Les 1: Historiek D.O. en meten van
vooruitgang
Holoceen: redelijk stabiele periode
Antropoceen: een voorgesteld geologisch tijdperk dat dateert uit het begin van een
aanzienlijke menselijke impact op de geologie en ecosystemen van de aarde (sinds
Industriële Revolutie)
- The Great Acceleration: druk/toename op alle vlakken (wereldbevolking, BBP,
energieverbruik…
- Toename druk op planeet: ontbossing, vervuiling, eutrofiëring…
Capitaloceen: de druk is vnl veroorzaakt door het Westerse deel van de bevolking
Inleiding
Duurzame ontwikkeling kan vanuit verschillende invalshoeken bekeken w:
- Milieu(wetenschap)
- Sociale beweging
- (Ontwikkelings) economie
=> Invalshoek bepaalt accent => niet objectief
Mensheid w zich meer bewust globale en lokale problemen
Sociale protesten tegen (climate) injustice
Link tussen huidige maatschappij model en de verschillende problematieken
Tijdslijn
Jaren ‘60
- 1962, Silent Spring, Rachel Carson
o Link tussen agro-industriële landbouw en consequenties voor de biodiversiteit
o verwees naar het feit dat er die lente minder vogels waren → bracht terug tot
gebruik van pesticiden → zoveel mogelijk bewijsmateriaal verzamelen rond
gebruik van DDT en negatieve impact op omgeving (pesticiden werd
toegepast door grote vliegtuigen)
o Uiteindelijke ban van DDT in de VS
- 1968, The population bomb, Paul Ehrlich
o Volop in de babyboom → gigantische toename van wereldbevolking → niet in
staat om voedsel te voorzien
o Controversiële standpunten: bv. anticonceptie in drinkwater
- Oprichting milieuverengingen en actiegroepen
- Toenemende wetgeving milieubescherming
Jaren ‘70
- 1971, Polluter pays principle, OECD
o verantwoordelijk stellen van de vervuilers voor mogelijke kosten
o OECD = OESO
- 1972, Limits to Growth
o Rapport gepubliceerd door Club van Rome met (slechte) voorspellingen over
de toekomst
, o Economisch standpunt: groei is belangrijk, maar heeft impact op milieu + niet
duurzaam omgaan met grondstoffen = economische groei in gedrang
o Gepleit voor duurzame omgang (met grondstoffen)
o Ook kritiek op het rapport: geen oplossing geboden + geen oog voor
technologische oplossingen
- Verschillende VN-conferenties
o 1972, VN-milieuconferentie in Stockholm
▪ link tussen milieubeheer en armoede
▪ milieu op de politieke agenda
▪ oprichting nationale milieuagentschappen
▪ oprichting van UNEP = United Nations Environment Programme =
internationale afspraken rond milieu
- Oliecrisis
- Ongeval met Amoco Cadiz (Bretagne)
- 1979, nucleair ongeval in Three Mile Island
Jaren ‘80
Eind jaren ’70, begin jaren ’80 komt er een einde aan de eerste ‘milieugolf’
Andere prioriteiten: economische crisis in het Noorden & schuldencrisis in het Zuiden
- 1980, Publicatie van World Conservation Strategy – Living Resource Conservation
for Sustainable Development door IUCN
o Armoede, overbevolking, sociale ongelijkheid, …
o Nieuwe strategie om ongelijkheden aan te pakken
- 1984, ongeval in Bhopal
o in chemische fabriek die pesticiden maakt → fout in productieproces →
systeem om te filteren was in onderhoud → gifwolk ontsnapt uit fabriek
- 1985, ontdekking gat in onzonlaag
- 1986, nucleair ongeval in Tsjernobyl
- Toename van de wereldbevolking
- 1987, Our Common Future
o Brundtland rapport
o Definitie van de term ‘duurzame ontwikkeling’
▪ Duurzame ontwikkeling= ontwikkeling die in de behoeften van de
huidige generatie voorziet zonder het vermogen van de toekomstige
generaties om in hun behoeften te voorzien aan te tasten
▪ 3 pijlers van D.O.: Sociaal (en cultureel), economisch en milieu
- 1988, oprichting IPCC
o forum internationale wetenschappers om stand van zaken wetenschap en
risico’s klimaatverandering te evalueren
- 1989, Exxon-Valdez ramp (Alaska)
o olietanker vaart op rots + groot olielek
Jaren ‘90
- 1992, Earth Summit
o In Rio de Janeiro
o Oprichting UNCED= United Nations Conference on Environment and
Development
o 6 punten
▪ Earth Charter
▪ Agenda 21 (actieplan D.O.)
, ▪ conventies over biodiversiteit, klimaat, bossen
▪ financiering van duurzame ontwikkeling
▪ overdracht van technologie
▪ versterking van instellingen
o Onderhandelingen verliepen moeizaam:
▪ Tegenstellingen Noorden-Zuiden
▪ Tegenstelling USA-rest (Bush: "the American way of life is not
negotiable“)
o Algemene beoordeling:
▪ slechts gedeeltelijke resultaten
▪ verwaterde overeenkomsten
o Resultaten
▪ Agenda 21: compromis met fraaie voornemens
• Maar: wie draait op voor de kosten (125 miljard $ / jaar) ?
• lange-termijn financiering onzeker
• korte-termijn financiering ontoereikend
▪ Geen bosconventie, wel (afgezwakte) conventies over biodiversiteit en
klimaat (broeikasprobleem)
▪ Oprichting van een Commissie voor Duurzame Ontwikkeling (CSD) in
de schoot van de VN – opvolgen D.O. beleid
- Opvolging RIO
o United Nations Framework Convention on Climate Change
▪ Klimaatverdrag (1992)
▪ Emissie van broeikasgassen reduceren / klimaatverandering
voorkomen
o COP (Conference of the Parties to the UNFCCC)
o COP/CMP (Meeting of the Parties to the Kyoto Protocol)
o Kyoto Protocol
▪ industrielanden: uitstoot van broeikasgassen (CO2, CH4, etc.)
verminderen
▪ Flexibele mechanismen: mogelijkheid om reductie om te zetten in
maatregelen in het buitenland (kosten-efficiëntie) + mogelijkheid tot
aankoop emissierechten (uitstootrechten) in buitenland
▪ Clean Development Mechanism (CDM): aankoop emissierechten in
ontwikkelingslanden
▪ Erg veel kritiek
Jaren 2000
- 2000, VN Millennium Doelstellingen
- 2002, World Summit on Sustainable Development
- 2005: Millennium Ecosystem Assessment
- 2010: BP Deepwater Horizon olieramp
- 2012, Rio +20
o Symbolische betekenis: 40 jaar na Stockholm, 20 jaar na Rio de Janeiro en 10
jaar na Johannesburg
o 2 centrale thema’s:
▪ Een groene economie in de context van duurzame ontwikkeling en
armoedebestrijding
▪ Institutioneel kader voor implementeren van duurzame ontwikkeling
o Resultaten
▪ Politieke slotverklaring: “The Future We Want”
, ▪ Weinig concrete resultaten, heropsommen van bestaande akkoorden
en prioriteiten
▪ Vraag naar SDGs
▪ Felle kritiek van activisten (NGOs, milieubewegingen, etc.), vooral op
‘groene economie’ agenda
- 2015, Paus Franciscus, encycliek over duurzaamheid
- 2015, COP 21, Parijs
o Globaal akkoord over klimaatverandering
o 2°C vergeleken met pre-industrieel niveau
o ‘Zero net emissions’ tegen 2050
o Consensus; enkel bindend indien minstens 55 landen die samen minstens
55% GHG vertegenwoordigen tegen 2017 tekenen en ratificeren
o Beloften, weinig verplichtingen
Indicatoren van duurzame ontwikkeling
Hoe meten we welvaart?
- BBP= Bruto Binnenlands Product= totale geldwaarde (aan marktprijzen) van alle
finale goederen en diensten die in een bepaalde periode (jaar) door een bepaald land
w geproduceerd
- Sinds Bretton Woods: BBP als dominante indicator voor vooruitgang
- Gefocust op economische groei (toen relevant)
- MAAR:
o Meet het BBP wel ‘echte’ vooruitgang?
o Wat zegt de maatstaf over duurzaamheid?
▪ Vervuiling, uitputting, vernietiging, rampen, oorlog…
▪ Studies over verband tussen inkomen en geluk
▪ En wat zegt het over gelijkheid van distributie?
- Het BBP registreert alleen maar activiteiten die met geld te maken hebben
o waardevolle niet-markt activiteiten vallen buiten beschouwing
o sommige schade wordt niet in rekening gebracht
- Het registreert ook activiteiten die de welvaart niet verhogen (oorlog, onveiligheid…)
Hoe meten we duurzame welvaart?
- Inkomen slechts 1 component van welvaart (welvaart = multidimensioneel)
- Ontwikkeling is meer dan alleen toename van het nationale inkomen
- Geluk = mogelijkheid om het soort leven te leiden dat men wil (vrijheid)
- Meten wat we willen bereiken !
- Alternatieven maatstaven dan BBP
HDI = Human Development Index
- Gezondheid
o Long and Healthy life
o Levensverwachting
- Onderwijs
o Knowledge
o Education Index
- BBP
o A decent standard of living
• geen ecologische aspecten !
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jeliencornelis. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.