Voorbeeld: Catchment area van “Heilaakbeek”
Catchment area= stroomgebied van een beek
• Hoe landschapsveranderingen de hydrologische veranderingen teweeg hebben gebracht
• Vooral akkers en graslanden Grote veranderingen:
• Klein stukje heide en bos en urbaan • enorme uitbreiding van urbaan gebied
gebied en verharding (dorpen en wegen)
• toename van bos oppervlakte ten koste
van heidegebied en grasland
Hydrologische gevolgen (algemeen)
• in urbaan gebied:
o veel verharding → weinig insijpelen (geen aanvulling van grondwater)
o veel afspoeling of run-off → rivier moet hogere debieten verwerken
• in bosgebied:
o meer regenwater interceptie → veel regen stroomt via stammen van bomen naar
bodem + indringen
o maar in warmere periodes → lichte, korte regen → water zal voornamelijk op
bladeren blijven hangen + verdampen → geen insijpeling in grondwater
• weer patronen veranderen = overstromingen ↑
Oplossingen
, Deforestation Reclaim surface area Structural changing Sewage system
stream update
Gaat om bossen met door bv. wadis, Beken zijn veel recht Riolen gescheiden:
exoten of dennen → bodemloze getrokken → meer huishoudelijk afval en
niet zo regenputten... aan te ruimte geven regenwater apart
waardevolle bossen leggen of meanders
Regenwater naar
Herstellen van heide is of door zoveel Meanderen kan wel retentie ruimtes om
betere optie in deze mogelijk verharding te beter natuurlijk terug te laten
situatie om meer verwijderen gebeuren als je insijpelen
water op te vangen voldoende ruimte
want verdrogend veen geeft door bv. dijken Dure oplossing
niet goed want dan weg te nemen
stoot het veel CO2 uit
complex: gemeentelijk
niveau, inwoners,
grondeigenaars,
Vlaams, Provinciaal
niveau of zelfs
internationaal (rivier
vanuit ander land
komt)
Waarom duurt het zo lang eer grondwater na droogte terug is aangevuld?
• Water boven de hangwaterlijn kan terug verdampen
• Daarom kan bv. een parking of een dak dat is aangesloten op een infiltratiebekken meer baat
geven tegen droogte dan eenzelfde oppervlakte grasland of ander onthard land
• Redenen waarom grondwateraanvulling zo langzaam verloopt na droogte met gepaard
gaande onttrekkingen:
o Ondiepe grondwaterstromen en run-off leiden een deel af naar ofwel
evapo(transpi)ratie ofwel vroegtijdige afvoer → hevige buien neemt het aandeel van
run-off hierbij toe
o Hoe dieper het water infiltreert → hoe compacter de grond wordt → hoe trager de
doorsijpeling gebeurt → bemoeilijkt gravitair proces staat in contrast met de energie
die geleverd wordt door pompen bij wateronttrekking
o Wat nodig is = een gestage langdurige aanvoer van (hemel)water → CC doet dit
fenomeen meer verschuiven naar kortere maar heviger neerslagperioden, hetgeen
het proces van langzame aanhoudende insijpeling niet ten goede komt
Blauwe Netwerken
• Niet alle projecten hebben de klimaatadaptatie-effecten die geclaimd worden
• Vaak primeert het “esthetische” in het ontwerp op andere functies en is er een relatief
beperkte oppervlakte om water te laten infiltreren
• Vorm van blue washing (zoals green washing): men zou bij urbane planning meer moeten
reguleren hoe groter de oppervlakten moeten zijn en hoe de stromingen gaan
• Om klimaatadaptatie te realiseren kan men beter investeren in waterparken op hoger
gelegen delen van de stad → te bepalen met de watersysteemkaart
, • Het afkoppelen van hemelwater en het openleggen van grachten is niet altijd nuttig → voor
die blauwe netwerken is wél water nodig, en liefst van goede kwaliteit
• In de praktijk betreft het nog vaak grachten of waterlopen die vrij diep ingesneden liggen en
ook drainerend werken
• In zones die volgens de watersysteemkaart “permanent” nat zijn, kan je de regenwater beter
ingebuisd laten
• In infiltratiegebied kunnen grachten met schotten wél grondwateraanvulling realiseren
o schotten openzetten bij grotere debieten → moeilijk, doordacht en automatisch
systeem
Juiste oplossing kiezen op basis
van:
- Aantal mm infiltratie
- Kostprijs
- ESD: levering:
technische oplossingen
leveren wel infiltratie,
maar weinig andere
ecosysteemdiensten
zoals poelen, wadis voor
bv. biodiversiteit
Verstoring van fysische processen
Voorbeeld 1: verstoring van brandprocessen
- Branden worden sterk bestreden door angst + negatieve rapportering -->
- Het blussen van branden kan zorgen voor grote bosbranden
- Branden vandaag de dag zijn gemiddeld twee keer zo groot als in 1970
- Ook kosten voor preventie en maatregelen liggen veel hoger
- Klimaatverandering zorgt ervoor dat bossen warmer en droger worden + gebouwen,
dorpen… worden dieper en dieper in bossen gebouwd
- Oplossing?
o Sommige branden laten doen of plaatselijke brandhaarden starten tijdens goede
condities (niet te droog, niet veel wind)
o Selectief verwijderen van te dichtbevolkte bossen
= maken branden kouder, trager en minder schade
Voorbeeld 2: invasieve exoten
• Voorbeeld: Aziatische soort ingebracht in duinen om zand te fixeren
o Zandverstuivingen zijn natuurlijk fysisch proces om nieuwe zandige plekjes te laten
koloniseren
o Zand moet eigenlijk vrij kunnen verstuiven want dit genereert nieuwe plekken waar
successie kan optreden → dynamisch duinsysteem waardoor duinen groter worden
= kustbescherming door duinen veel effectiever dan bijvoorbeeld dijken
• Voorbeeld: planten van acacia
o om erosie te bestrijden
o maar hierdoor geen nieuwe kiemplekken voor biodiversiteit
, Verstoring van biotische factoren
Dispersie
Zie deel habitatfragmentatie !!
Interferentie in successiepatronen
• Vulkaan → vulkaanuitbarsting is
natuurlijk proces dat zorgt voor as lagen
→ ontstaat terug successie op
• Rechtse cirkel: wildernisbos wordt af en
toe vernietigd door uitbarsting →
daarna as afzettingen waar successie op
kan treden (en later terug bos groeien)
• Linkse cirkel: aanplanten van coniferen
→ zorgt ervoor dat successie van as
lagen versneld wordt door de mens
• Lijk verstandig om aan bosbouw te
doen maar kan schade toebrengen aan
bijzondere biodiversiteit
• Bloemetjes vooraan zijn zeer zeldzaam,
veen ligt eigenlijk in bosgebied
• Beverdam heeft bos onder water gezet
→ ontstaan van veen en dus ook
bijzondere soorten
➔ Zou interessant lijken om beverdam af
te breken om bomen te zetten of
drainage te leggen → maar veengebied
draineren heeft grote gevolgen +
schade toebrengen aan bijzondere
plantensoorten
• Tropische wouden in valleien door
apart microklimaat
• Bovenop rotsrichel diverse fauna en
flora van heide begroeiingen
• Ze planten eucalptys aan (geen plant
van nature) → zorgt ervoor dat unieke
fauna en flora uitsterft
Conclusie: bij het verstoren van successiepatroon kan je veel (bijzondere) biodiversiteit vernietigen !!
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jeliencornelis. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,76. Je zit daarna nergens aan vast.