Onderwijswetenschappen
Hoorcollege 1 9/2/24
Thema 1: referentiekader en actoren
Aggregatieniveaus:
- Micro: concrete leersituaties of een specifieke lerende
- Meso: school, faculteit, organisatie
- Macro: invloed op heel schoolsysteem, vooral vanuit politiek
Stad: vaak een te hoog niveau als advies
Platteland: vaak een lager niveau als advies
Organisatiedimensies (factoren die er toe doen)
- Actoren: alle mensen die betrokken zijn. Ouders, politici, toetsmakers. Staan niet
neutraal in het onderwijs, iedereen heeft er een opvatting over.
In Nederland is het onderwijs georganiseerd volgens een stelsel. In Amerika zit er
bijvoorbeeld meer verschil tussen de scholen zelf en heb je niet zoveel verschillende
niveaus.
Didactisch handelen (vaak vanuit de docent/organisatie vastgesteld)
- Doelstellingen
- Leerstof
- Werkvormen
- Media
- Toetsing
Leeractiviteiten (wat meer in de handen ligt van de lerende)
- Spaced practice versus blokken
- Zelfregulatie: jezelf aansturen
- Oefentoetsen
- Gezamenlijk leren
Context (alles buiten het echte onderwijs dat invloed heeft op het onderwijs)
- Politiek: bijv NL als voertaal universiteiten
- Wetenschap: bijv lees en rekenniveaus
Referentiekader: dit kader is gebaseerd op wetenschappelijke data en is daarmee evidence-
based (micro, meso, macro niveau). Door de auteurs van dit boek.
Effect sizes:
- Als je twee groepen vergelijkt, bijv met en zonder een bepaalde lesmethode, geeft de
effect size aan hoe groot het verschil is.
Caveat:
- Wat er in het boek gepresenteerd wordt, is afkomstig van meta-analyses
- Optelsom van artikelen, die hetzelfde gemeten hebben
- Hattie: groot aangepakt, minder kwaliteit van de studies. Veel onduidelijkheid over de
kwaliteit van de meta-analyses en onderliggende studies. Garbage in -> garbage out
,Referentiekader microniveau
- Microteaching: actief bezig zijn tijdens de lessen met de kwaliteit van de les, en
helderheid zijn goed vanuit docent
- Training van leerkrachten en verbeteren van kennis van docenten zijn veel minder
sterk, minder effectief
- Getrainde docent met vakkennis kan misschien helderder communiceren?
- Eigen inschatting van de leerling en stimuleringsprogramma’s zijn positief
- Ziekte en persoonlijkheid doen er veel minder toe
Referentiekader mesoniveau:
Organisatorisch
- Versnellingsprogramma’s en gedrag gerichte interventies lijken het goed te doen
- Prestatiegroeperingen en inclusief onderwijs veel minder
Instructie
- Aanleren metacognitie en formatieve evaluatie (tussendoor evalueren, toetsen) doen
het goed.
- Mentoren en bevorderen studentcontrole veel minder
- Betekent dat de vaardigheden en ruimte om zelf dingen te doen goed zijn, maar het
daadwerkelijke controle geven aan leerlingen niet.
Referentiekader macroniveau:
- Geen meta-analyses
- Zijn geen empirische studies te doen, mag ethisch gezien niet
- Politiek geeft alle invulling
- Kader lijkt te gaan om kwalificaties en competenties
- Zelfde idee met steeds een nieuwe jas
Tussentijdse conclusie:
- Sommige interventies hebben meer effect dan andere interventies. Dit kan liggen aan
mogelijke impact en de kwaliteit van de interventie
ALC rapport: de leerling centraal?
- Adviesrapport van de onderwijsraad aan het onderwijsveld
- Hoe kunnen we er voor zorgen dat de leerling weer centraal staat?
- Gaat hier om politiek en minder om wetenschappelijk bewijs
Aanleiding
- One-size-fits all zou niet werken en flexibiliteit in onderwijs is belangrijk
- Goed aansluiten bij de leerling zorgt voor een verhoogde motivatie
- Meer gelijke kansen in het onderwijs
- De wens komt vooral vanuit pedagogen, dat de leerling een eigen stem moet hebben
Differentiatie -> rekening houden met individuele verschillen en daar het onderwijs op aan
passen. In de praktijk worden dat vaak prestatiegroepen. Dit blijkt niet zo effectief te zijn.
Prestatiegroeperingen werkt vooral goed voor de slechts-presterenden, maar doen niets voor
de goed of excellent presterenden.
, In Nederland zorgen ze beter voor de minder presterende leerlingen, maar slecht in de
middenmoot en de excellente leerlingen.
- Meer beslissingen leggen bij de lerende zelf
- Geven van teveel vrijheid werkt averechts, teveel verantwoordelijkheid
- Kind komt erachter dat de keuzes die hij mag maken nepkeuzes zijn (illusion of
choice). De motivatie raakt volledig kwijt.
- Belangen van de leerling moeten haalbaar en betaalbaar zijn
- Daadwerkelijke kosten voor onderwijs zijn vele malen hoger. Studenten betalen
slechts 25% van wat het daadwerkelijk kost.
Flexibele leerroutes
- Het idee dat er meer paden moeten zijn dan het onderwijsbestel nu
- Vaak grote ideeën vanuit politiek, maar vervelende consequenties gaan naar
instituten.
Doel rapport: onderzoeken of er een methode is om de leerling centraal te stellen
Hoorcollege 2 13/2/24
Overheidsbemoeienis: waarom?
Onderwijs heeft belangrijke rol in maatschappij, zorgt voor:
- Kwalificatie: kennis en vaardigheden en voorbereiding op de arbeidsmarkt
- Socialisatie: goede burgers
- Persoonsvorming: kritisch denkende burgers
Overheidsbemoeienis met onderwijs:
Op drie niveaus:
1. Gemeentelijk niveau: leerplichtwet, huisvesting scholen
2. Provinciaal niveau: bijv. maatregelen mbt krimp
3. Landelijk niveau: onderwijswetgeving, controle etc
Beleidsinstrumenten:
1. Wet- en regelgeving: machtsmiddelen
2. Financiering: ruilmiddelen
3. Overtuiging of moreel appel: overredingsmiddelen, bijv verzoek
Mate van overheidsbemoeienis
Wisselend que intensiteit door:
- Tijdsbeeld
- Opvattingen over verhouding overheid/maatschappelijk leven
- Economische omstandigheden
- Vanuit overheid zelf
- Pressiegroepen/druk op overheid (bijv. corona, scholen sluiten)
Grondwet: artikel 23
1. Onderwijs is een voorwerp van aanhoudende zorg der regering
2. Het geven van onderwijs is vrij, iedereen mag een school stichten, wel met toezicht
van de overheid.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper samenvattingenvanesmee. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.