Hoofdstuk 12: Psychische stoornissen
Psychopathologie: elk patroon van emotess edra in en of edachten dat niet bij de situate past en
dat persoonlijk lijden veroorzaakt of het individu ervan weerhoudt om belan rijke doelen te
realiseren.
12.1 Wat is een psychische stoornis?
On eveer 18 procent van de Nederlanders tussen de 18 en 64 jaar lijdt aan een psycholo ische
aandoenin . Gedurende het hele leven emiddeld 43 procent van de Nederlandse bevolkin .
Hallucinaties: zintui elijke belevin en die niet overeenkomen met de werkelijkheids zoals stemmen
in het hoofd of ‘din en zien’. Dit kan ook komen door bijv dru s.
Wanen: zijn extreme verstorin en van het denkens waaronder hardnekki e irratonele overtui in en.
Bijv dat je denkt dat je napoleon bent..
Affect: term die verwijst naar een emote of stemmin . Wanneer je edeprimeerds an st of
manisch bents of juist helemaal een emote laat zien.
Wat ‘abnormaal’ of afwijkend is en wat niets is dus moeilijk te beoordelen. Dit komt doordat er een
scherpe rens bestaat.
12.1.1 Veranderende ideeën over psychische stoornissen
Vroe er eloofde mensen dat psychopatholo ie werd veroorzaakt door eesten en demonen.
Vroe er dachten ze dat het een verstorin was tussen de vier lichaamssappen: bloeds fe ma (slijm)s
zwarte al en ele al. Mensen met teveel zwarte al zouden enei d zijn tot melancholie of
depressies terwijl mensen met te veel bloed san uinisch (optmistsch of monter) waren. ‘ enezin ’
was alleen mo elijk door de demonen uit de eest van het onfortuinlijke slachtofer te verja en.
Het medische model
Aan het eind van de achtende eeuw komts dankzij de opkomst van de wetenschaps Hippocrates’
opvatn van psychopatholo ie als ziekte weer bovendrijven. Het hieruit voortkomende medisch
model beschouwt psychische stoornissen als ziekten van de eests dies net als lichamelijke ziektens
een objecteve oorzaak hebben en een specifeke behandelin vereisen. Lan zamerhand be on men
individuen met psycholo ische problemen als zieke mensen te beschouwen in plaats van demonen.
Er verschenen toevluchtsoorden waar de eesteszieken rust en bezinnin kre en.
Vol ens hedendaa se psycholo en ebruiken patënten te veel medicijnen en leren ze onvoldoende
een ezonde ‘copin ’ strate ieën en ezond edra .
Psychische modellen
Te enwoordi zijn de meeste klinisch psycholo en over e aan op combinates van psycholo ische
perspecteven die afomst zijn uit het behaviorismes de co niteve psycholo ies de
ontwikkelin spsycholo ies het sociaal leren en de biolo ische psycholo ie.
Psychologische alternateeen eoor het medische model
Moderne psycholo en zijn het eens met de stellin van het medische model dat biolo ie een rol kan
spelen in psychische stoornissen. Er moet zeker rekenin ehouden worden met het biologische
perspectee als het aat om enetsche invloeden bij depressies schizofrenies an ststoornissens
verstandelijke handicaps en aandoenin en.
Het behaeioristsch perspectee richt zich voor wat betref de persoon op het uitwendi
waarneembare en benadrukt de invloed van de om evin . Gedra spsycholo ie vertelt ons dus dat
allerlei abnormale edra in en op dezelfde manier kunnen worden aan eleerd als exond edra :
door edra smat leren.
Het cogniteee perspectee richt zich op het mentale en le t de nadruk op psychische processens zoals
edachtens evoelenss perceptes en herinnerin en.
, Zowel behavioristsche psycholo en als co nitef psycholo en erkennen nu dat co nite en edra
zich ewoonlijk voordoen in een sociale context en dat bij de bestuderin van co nite en edra dus
een sociaal perspectee nodi is.
Een eheel andere manier om naar psychische problemen te kijkens wordt eformuleerd in de
zo eheten empowermentbenaderin ens zoals het empowerment model ean herstel. In deze
modellen wordt empowerment op evat als het zich bewust zijn van de ei en capaciteitens het nemen
van de re ie over het ei en leven en het zelf maken van keuzes. Het empowerment model van
herstel aat uit van 10 principess op basis waarvan iedereen eholpen kan worden het leven weer in
ei en hand te nemen en te werken aan enezin :
Belan hechten aan vertrouwen
Belan hechten aan zelfeschikkin
Hopen: eloven in je herstel
Geloven in de persoon
Verbonden zijn op een menselijk niveau
Besefen dat edra altjd betekenisvol is
Besefen dat ieder zijn ei en stem heef
Toestaan van alle evoelens
Belan hechten aan het vol en van dromen
Elkaar ontmoeten met waardi heid en respect
Nederland wordt zowel in de eestelijke ezondheidszor als daarbuiten steeds meer ebruik
emaakt van de empowermentbenaderin .
De biopsychologie ean psychische stoornissen
Hoewel de meeste psycholo en rote bedenkin en hebben bij het medische models ontkennen ze
niet dat de biolo ie ons denken en edra beïnvloedt. Men heef ontdekt uit onderzoekens dat de
psychische functes van de hersenen afankelijk zijn van een zeer evoeli evenwicht tussen
chemische stofen en neurale circuits dat voortdurende wordt ewijzi d door onze ervarin en. De
moderne biopsycholo ie aat er dus vanuit dat niet alleen co niteves edra smat es ontwikkelin
ebonden en sociaal-cultureles maar ook de hersenens het zenuwstelsel en andere biolo ische
factoren een rol kunnen spelen bij psychische stoornissen.
Onze edachten en edra in en zijn altjd een product van nature én van nurture: biolo ie én
ervarin .
12.1.2 Indicatoren van psychische stoornissen
Hoewel therapeuten het soms oneens zijn over de etologie (oorzaken) van psychische stoornissens
bestaat er ewoonlijk wel een consensus over de indicatoren of tekenen die wijzen po het bestaan
van een stoornis. Klinisch psycholo en leten ook op de vol endes subtele kenmerkens die eveneens
op psychische stoornissen kunnen wijzen:
Distress: vertoont de betrokkene on ewone of lan duri e symptomen van onbeha en of an st? Bijna
iedereen is zenuwacht voor een belan rijk examens maar als je zo overspoeld wordt door
onaan ename emotes dat je je niet meer kunt concentrerens wordt dat een teken van
disfunctoneren.
Onaangepastheid: edraa t de betrokkene zich re elmat op een manier die bedrei end is voor
zichzelf en/of anderen? Dat is bijvoorbeeld het eval met iemand ie zo veel drinkt dat hij of zij steeds
weer wordt ontsla en of met iemand die dronken achter het stuur kruipt.
Irratonaliteit: edraa t of uit de betrokkene zich op een manier die irratoneel of zelfs onbe rijpelijk
is voor anderen? Een vrouw die de stem van haar reeds eleden overleden zus in haar hoofd hort en
met haar praats edraa t zich irratoneel.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Heleenva. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.