COMMUNICATIEWETENSCHAP
H2. BASISCONCEPTEN EN MODELLEN
2.1 INLEIDING
Communicatiewetenschap is een relatief jonge wetenschap (na WOII) -> Voordien werden
communicatiewetenschappelijke fenomenen onderzocht vanuit retoriek (Aristoteles),
psychologie, sociologie, taalkunde …
Retoriek – Aristoteles= Kunst om te spreken voor een publiek; Manier van spreken; Welsprekendheid.
Volgens Aristoteles zijn er 3 intrinsieke middelen om het publiek te overtuigen:
1. Ethos= Persoonlijkheid & waarden van de spreker
2. Pathos= Inspelen op emoties v/publiek
3. Logos= Logica van argumentatie
2.2 WAT IS COMMUNICATIE?
Er is geen eenduidige, allesomvattende of ‘correcte’ definitie van communicatie
è Betekenis = afhankelijk v/h uitgangspunt v/d auteur.
Communicatie= Communicare (latijn)= Gemeenschappelijk maken + Van Dale: = Transmissie (=
Meedelen; zender die boodschap verstuurd zonder ontvanger) vs. Gemeenschappelijk maken (=
Uitwisseling; wel ontvanger, geen eenzijdig proces)
è Mededeling = kennisgeving
è Verbinding = communicatie als transport
è Uitwisseling van gedachten = het geestelijk met elkaar verkeren
Teleologische opvatting van communicatie= Er is pas communicatie wanneer de zender
intentioneel een boodschap uitstuurt en de ontvanger de boodschap intentioneel ontvangt ->
“Alle gedrag is geen communicatie, maar wel informatief”
Gedragsopvatting van communicatie= Alle gedrag van mensen is communicatief, en vermits
mensen zich niet niet-gedragen kunnen, kunnen ze ook niet niet-communiceren
,Communicatie volgens Fauconnier= Proces waardoor een zender bewustzijns-inhoud overdraagt
of tracht over te dragen aan 1 of meerdere ontvangers en dit d.m.v. tekens, signalen & kanalen
(=> Communicatie is een proces van tekens, signalen en kanalen)
è Volgens Fauconnier is er geen enkele definitie van communicatie die werkelijk als dé
definitie van communicatie kan worden beschouwd.
è Tekens= Dragers van betekenis; bewuste of onbewuste afspraken tss bepaalde mensen
(cultureel bepaald) om op een bepaalde manier uitdrukking te geven aan een
bewustzijnsinhoud.
è Signalen= Dragers van tekens (bv. elektronische golven, digitale signalen, lichaamstaal)
è Kanalen= Dragers van signalen (bv. telefoonlijn, tv)
Van Dale: Communicatie heeft 3 betekenissen <Zie Eerder>
Communicatie= Proces waarbij iemand één of andere handeling uitvoert die tot gevolg heeft dat
bepaalde gedachten van die persoon op één of andere manier kenbaar worden gemaakt aan 1 of
meerdere personen
1. Mededeling / kennisgeving
- Klemtoon ligt op zender die boodschap verstuurt; Zender is actief
- Ontvanger is geen noodzaak; Ontvanger is passief
2. Verbinding / Transport
- Transport van data;
- Tussenschakels vervoeren boodschap van zender naar ontvanger
3. Uitwisseling van gedachten, het geestelijk met elkaar verkeren
- Communicatie ≠ eenzijdig proces;
- Beide partners zijn gelijkwaardig
Mededeling ≠ Uitwisseling !!!
è Mededeling => Communicatie van A -> B; geslaagd als B begrijpt wat A bedoelt
o Zender is actief MAAR Ontvanger is passief
o Duidelijk proces met beginpunt en eindpunt
è Uitwisseling => Communicatie van A -> B; maar B kiest hoe hij/zij deze informatie
interpreteert. -> GEEN ‘miscommunicatie’ mogelijk
o Zender is actief EN Ontvanger is actief
o Constante wisselwerking tussen mensen
1
,Voorwaarden ‘goede wetenschappelijke definitie’ van communicatie: (4)
Definitie is goed wanneer zij …
1. Bruikbaar of operationeel is binnen een bepaalde wetenschappelijke visie, benadering,
veld
2. Logisch en coherent is
3. Niet tegengesproken wordt door de waarneembare werkelijkheid
4. Toelaat het gedefinieerde nauwkeurig te onderscheiden van andere maatschappelijke
verschijnselen
Enkele wetenschappelijke definities
2
, Processchool: menselijk gedrag valt te begrijpen uit omgang met onzekerheid
è Communicatie= manier om via converstatie te begrijpen wat iemand bedoelt en zo
onzekerheid weg te nemen.
Verschillende wetenschappers ontwikkelen verschillende definities voor hetzelfde concept, omdat
de ene een andere klemtoon wenst te leggen -> Er zijn amper begrippen met een definitie
waarvoor iedereen het eens is.
Het is in die botsing van ideeën dat de wetenschap zich ontwikkelt.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mariedeleeneer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,46. Je zit daarna nergens aan vast.
