature goed
o Doel opvoeding: verwerven van vrijheid en zelfestuur
3. Romantek (1800-1850) – Rousseau
o Reacte, tegenbeweging op de Verlichtng
o Uitgangspunt: meer nadruk op gevoel en intuïte i.p.v. op rede en rato
, o Het volk/nate is belangrijker dan het individu
o Aandacht en waardering voor kind op zich
o Rousseau: kinderen zijn kneedbaar, maar de mens kan zelf weinig sturen in de
opvoeding. De taak van de opvoeder beperkt zich tot het beschermen van het
kind tegen de maatschappij ( negateve opvoeding)
o Doel opvoeding: kind moet zich optmaal ontwikkelen en dicht bij de onbedorven
mens van de schepping blijven
Aan Rousseau wordt toegeschreven:
1. De ontdekking van de eigen aard van de kinderlijke leefwereld
2. De formulering van een opvoeding die de natuurlijke ontwikkeling van het kind volgt
3. De erkenning van het kind als een op zich waardevolle persoon
4. De cultvering van het gevoelen van de intrinsieke motvate van het kind
Verschillen oocke en Rousseau:
oocke: opvoeding tot welgemanierdheid
Rousseau: natuurlijke ontwikkeling kind volgen
oocke: maakbaarheid e opvoedbaarheid kinderen
Rousseau: beperkte mogelijkheden opvoeding
oocke: belang rede oneindig groot
Rousseau: rede is doel van de opvoeding
Mens- of kindbeeld veranderde:
1. Kind door de zondeval van nature geneigd tot het kwade (reformate, humanisme)
2. Kind als onbeschreven blad (verlichtng)
3. Kind is van nature juist geneigd tot het goede (romantek)
Invloed oocke e Rousseau op opvoeding en gezinsleven:
- Eerste helf 11e eeuw traditonele ideeën in stand gehouden (kunstvoeding e
lijfstraffen)
- Tweede helf 11e eeuw vanuit stedelijke middenklasse veranderen ouder-
kindrelates
o Geen lijfstraffen
o Eigenheid kind belangrijk
o Vader belangrijker
o Opvoeding moet sturen, niet bepalen
o Nadruk op intellectuele ontwikkeling
- Romantek emotonele ontwikkeling e moeders weer grotere rol
- Rond 1850 ontstaan huiselijkheidsideaal man zorgt voor inkomsten, vrouw zorgt
voor verzorging gezin
o Toename individualisering
o Scheiding wonen/werken
o Scheiding van levenssferen in aparte kamers
, o Machtsverhoudingen man/vrouw gelijker
o Kind centraal in gezin
- 1874 Kinderwetje van Van Houten
o Verspreiding van bovenstaande ideeën uit de middenklasse naar de lagere
klassen
- 1100 invoering leerplicht
Start van gezinshistorisch debat:
Voorbeelden Zwarte legende mensen hielden niet van hun kinderen
- nauwelijks rouw bij overlijden van kinderen
- zogen door min
- uitbesteding, wegzenden van kinderen
o hoge sterfe onder weggezonden kinderen
o geen affecteve band baby – ouders
Verklaringen
- economische omstandigheden: armoede
- sociaal-maatschappelijk: veranderende gezinssamenstelling
- religieuze moteven: calvinisme, vader hoofd van gezin staat emotoneel geladen
gezinsrelate in de weg
Voorbeelden Wite legende sociale relates zijn er altjd geweest
- huwelijkskeuze initatef van jongeren zelf autonomie belangrijk
- in dagboeken verschoof de zakelijke verslaggeving naar persoonlijke emotes
- dood van het kind was de wil van God te veel rouw of verdriet mocht dus niet
- min noodzaak door economische omstandigheden
Conclusie Zwarte vs. Wite legende
Zwarte legende heef te veel geloof gesteld in vooruitgangsdenken en heef de
veranderlijkheid van menselijk gedrag overschat
, Wite legende onderschaten de mogelijkheden tot verandering
Oorzaken: economische expansie e reformate hebben geleid tot individualisering
en de ontwikkeling van het kerngezin
De mythe van het Europese gezin
Mythe: Het moderne gezin is ontstaan als gevolg van de industrialisate. Er werd
verondersteld dat tot die tjd mensen in Europa in grotere familieverbanden leefden, waar
zeer veel kinderen werden geboren (en velen weer sterven) en waar de ouders d.m.v.
gearrangeerde huwelijken bepaalden wie de toekomstge partner zou worden.
Realiteit: In West-Europa was vroeger ook al sprake van ‘kerngezin’: niet meer dan twee
generates woonden bijeen en inwoning van personeel of overige familieleden was een
uitzondering. Vrije huwelijkskeuze was ook in de 16e eeuw al mogelijk. Er was wel hoge
sterfe in gezinnen.
Grotere samenlevingsverbanden kwamen niet veel voor, omdat:
1. Neolokaal vestgingspatroon (zelfstandig wonen)
2. Erfrecht gelijke erving, waardoor alle zonen zich fnancieel ook zelfstandig konden
vestgen
3. Hoge huwelijksleefijd onzekerheid over economische omstandigheden zorgden
voor uitstel van huwelijk
4. ‘Hoge’ geboortecijfers waren lager
o 10% ongehuwden
o Hoge sterfe in kraambed
o Hoge huwelijksleefijd
o Uitbesteding aan min borstvoeding werkt als antconcepte
Hoge zuigelingensterfe daalt uiteindelijk door:
1. Verbeterde gezondheid moeders door voedsel en inperking van
borstvoedingsperiode
2. Toepassen van contracepte
Demografsche transite verschuiving van een samenleving met hoge geboorte- en
sterfecijfers naar een samenleving met geboortebeperking en fors verminderde sterfe
Vier fasen:
1. Hoog geboortecijfer e hoog sterfecijfer
2. Hoog geboortecijfer e dalend sterfecijfer
3. Dalend geboortecijfer e laag sterfecijfer
4. oaag geboortecijfer e laag sterfecijfer
Dalende sterfecijfer gevolg van:
1. Modernisering en economische groei door industrialisate
2. Betere voeding
3. Verbeterde leefomstandigheden
4. Toenemende private en publieke hygiëne
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper renate99. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
