AFP4 Samenvatting Fontys,
Leerjaar 2
Neurologie (anatomie en fysiologie)
Functionele indeling zenuwstelsel
Het zenuwstelsel voert drie belangrijke functies uit:
1. Meet het interne en externe milieu.
2. Coördineert gewilde en ongewilde reacties van vele andere orgaanstelsels.
3. Integreert informatie van de zintuigen.
Anatomisch gezien kan het zenuwstelsel in twee grote gedeelten worden verdeeld. Het centrale
zenuwstelsel (CZS), dat uit de hersenen en het ruggenmerg bestaat, integreert en coördineert de
verwerking van sensorische informatie en het doorgeven van impulsen naar de spieren. In het CZS
zetelen ook hogere functies zoals intelligentie, het geheugen en emoties. Daarnaast is het perifere
zenuwstelsel (PZS), dat al het zenuwweefsel buiten het CZS omvat.
Het afferente deel van het perifere zenuwstelsel geleidt sensorische informatie VANUIT receptoren in
weefsels en organen NAAR het CZS. Receptoren zijn sensorische structuren die veranderingen in de
omgeving detecteren (intern of extern). Het efferente deel van het perifere zenuwstelsel geleidt
motorische opdrachten VANUIT het CZS naar de spieren en klieren. Deze doelorganen en weefsels
reageren door iets te doen en worden effectoren genoemd.
,Het somatische zenuwstelsel (SZS) reguleert skeletspiercontracties. WILLEKEURIGE contracties staan
onder bewuste controle, bijv. wanneer je een glas water optilt tot aan je lippen. ONWILLEKEURIGE
contracties zijn eenvoudige of complexe bewegingen die op een onbewust niveau worden
gereguleerd. Als je bijv. je hand op een hete kachel legt, zul je die onmiddellijk terugtrekken, zelfs
voordat je de pijn hebt opgemerkt. Dit type automatische reactie wordt een REFLEX genoemd.
Het autonome zenuwstelsel (AZS) of VEGETATIEVE ZENUWSTELSEL reguleert automatisch gladde
spierweefsel, hartspierweefsel, kliersecretie en vetweefsel, op onbewust niveau. Het AZS bestaat uit
een SYMPATHISCH GEDEELTE, en een PARASYMPATHISCH GEDEELTE, die overwegend tegengesteld
werken. Het sympathische zenuwstelsel versnelt bijv. de hartslag, terwijl het parasympatische
zenuwstelsel de hartslag vertraagt.
Neuronen en gliacellen
Zenuwweefsel bestaat uit twee soorten cellen: neuronen en neuroglia. Neuronen zijn basis
functionele eenheden van het zenuwstelsel. Bij alle neurale functies communiceren neuronen zowel
onderling als met andere celtypen. De neuroglia is het steunweefsel van het zenuwstelsel bestaande
uit een fijn ondersteunend reticulum of netwerk waarin zich typisch vertakte cellen, de
neurogliacellen (ook wel gliacellen genoemd) , zich bevinden.
Een multipolair neuron heeft (1) een cellichaam, (2) verschillende vertakte, gevoelige dendrieten, die
binnenkomende signalen opvangen en (3) één lang axon dat uitgaande signalen geleidt in de richting
van (4) synapsknoppen.
Het cytoplasma van het cellichaam bevat ook organellen, die energie leveren en organische
verbindingen vormen. De talrijke mitochondria, vrije en gebonden ribosomen en membranen van het
ruw endoplasmatisch reticulum (RER) geven het cytoplasma een ruw, korrelig uiterlijk. Groepen ER en
vrije ribosomen die lichaampjes van Nissl worden genoemd, geven een grijze kleur aan gebieden die
de cellichamen van neuronen bevatten; deze lichaampjes zijn verantwoordelijk voor de kleur van
grijze stof die in de doorsneden van de hersenen en het ruggenmerg zichtbaar is.
Grijze stof zit vooral aan de buitenkant van je hersenen (de plek waar informatie wordt verwerkt). De
witte stof zit aan de binnenkant van je hersenen en bestaat uit de verbindingen tussen zenuwcellen.
, Op basis van de relatie van de dendrieten tot het
cellichaam en axon worden neuronen in drie typen
verdeeld:
1. Multipolair neuron: heeft twee of meer
dendrieten en één axon. In het CZS komen deze neuronen
het meest voor. alle motorische zenuwcellen zijn
multipolair.
2. Unipolair neuron: dendrieten en het axon lopen
in elkaar over en het cellichaam ligt aan één zijde. Bij een
unipolair neuron begint de actiepotentiaal bij het uiteinde
van de dendrieten en de rest van de uitloper wordt als
een axon beschouwd.
3. Bipolair neuron: hebben één dendriet en één
axon met het cellichaam daartussenin. Bipolaire neuronen
zijn klein en zeldzaam. Ze komen voor in speciale
zintuigen.
Wat functie betreft worden neuronen in drie groepen verdeeld:
1. Sensibele neuronen (afferente neuronen): vormen het afferente gedeelte van het PZS.
Sensibele neuronen ontvangen informatie van zintuigcellen die het in- en uitwendige milieu
waarnemen en daarna de informatie naar andere neuronen in het CZS doorgeven.
2. Motorische neuronen (efferente neuronen): brengen de impuls vanaf het ruggenmerg naar
de spieren, waarin ze zich vertakken.
3. Schakelcellen: zorgen ervoor dat de impuls wordt overgedragen op bewegingszenuwcellen,
maar dat de impuls ook bij de hersenen terecht komt.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ebeyzaelmas. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,56. Je zit daarna nergens aan vast.