1.8 Test jezelf
❑ Ik kan uitleggen uit welke fasen het inkoopproces bestaat.
Voortraject, tactische(initiële) inkoop en operationele inkoop.
❑ Ik kan de stappen beschrijven waaruit de fasen van het inkoopproces bestaan.
Zie de bovenstaande afbeelding.
❑ Ik kan uitleggen wat de relatie is tussen inkopen en aanbesteden.
Aanbesteden is een manier om het tactische inkoopproces vorm te geven.
❑ Ik kan uitleggen waarom de voorbereidingsfase van het inkoopproces uit het voortraject en het
specificeren bestaat.
Aangezien het beide gaat om inventariseren, voorbereiden en het maken van keuzes.
❑ Ik kan uitleggen uit welke vier niveaus inkoop bestaat.
Strategische inkoop, tactische inkoop, operationele inkoop, ondersteuning
❑ Ik kan bij elk van de vier niveaus van inkoop een aantal voorbeelden van activiteiten geven.
Strategische inkoop: doelen vanuit het bestuursbeleid omzetten naar inkoopvisie en -missie
Tactische inkoop: bepalen inkoop- en aanbestedingsstrategie.
Operationele inkoop: Plaatsen van orders en bestellingen, onderhouden relaties met leveranciers
Administratieve ondersteuning: digitaliseren bestelprocedures, factuurafhandeling
❑ Ik kan drie manieren beschrijven waarop de inkoopfunctie georganiseerd kan worden.
Centraal, decentraal en gecoördineerd
❑ Ik kan uitleggen wat de kenmerken, voordelen en nadelen zijn van de drie manieren waarop de
inkoopfunctie georganiseerd kan worden.
1) Centraal:
- voordelen: hoge doelmatigheid, veel kennis op 1 plek, goed overzicht van inkoopbehoeften,
uniformiteit van handelen, duidelijk aanspreekpunt.
- Nadelen: gebrek aan draagvlak, inkoopmodel kan vertragend werken, onvoldoende oog voor de
uitvoering.
2) Decentraal:
- voordelen: Groot draagvlak bij gebruikers, budgethouder kan zelf blijven inkopen, flexibeler en
sneller handelen.
- nadelen: Onvoldoende centrale sturing en coördinatie, negatieve invloed op doelmatigheid,
producten en diensten kunnen minder goed gestandaardiseerd worden, versnippering van
,activiteiten/ kennis, kans dat werk dubbel wordt gedaan.
3) Gecoördineerd:
- voordelen: positief voor doelmatigheid, blijft ruimte voor afdelingen voor eigen inkoop (goed voor
het draagvlak), kennis wordt opgebouwd, budgethouder kan zelf blijven inkopen.
- nadelen: kleinere organisaties moeten voorzien in extra FTE, (bij)scholing inzake ontwikkelingen op
inkoop- en aanbestedingsgebied noodzakelijk.
❑ Ik kan minstens vier voorbeelden geven van doelen van inkoopsamenwerking.
Professionalisering v/t inkoopproces, delen van informatie, bundeling van inkoopformules,
uitwisseling van personeel.
❑ Ik kan zes manieren beschrijven waarop inkoop toegevoegde waarde kan hebben.
- Vertegenwoordigen van de organisatie (inkoop=visitekaartje v/t bedrijf)
- bijdragen aan innovatie en flexibiliteit (via markt- onderzoek & consultatie)
- Bijdragen aan proces- en productvernieuwing (schakel tussen aanbestedende dienst en markt)
- Minimaliseren v/d strategische kwetsbaarheid (niet afhankelijk worden van 1 ondernemer)
- Bijdragen aan de totale kostenbeheersing (beste PKV als gunningscriterium)
- Bijdragen aan de voortgang v/t organisatieproces (invullen primaire + ondersteunende behoeften)
❑ Ik kan uitleggen wat de verschillen zijn tussen inkopen bij de overheid en inkopen in het
bedrijfsleven.
- Organisatiedoelen (bedrijfsleven is meer gericht op winst maken)
- Verantwoordingsmechanisme (vanuit overheid prikkels om budget volledig te besteden, juist niet
besparen).
- Wet- en regelgeving en handelingskader (bedrijfsleven kan vormvrij inkopen, overheid heeft
wettelijk kader waar zij zich aan moet houden).
❑ Ik kan minstens vijf trends in overheidsinkoop beschrijven.
- Meer focus op duurzaamheid qua inkopen
- Meer focus op integer, onpartijdig handelen
- er is sprake van clustering
- Juridisering (aantal neemt de laatste jaren af)
- Meer focus op levenscyclus producten
,2.5 Test jezelf
❑ Ik kan zeven vormen van laakbaar gedrag beschrijven.
Corruptie, fraude/ diefstal, non-quid pro quo beloften en geschenken (relatiegeschenken),
belangenverstrengeling, overige onverenigbare functies en activiteiten (bijv. burgermeester die veel
tijd doorbrengt in de gokhal), misbruik en manipulatie van info, verspilling en wanprestatie.
❑ Ik kan uitleggen in welke fasen van het inkoopproces integriteitsrisico’s voorkomen.
In alle fasen kan dit voorkomen.
❑ Ik kan voor elke fase van het inkoopproces voorbeelden van integriteitsrisico’s geven.
- Voortraject: laten beïnvloeden door wensen van bovenaf, toeschrijven naar 1 specifieke
opdrachtnemer.
- Tactische inkoop: buiten de NVI om antwoorden verstrekken, onjuiste aanbestedingsprocedure
inzetten
- Operationele inkoop: niet tijdig leveren, teveel factureren, slechte kwaliteit leveren.
❑ Ik kan de vier kernwaarden uit de Nevi Gedragscode beschrijven.
Zakelijk fatsoen
deskundigheid & objectiviteit
vrije mededinging
duurzaamheid
❑ Ik kan voorbeelden geven van tips voor integer handelen voor publieke inkopers.
- Voorkom schijn van corruptie
- Meld (vermoedens van) integriteitsschendingen
❑ Ik kan uitleggen welke artikelen van de Aanbestedingswet 2012 over integriteit gaan.
Artikel 1.10b, 2.15, 2.86, 2.68a, 2.87, 2.87a, 2.88 en 2.89
❑ Ik kan uitleggen met welke vier conflicterende waarden een inkoper bij de overheid te maken
heeft.
1) Efficiënt en effectief omgaan met publieke middelen
2) politiek gedefinieerd algemeen belang boven belang van individu en eigen organisatie stellen
3) in voorbeeldrol integriteit uitstralen en continue handelen in letter en geest van het beleid
4) Zorgen voor transparantie en democratische verantwoording
Een inkoper moet rekening houden met de bovenstaande vier aspecten, die voortkomen uit de rol
van de overheid.
❑ Ik kan uitleggen over welke extra kennis en vaardigheden een overheidsinkoper moet beschikken
(naast algemene inkoopcompetenties).
Kennis van wet- en regelgeving, kennis van politieke besluitvorming, politieke gevoeligheid, kennis
van organisatie en werkwijzen van overheidsinstanties.
, 3.4 Test jezelf
❑ Ik kan beschrijven wat privaatrechtelijke en publiekrechtelijke rechtspersonen zijn.
- Privaatrechterlijke rechtspersonen: Bedrijven (m.u.v. VOF en eenmanszaken, dat zijn natuurlijke
rechtspersonen)
- publieksrechterlijke rechtspersonen: vanuit de overheid (centraal en decentraal)
❑ Ik kan voorbeelden geven van privaatrechtelijke en publiekrechtelijke rechtspersonen. -
Privaatrechterlijke rechtspersonen: verenigingen, coöperaties, onderlinge waarborgmaatschappijen,
naamloze vennootschappen, besloten vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid en
stichtingen
- publieksrechterlijke rechtspersonen: de Staat, provincies, gemeenten, waterschappen en alle
lichamen waaraan krachtens de Grondwet verordenende bevoegdheid is verleend en/of waaraan
krachtens de wet overheidstaken zijn opgedragen.
❑ Ik kan beschrijven wat publiekrecht en privaatrecht zijn.
- Publiekrecht omvat alle rechtsregels met betrekking tot de inrichting van de Staat (de overheid), de
verhouding tussen overheden onderling, en de relatie tussen overheid en ‘burgers en bedrijven’.
- Privaatrecht is het recht dat de juridische betrekkingen regelt tussen burgers en bedrijven
❑ Ik kan voorbeelden geven van publiekrecht en privaatrecht.
- Publiekrecht: wegenverkeerswetgeving, strafrecht, regels omtrent belastingen
- Privaatrecht: bijzondere overeenkomsten (koopcontract), echtscheidingen, vermogingsrecht
❑ Ik kan uitleggen waarom het aanbestedingsrecht tot het privaatrecht behoort.
De aanbestedingsprocedure zelf behoort tot het publiekrecht. Eenmaal als er een overeenkomst is
ondertekend, valt het onder het privaatrecht. Dit aangezien er een overeenkomst is tussen twee
partijen. Besluiten in een aanbesteding worden gezien als besluiten ter voorbereiding op het sluiten
v/n overeenkomst.
Een aanbestedende dienst moet aan de ene kant als overheid handelen, bijvoorbeeld door te werken
volgens de algemene beginselen van behoorlijk bestuur en door belanghebbenden bij
aanbestedingen voldoende rechtsbescherming te bieden tegen het handelen van de overheid. Aan de
andere kant sluit de dienst overeenkomsten die door het privaatrecht worden beheerst en waarbij
geen specifieke overheidshandelingen worden uitgevoerd. Bijvoorbeeld het sluiten van een
overeenkomst voor de aanschaf van ICT-apparatuur. De overheidsinstantie handelt als
privaatrechtelijke rechtspersoon, zij het binnen strakke publiekrechtelijke kaders. Daarom valt het
aanbestedingsrecht onder het privaatrecht.
