Samenvatting
Samenvatting Evolutieleer en biologische classificatie
- Vak
- Instelling
Volledige en nauwkeurige samenvatting voor het vak Evolutieleer (cursus + PPT + notities)
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 30 pagina's
Voorbeeld 3 van de 30 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
gesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
jeliencornelis
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Micro-evolutie• Micro-evolutie= evolutionaire veranderingen die optreden op lager taxonomisch
niveau nl. bij één populatie of soort
• Voorwaarden:
o Leden van populatie moeten verschillen in fenotypische verschijning
o Fenotypen moeten verschillen in overleving en/of reproductie
• Indien verschillen in genotype → veranderingen in samenstelling van de gene-pool
• Gene-pool = verzameling van alle allelen v/d genen in een bepaalde populatie
• Adaptaties= kenmerken die geëvolueerd zijn omdat ze één of andere functie dienen
die bijdraagt tot de overleving of de reproductie
Bronnen van fenotypische variatie
Verschillen in genotype
• In de DNA-sequentie van één of meerdere loci
• Meestal door beiden gameten (eicellen en zaadcellen) doorgegeven
• Soms overerving strikt maternaal of paternaal
• Voorbeeld:
o Bij meeste dieren: maternaal
o Bij naaldbomen: paternaal
Verschillen in omgeving
• Fysiologische kenmerken & gedragingen: vaak direct beïnvloed door de omgeving
• Kan verschillende keren veranderen in leven van individu
• Bepaalde kenmerken vastgelegd gedurende bepaald levensstadium
Verschillen in genexpressie (epigenetica)
• Veroorzaakt doordat bepaalde genen stilgelegd worden of net aangezwengeld
worden
M
DNA promotor gen
• Voor gen vaak regio’s DNA die de expressie van dat gen gaan reguleren (= promotor)
• Promotoren kunnen beïnvloedt worden door omgeving
o Bv. methylgroep op promotor: wordt stilgelegd, eiwit geen productie meer
• Kan over generaties heen gaan = epigenetische veranderingen
Maternale en paternale effecten
• Niet genetische effecten, maar worden beïnvloedt door moederlijk/vaderlijk dier
• Paternale effecten zijn zeldzamer
o Wel: bij organismen waar vaders een belangrijke rol spelen
▪ Vb.1: vader draagt kindjes bij zeepaardjes
▪ Vb.2: bij sommige sprinkhanen produceren vader massieve,
nutriëntrijke spermatoforen → belangrijk aanmaak van embryo’s
Voorbeeld 1:
• hoeveelheid dooier in een ei van hagedis → bepaalt lichaamsgrootte van het juveniel
• dooiermassa = functie van de conditie van het moederdier of vaderdier
,Voorbeeld 2:
• moederleeftijdseffect bij Downsyndroom
• voorkomen trisomie stijgt van 1/2000 (20 jaar) tot 1/50 (45
jaar)
• Congenitale (aangeboren) verschillen
tussen individuen: niet noodzakelijk
genetische oorsprong
• Non-genetische maternale effecten &
omgeving kunnen ook zorgen voor
verschillen en gelijkenissen
De relatie tussen genotype en fenotype
Monogenische beïnvloeding
= variatie in fenotypisch kenmerk door slecht één of enkele genen beïnvloed (focus op één
gen)
Voorbeeld 1: kleur en textuur van Mendels erwten
Voorbeeld 2: hygiënisch gedrag van honingbijen (Rothenbuhler)
• Bijenkolonies regelmatig geplaagd door bacteriële infecties → larven gedood in hun cellen
• Bijen van het Brown-ras: reageren op het uitbreken door aangetaste cellen te openen en de
larven te verwijderen
• Soortgenoten van het Van Scoy-ras vertonen dit hygiënisch gedrag niet
• Variatie ter hoogt van twee loci:
o één dat instaat voor het openen van de cellen
o één voor het verwijderen van de larven uit de cellen
• Model toetsen: kruisen niet-sanitaire koningin & dar uit een hygiënische kolonie
o eerste generatie nakomelingen: niet-sanitaire individuen
o terugkruising met sanitaire dar: 3 typen kolonies
▪ niet-sanitaire
▪ sanitaire
▪ kolonies enkel ontkappen, maar nalieten om de larven uit de korf te
verwijderen
o Ultieme test: Rothenbuhler verwijderde zélf de kapjes van aangetaste cellen in de
kolonies niet-sanitaire bijen → werksters beginnen larven zelf te verwijderen
• OPMERKING: mutanten U en R allelen bij Van Scoy-ras onderdrukken werking van deze
genen (verhinderen van stellen van hygiënisch gedrag)
, Voorbeelden bij de mens:
• Sikkelcelanemie: bloedziekte
• Mucoviscidose: meest voorkomende monogenische bëinvloeding (taaislijmziekte)
• Thalassemia: bloedziekte (minder hemoglobine)
• Fenylketonurie:
o Fenylalanine → melanine
o Fout: teveel aan fenylalanine, te kort aan melanine
• Losse of vaste oorlel
Genotype én omgeving
• Expressie van gen vaak beïnvloed door omgevingsfactoren → individuen met zelfde
genotype verschillen in fenotype
• Reactienorm= de range van fenotypen die tot expressie kunnen komen in
verschillende omgevingen uit één genotype
Reactienorm bij fruitvliegjes
• Bar locus beïnvloedt aantal facetten in het
oog van fruitvliegjes
• Wild-type: grootste ogen + afh. van
temperatuur
• Infra-bar: kleinere ogen + grootte stijgt met
temperatuur = variatie omgevingsgebonden
• Ultra-bar: variatie is genetisch, omgeving
zelfde
Polygenische beïnvloeding
= kenmerken worden meestal bepaald door meerdere genen tegelijk, de simultane werking
van de genen variëren volgens een continuüm
Centrale limietstelling
Gauss-curve / klok-curve / normaalcurve
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jeliencornelis. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,76. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73314 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen
Laatst bekeken door jou
