Schooljaar 2
Periode 1
CH 1 Filosofie
Beroepsethiek
Ethiek
Je mag zelf bepalen wat goed is.
De mens is vrij en is daarmee veroordeeld tot verantwoordelijkheid. Je kiest ergens
namelijk zelf voor.
Existentialisme
Je bent niet volledig bepaald, maar je hebt een stukje vrijheid over, je hebt nog
steeds een keuze. Jouw keuze is geen gevolg van wie je bent, maar maakt wie je
bent. De keuze voor de manier waarop je wenst te verhouden tot je leven, bepaalt
wie je bent.
Verantwoordelijk zijn voor je vrijheid
Ervoor kiezen integer te zijn. Je ervan bewust zijn dat je altijd een keuze hebt en dat
de gevolgen van jouw handelen niet op een ander afgeschoven kan worden (de
moed hebben om naar jezelf en de situatie te kijken).
- zelfstandig beslissingen maken
- je verplichtingen serieus nemen
- verschillende normen tegen elkaar afwegen
- oog hebben voor de gevolgen van je handelen
- aanspreekbaar zijn op je keuzes
Kwade trouw
Niet je verantwoordelijkheid nemen voor je vrijheid, je vrijheid niet oppakken, net
doen alsof je niet vrij bent en daarom niet ‘echt’ zelf heb gekozen (ik heb de trein
gemist, terwijl je gewoon dus te laat bent vertrokken).
Rationaliseringen om niet te hoeven handelen is tegenovergestelde van
verantwoordelijk en integer zijn.
Top 10 van morele excuses:
1. Ik was slechts een klein radertje in het geheel.
2. Iedereen deed het.
3. Als ik het niet had gedaan, zou iemand anders het gedaan hebben.
4. Zonder mijn bijdrage, zou het nog erger geweest zijn.
5. Ik had er niets mee te maken.
6. Ik wist nergens van.
7. Ik wist niet dat het niet mocht.
8. Ik deed slechts wat mij werd opgedragen.
9. Het was niet mijn taak.
10. Ik had geen keus.
,Opdracht
Zo ook de 18-jarige Johan die met een groep vrienden deze zomer naar Terschelling
vertrekt. "Ik heb het eerlijk gezegd nog nooit veilig gedaan. Ach, ik ben nog jong en ik
vrij toch alleen met meisjes die het nog niet zo vaak hebben gedaan." Vriendje
Danny (19) sluit zich hierbij aan. Al geeft hij wel toe dat het dom is. "Maar ik vind het
zo stom om een condoom bij me te hebben, dan lijkt het net of ik erop uit ben.
1 Bespreek in groepjes en schrijf op: Waarom is er in dit tekstfragment sprake van
kwade trouw en waar blijkt dat uit. (smoesjes) – rood gemarkeerd is kwade trouw.
2 bespreek waar je kwade trouw op je stage tegenkomt of zou kunnen komen.
Kinderen die te laat op school komen. Kinderen die hun zin door willen drijven.
CH 2 Filosofie
Er is sprake van een ethische kwestie, als normen en waarden met elkaar botsen.
Body of attitudes
(Bepaalt wat een goede pedagoog moet kunnen. Welke houding je moet
ontwikkelen.)
De BoA is het derde onderdeel van het algemene kader waartoe FHP haar
pedagogen opleidt en staat in het teken van de houding welke wij van een
startbekwaam pedagoog verwachten. In deze BoA wordt een attitude gezien als een
gerichtheid op bepaald (ethisch) juist gedrag.
Een goede pedagoog wordt omschreven als: ‘een pedagoog die zorgvuldig handelt,
vanuit professionele competentie en verantwoordelijkheid, geleid door respect voor
de mens, en gericht op het belang en welzijn van de ander.’ (NVO, 2008)
De vijf basishoudingen van een HBO pedagoog
Verantwoordelijk,
Respectvol,
Kritisch,
Reflectief, en,
Pedagogisch.
De deugden: zorgzaamheid , moed en integer zorgen ervoor dat de basishoudingen
ten goede komen aan anderen.
Zorgethiek
De zorgethiek (care ethics) is een onderdeel van de ethiek die de zorg van mensen
voor elkaar centraal stelt, en meer in praktische zin, zich op de zorg richt.
Meer nadruk op het relationele en de rol van emoties bij signaleren van en handelen
naar ethische kwesties in de praktijk. (Oftewel: ik ga niet van te voren bedenken wat
goed is, maar in de relatie kom ik erachter wat goed is, meer de nadruk leggen op
het relationele).
, Wijst op de blinde vlek van de mannelijke kijk op ethiek, rationeel en autonoom met
de nadruk op eigen belang/
In de relatie wordt duidelijk wat goede zorg is en dus ook wat goed handelen is en
wat de grenzen daarvan zijn! (de relatie tussen de hulpverlener en de patiënt
bepaald wat goed is om te doen, niet de protocollen).
Wij behandelen een variant daarvan namelijk de presentiebenadering. (Op de toets
kan er ook prestatiebenadering staan i.p.v. zorgethiek.
Inleven in de belevingswereld van de cliënt
`Het leven is niet eerlijk!!`
Veel van de cliënten waar een pedagoog mee te maken krijgt moeten zich ermee
zien te verhouden dat hun situatie niet 1 2 3 beter wordt. Een pedagoog moet dit
niet negeren en doen alsof alles met een goed plan op te lossen is.
Verband filosofie en presentiebenadering
Veel inzichten uit filosofie eerste jaar komen terug in deze andere kijk op werken met
mensen.
Autonomie: beeld maakbare mens die zichzelf bepaalt geeft grote problemen.
Levenskunst: populaire levenskunst vs filosofische levenskunst. Lijden aan het
leven of aan een diagnose (psychische ziekte)
Existentiële vragen / existentiële filosofie Sartre
Existentiële vragen komen op doorgaans voor het eerst op bij de dieptepunten in je
leven.
Ze komen op wanneer je bewust wordt van de grenzen waarbinnen we ons leven
leven. (bestaanscondities)
- Waarom zit het leven zo verrot in elkaar?
- Wat is het leven/liefde oneerlijk!
- Waarom ben je als mens zo enorm kwetsbaar?
Voor onze bestaanscondities zijn geen oplossingen!
Presentie benadering
Presentie is een naam voor een andere manier van doen. Kenmerkend voor
presentie is: zorg dat je erbij bent, niet met je eigen ding bezig zijn, met je kop,
lijf, handen bij de ander zijn. Wat je met een ander doet of laat, moet
ingegeven worden door de relatie die je met een ander hebt. Aansluiten is erg
belangrijk! Presentie is iets herkennen waarin je energie, liefde, passie zit, en
kan een antwoord zijn op de pijn waar je aan lijdt. De behoefte die je ergens
voor hebt. Het refereert aan een bepaalde manier van doen, maar ook aan de
vreugde. Presentie is niet alleen een manier van doen, maar ook een manier
van omgaan met. Presentie voor de samenleving is een zorgzame ethiek.
In de relatie met een ander voor de ander, is makkelijker gezegd dat gedaan.
