Pathologie, de enkel
De student is in staat om de oorzaken, symptomen en behandelopties van enkelletsels te kunnen
beschrijven. De omvang van het probleem dient tevens gekend te worden.
Literatuur:
Gould's Pathophysiology for the Health Proffesional (6th edition)
H9: Musculoskeletal System Disorders
Het deel over Trauma (p167 t/m p171)
Leerboek Orthopedie, Verhaar - hoofdstuk Aandoeningen van voet en enkel
H 29: Aandoeningen van voet en enkel
§ 29.1 Inleiding
§ 29.2 functionele anatomie
§ 29.3 De enkel
§§ 29.3.1 De enkelbanden
§§§ Aanhoudende klachten na enkelverzwikking(en)
§§§ Chronische laterale instabiliteit
Enkel bestaat uit 2 gewrichten onderste en bovenste spronggewricht
Bovenste sprong gewricht (scharniergewricht)
Verbinding tussen tibia, fibula en talus
Plantair en dorsaal flexie van de voet
Onderste spronggewricht
Verbinding tussen talus, os naviculaire en calcaneus
Inversie en eversie van de voet
Buitenste enkel banden (iets elastischer en beweegbaarder dan mediaal) (geleiding bewegingen)
- Lig. Calcaneofibulare (tussen fibula en calcaneus)
- Lig. Talofibulare (anterius)(tussen talus en fibula)
- Lig. Tibiofibulare (anterius inferius)(tussen tibia en fibula)
Binnenste enkelbanden (lig. Deltoideum) (dikker en sterker dan lateraal) (passieve stabiliteit)
- Lig. Tibiotalaris anterios (tibia en talus voorkant)
- Lig. Tibiotalaris posterior (tibia en talus acherkant)
- Lig. Tibionavicularis (tibia en os naviculare)
- Lig. Tibiocalcanea (tibia en calcaneus)
Enkel letsels
600.000 acute enkel letsels per jaar, 50 % sport letsels
Meldingen bij:
Spoed Eisen Hulp 20% van acute enkel klachten heeft letsel + fractuur
Bij huisarts 5%
25% van de enkel klachten word vanuit huisarts doorverwezen naar fysio
,OAR (uitsluiten fractuur) niet kunnen belasten binnen 24 uur test:
- Onvermogen tot belasten (4 stappen zonder hulp)
- Pijn aan de dorsale of caudale zijde van de laterale malleolus
- Pijn aan de dorsale of caudale zijde van de mediale malleolus
- Pijn bij palpatie van de basis van de os metatarsale V
- Pijn bij palpatie van het os naviculare
OAR is positief als er sprake is van pijn aan een van de twee melleoli + een van de bovenstaande
facotren
Giving way = gevoel van instabiliteit van de enkel na een trauma
Inversieletsel = schade/rek op buitenste enkelbanden (85%)
Eversieletsel = schade/rek op binnenste enkelbanden (15%)
Distorsie (=strain)(verzwikking) (vooral tussen 15-35 jaar bij dynamische sporten)
- Goede belastbaarheid / geringe zwelling en pijn
- Geen hematoomverkleuring
- Negatieve voorste-schuifladetest (minder dan 1 cm naar ventraal)
Hydrops = zwelling
Hematoom = blauwkleuring / bloeduitstorting
Partiele ruptuur (=sprain = ingescheurd) of totaal ruptuur (totaal gescheurd)
Pijn bij palpatie voorzijde laterale malleolus
EN
Hematoomverkleuring OF positieve voorste schuiflade test (meer dan 1 cm naar ventraal)
Als test positief is lig. Talofibulare is gereptureerd (vaak 1 e ligament wat gescheurd is bij enkel
trauma)
Voorste schuiflade test
Positief voet beweegt 1cm of meer naar ventraal dan de gezonde zijde
Negatief voet beweegt minder dan 1 cm naar ventraal of minder naar ventraal dan gezonde zijde
Verloop van enkeldistorsie, rol van fysio:
- Onstekingsfase (0-3 dagen)
Informatieverstrekking, aanpassen belasting, ontlastende maatregelen op werk en in ADL
- Profileringsfase (4-10 dagen)
Oefenen bewegingen, coördinatie en lopen op geleide van pijn, eventueel tapen
- Vroege remodeleringsfase (11-21 dagen)
Meer dynamische stabiliteit, spierkracht trainen, trainen op verschillende ondergronden
- Late remodeleringsfase (3-6 weken)
Coördinatie tijdens huppen/springen, implementeren van dubbeltaken
Afwachten van natuurlijk beloop, zonder interventie, kan leiden tot chronische enkel stabiliteit. De
kan op een terug komende ruptuur is dan 3x zo groot.
,Enkelfracturen – Weber classificatie
Weber type A (20-25% van alle enkelfracturen)
Distaal van het lig. Tibiofibulare anterius
Meestal geen duidelijke dislocatie
Enkelstabiliteit is bewaard door lig. tibiofibularis nog intact is
Weber type B (60-70% alle enkelfracturen)
Ter hoogte van het lig. Tibiofibulare anterius
75% ‘sprain’ (partiele ruptuur)
Altijd intra-articulair letsel (binnen het gewricht) = lig. tibiofibularis
Altijd dislocatie met verkorting fibula + lichte lateraalwaartse kanteling talus
Weber type C (20% van alle enkelfracturen)
Proximaal van het lig. Tibiofibulare anterius
Meestal sprain + scheur syndosmose
Tibio-talaire luxatie
Enkel instabiliteit
Enkelbehandeling complicaties: conservatief en operatief
Conservatief
- Verminderde dorsoflexie
- Artrose in de enkel
- Secundaire dislocatie
- Drukulcera (gips)
- Diep veneuze trombose
Operatief (open repositie met interne of externe fixatie)
- Wondinfectie
- (na)bloeding
- Uitbreken osteosynthese materiaal
- Zenuwletsel (peroneus, saphenus)
- Artrose in enkel (door stand verandering en andere belasting)
- Pijnklachten/functieverlies
- Non-union
- Diep veneuze trombose
Achillespees letsel
Grootste pees in het menselijk lichaam
Verbind m. gastrocmenius en m.soleus met calcaneus
Grote krachten tijdens lopen/sprinten/springen
Direct trauma is zelden oorzaak van achillespees letsel. Achillespees letsel ontstaat meestal door
weefsel degeneratie. Dit word achillespeestendinose genoemd. Door overmatige belasting treden
kleine micro ruptuur op, de tenocyten (bindweefselcellen) veranderen van vorm en grootte en gaan
meer uit elkaar liggen. De onderlinge samenhang gaat verlopen. De structuur en kwaliteit van de
pees verslechterd hierdoor. Klachten aan de achillespees kan je opdelen in 4 categorieën:
, Achillespeestendinose (voldoende rust belangrijk, pijn weg betekend niet pees is genezen)
Graad 1:
- Pijn na activiteit
- Duurt enkele uren en verdwijnt daarna
- Volgende morgen geen klachten
Graad 2:
- Pijn na starten activiteit
- Duurt enkele uren
- Volgende morgen stijfheid + pijn
- Pijn verdwijnt na “warming up”
Graad 3:
- Pijn direct na starten van activiteit
- Belemmert activiteit
- Stijfheid + pijn gedurende hele dag
Graad 4:
- Beperkend (ook in ADL)
- Pijn ook ’s nachts (slecht slapen!)
- Grote kans op ruptuur
Fysio behandeld hierbij door excentrische oefeningen voor achillespees (rekken van pees)
Hierdoor worden cellen in de pees geprikkeld om nieuwe cellen aan te maken en dus te herstellen
Achillespeesruptuur – symptomen
- Knapje gehoord/gevoeld
- Gevoel dat iemand op de hiel trapt
- Pijn over achillespees
- Zichtbaar gat 4-6 cm boven calcaneus (inham)
- Tenen lopen niet mogelijk
- Geen plantairflexie passief, actief wel (omdat m. tibialis posterior dit actief over neemt)
Test van Thompson = knijpen in kuitspieren
Geen plantairflexie voet = achillespeesruptuur (doordat achillespees ruptuur heeft)
Wel plantairflexie voet = geen achillespeesruptuur
Achillespees ruptuur kan conservatief en operatief worden behandeld
Gipsbehandeling (totaal minstens 6 weken) (conservatief) (begint met:)
- Spitsstand (bij elkaar brengen uiteinden achillespees, plantairflexie)(hierdoor genezing)
- Neutraalstand (voet recht)
- Loopgips
- Risico op re-ruptuur is 8% (50% hersteld zonder operatieve behandeling)
Operatieve behandeling
- Intensief proces
- Nabehandeling ook zeker 6 weken gips
- Risico op re-ruptuur is 4%
- Risico op overige complicaties 10% (infecties e.d.)
Geen voorkeur uit literatuur voor wat de beste behandeling is
80% na 8 jaar belastbaar op oorspronkelijk niveau (beide groepen)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jespertenberge. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.
