Samenvatting
Samenvatting farmacologie deel 2
- Vak
- Instelling
Dit document is een uitgebreide samenvatting van de cursustekst van farmacologie deel 2 (gedoceerd door M. Casteels).
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 32 pagina's
Voorbeeld 4 van de 32 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
gesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
shantalverwimp
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Farmacologie: deel 2Transmissie in het perifeer en autonoom zenuwstelsel
Perifeer zenuwstelsel:
- Afferent (sensorische prikkels doorzenden naar CZS)
- Efferent
o Autonoom ZS
▪ Parasympatisch ZS
• Preganglionaire vezels: cellichamen in mesencephalon, medulla
oblongata, sacrale ruggenmerg
• Postganglionaire vezels : bezenuwing van gladde spieren, hart,
exocriene klieren
• Uitsluitend PS bezenuwing: m. constrictor pupillae, m. ciliaris, gastro-
intestinale klieren, traanklieren, bronchiale gladde spieren
▪ Orthosympatisch ZS
• Preganglionaire vezels: thoracale ruggenmerg
• Postganglionaire vezels: bezenuwing van gladde spieren, hart,
exocriene klieren, bijniermerg, eilandjes van Langerhans, lever, nier,
vetweefsel, skeletspieren
• Uitsluitend OS bezenuwing: zweetklieren, pilomotorspieren, vele
bloedvaten, nier, m. dilatator pupillae, skeletspier
▪ Gemeenschappelijk (OS & PS ZS):
• Synaps van pre- en postganglionaire vezels in de autonome ganglia
• Contactgebied tss postganglionaire vezels en bezenuwde weefsel =
neuro-effectorjunctie
• Activiteit van preganglionaire neuronen van OS en PS ZS worden
door neerdalende banen vanuit hersenen geregeld
o GM’en kunnen de centrale outflow naar deel van ZS
beïnvloeden -> activiteit van OS en/of PS ZS wijzigen
▪ Enterisch ZS
• Parasympatische ganglia
• Intrinsieke neuronen in intramurale plexus vd darmwand
o Geïnnerveerd door postganglionaire vezels van OSZS
o Geïnnerveerd door preganglionaire vezels van PSZS
o Motorisch ZS
▪ α- en γ-motorneuronen (projectie van ventrale RM naar skeletspier; junctie
hiertussen = neuromusculaire junctie)
Dit onderdeel: GM’en die interageren met efferent deel vh perifere ZS
-> (on)rechtstreekse beïnvloeding met neurotransmitters van het perfieer ZS
-> Acetylcholine & noradrenaline als belangrijkste neurotransmitters (cholinerge en adrenerge
transmissie)
-> er bestaan ook niet-adrenerge en niet-cholinerge transmitters, nl dopamine, serotonine, purines,
neuropeptiden, ATP, NO
,Co-transmissie: neuronen zetten meer dan 1 NT of modulator vrij (veralgemeend fenomeen)
-> 1 bestanddeel sneller verwijderd/geÏnactiveerd of relatieve balans vd neurotransmitters varieert
Denervatiesupersensitiviteit: bij langdurige farmacologische blokkade (opheffen vd blokkade leidt tot
rebound-effecten) door: proliferatie van receptoren, verlies van mechanismen voor NT-verwijdering,
verhoogde postsynaptische gevoeligheid
Presynaptische modulatie: presynaptische receptoren (meestal G-proteïne gekoppelde receptoren)
regelen NT-vrijstelling door modulatie vd Ca-instroom in het zenuwuiteinde
1 Cholinerge transmissie
1.1 Anatomie
Ach als NT in het perifeer ZS:
- Autonoom ZS
o PSZS: ganglia en alle neuro-effectorjuncties
o OSZS: ganglia en enkele neuro-effectorjuncties
o Enterisch ZS
- Motorisch ZS
o Neuromusculaire junctie
1.2 Synthese, vrijzetting en afbraak van Ach
In cytoplasma vh zenuwuiteinde acetylatie van choline: acetylgroep van acetyl-CoA overgedragen
naar choline door choline acetyl transferase (CAT) -> opslag van Ach in secretiegranulen (actief
transport) -> bij depolarisatie exocytose vrijzetting in synaptische ruimte -> stimulatie van
postsynaptische receptoren -> cholinesterase (aanwezig op post-synaptisch membraan) hydrolyseert
Ach tot choline -> choline heropgenomen in presynaptisch zenuwuiteinde (actief transport)
, 1.3
1.3 Receptoren
1.3.1 Nicotinereceptoren
Lokalisatie:
- Post-synaptische cellichamen in OS en PS ganglia
- Chromaffiene cellen vh bijniermerg
- Neuromusculaire junctie
- CZS
Transductiemechanisme:
- Opening v/e direct-receptor-gekoppeld kationkanaal -> zeer snelle depolarisatie
1.3.2 Muscarinereceptoren
Transductie-mechanismen (via
Subtype Lokalisatie Type respons
G-proteïne)
Ganglia enterisch ZS
M1 (neuraal) ↑ IP3: ↓ K+-conductantie Excitatorisch
Centraal ZS
Hart: sinus, atrium, AV-knoop ↓ cAMP; ↓ Cai2+;
M2 (cardiaal) Presynaptische uiteinden van perifere ↑K+-conductantie Inhibitorisch
en centrale neuronen
Exocriene klieren
M3 (klier/gladde Gladde spieren
↑ IP3; ↑ Cai2+ Excitatorisch
spier) Endotheelcel
Pariëtale cellen maag
1.4 Activatie van cholinerge transmissie
Wordt bereikt door
- Toediening van receptoragonisten
, - Of inhibitie van afbraak endogeen Ach door cholinesterase-inhibitoren -> ↑ Ach-concentratie
thv neuro-effectorjunctie
1.4.1 Farmacologische effecten
1.4.1.1 Farmacologische effecten gemedieerd door muscarinereceptoren
- Oog:
o Contractie m. constrictor pupillae (M3) -> miosis
o Contractie m. ciliaris (M3) -> accomodatie
- Speekselklieren : ↑ secretie (M3)
- Neusslijmvlies (nasopharynxklieren) : ↑ secretie (M3)
- Traanklieren : ↑ secretie (M3)
- Longen :
o ↑ secretie
o Bronchoconstrictie (M3)
- Hart :
o Sinusknoop : ↓ F (M2)
o Atriale spier : ↓ contractiekracht
o AV-knoop : neg dromotroop effect (M2) en evt AV-block
- Gastro-intestinaal:
o ↑ Secretie van maag (zuur: M3) en darmen (M3)
o ↑ motiliteit (M3)
o Relaxatie vd sfincters
▪ Reeds bij normale dosis kunnen krampen & diarree ontstaan
- Blaas:
o Contractie fundusspier (M3)
o Relaxatie sfincter (M3)
- Genitaal: erectie
- Bloedvaten: lichte vasodilatatie (huid & spieren) door vrijzetting van NO uit endotheelcellen
(relaxeert gladde spieren)
- Centraal zenuwstelsel: aanwezigheid van effect hangt af van doorgankelijkheid BBB voor GM
1.4.1.2 Farmacologische effecten gemedieerd door nicotinereceptoren
Ganglia vh autonoom ZS
- Wisselende para- en orthosympatische effecten
o Thv cardiovasculair stelsel overheersen meestal orthosympatische effecten
(tachycardie + vasoconstrictie met ↑ bloeddruk)
- Hogere dosering -> depolarisatieblok (blokkade vd neurotransmissie door continue
depolarisatie) -> bloeddrukval, shock, spierverlamming (incl ademhalingsspieren)
Neuromusculaire junctie
- Normale dosering: geen effect
o Verhoging vd spierkracht bij pten met myasthenia gravis
- Hogere dosering:
o Spierfasciculaties (ongecoördineerde contracties van afzonderlijke spiervezels) of
spiertrekkingen (contracties van heel de spier)
- Zeer hoge dosering:
o Depolarisatieblok met slappe spierverlamming (cholinerge crisis)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper shantalverwimp. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,86. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 62555 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen