In deze samenvatting worden de basisbegrippen van de sociologie uitgelegd aan de hand van:
- Het boek Samenlevingen H1 t/m H1.7 en H2.1, H2.3, H2.6 en H2.8.
- De theorieën van Bourdieu
- De theorieën van Karl Marx
Aan het eind van de samenvatting staat een oefentoets met antwoorden die...
,Basisbegrippen
Interactie
Interactie is het reageren van mensen op elkaar, zodat het handelen van de één de directe aanleiding
is voor het handelen van de ander.
Interactie kan op veel verschillende manieren voorkomen:
- Verbaal, non-verbaal of een combi van beide
- Tussen twee personen maar ook tussen meer, soms wel duizenden, personen
- Het kan inhoudelijk een conflict zijn of juist harmonieus.
- Eenzijdig of gelijke inbreng
- Direct of indirect
Interactie kan ook verschillende doelen hebben:
- Instrumenteel interactie heeft een doel (bv tussen klant en verkoper)
- Emotionele bevrediging
Gedrag van mensen is te verklaren als een voorbereiding op toekomstige interacties je kleedt je
bijvoorbeeld leuk aan omdat je op het feestje indruk wil maken op een jongen. Of je studeert voor
een examen om een goede indruk te maken. Dit heet ook wel sociaal handelen; handelen is gericht
op het gedrag van andere mensen. Dit betekent dat het gedrag van het ene individu alleen te
begrijpen is in relatie tot het gedrag van andere individuen.
Bij een voetbalwedstrijd is het spel tussen 22 spelers makkelijk te volgen en te begrijpen. Als
je maar één speler kan zien vraag je je af wat hij aan het doen is, zijn gedrag is dan moeilijk te
begrijpen.
Interacties zijn hierom tamelijk onvoorspelbaar, omdat de resultaten van het gedrag afhankelijk is van
hoe de individuen reageren in de interactie. Soms zijn interacties wel voorspelbaar, dit komt door
gewoontevorming; mensen vormen met elkaar gewoonten en leren wat ze van elkaar kunnen
verwachten. Ook gedragsregels en normen zorgen voor voorspelbaarheid, wanneer deze normen
sociaal geldig worden erkend en daadwerkelijk worden nagevolgd, heet dit institutionalisering.
Het interactiebegrip legt de nadruk op direct waarneembare handelingen en ontmoetingen op
microniveau. Hoe gaan mensen in het dagelijks leven met elkaar om?
Cultuur
Cultuur is het gedragsrepertoire en de denkbeelden die mensen aangeleerd hebben en die zij in een
bepaalde groep of samenleving gemeen hebben. Deze cultuur wordt telkens aan nieuwe leden
overgedragen. Door het proces van (continuïteit en verandering via) cultuuroverdracht, continueert
een samenleving zich over een langere periode. Maar het verandert een samenleving ook steeds een
klein beetje; wat kinderen van volwassenen leren is geen exacte kopie van wat zij van hun
voorgangers hebben geleerd. Een andere naam voor cultuuroverdracht is socialisatie:
- Primaire socialisatie gezinnen
- Secundaire socialisatie school
Peergroups en sociale media spelen ook een grote rol in het socialisatieproces.
, Socialisatie vindt voornamelijk plaats door imitatie, identificatie en sociale controle. Wanneer een
kind de normen en gedragsregels uit zichzelf toepast, dan zijn deze onderdeel geworden van de
persoonlijkheid, ook wel internalisering genoemd.
Socialisatie leidt niet alleen tot overeenkomsten, maar ook tot verschillen tussen en binnen
samenlevingen, afhankelijk van de cultuur.
Een voor een bepaalde groepering kenmerkende cultuur die een variant vormt op de dominante
cultuur van een samenleving, heet de subcultuur.
Mensen worden gevormd door een combinatie tussen nature en nurture. Volgens het biologisme
speelt vooral nature een grote rol. Het ontwikkelde gedrag is een samenspel tussen genetische
mogelijkheden en omgevingsinvloeden; nature en nurture.
Volgens het Thomas-theorema heeft iets maatschappelijke gevolgen als je iets een bepaalde
betekenis toekent. De manier waarop je de werkelijkheid interpreteert, beïnvloedt het gedrag en
acties.
‘Marokkanen stelen altijd’ hierdoor ga je de groep vermijden of zelfs discrimineren, uit angst
voor wat je gelooft dat waar is.
Het cultuurbegrip richt de aandacht op de betekenissen die mensen aan elkaars gedrag en hun eigen
gedrag toekennen en op basis daarvan handelen. Ook worden overeenkomsten tussen leden van een
groep belicht en gebruikt om met andere groepen te vergelijken. Het gevaar is dat je alle mensen
over één kam scheert op basis van hun cultuur.
Interdependentie
Interdependentie is een ander woord voor onderlinge afhankelijkheid. Wij zijn fundamenteel van
elkaar afhankelijk, maar we weten niet eens precies van wie we nu afhankelijk zijn.
Volgens de contracttheorieën uit de 17e en 18e eeuw, geldt het idee dat een individu in een
natuurlijke toestand volledig autonoom is, en vrijwillig verbonden aangaat. Hier was wel kritiek op,
verschillende filosofen ontkenden dat er ooit een tijd was geweest waarin mensen onafhankelijk van
elkaar zouden hebben geleefd.
Durkheim stelde dat mensen in stamverband leefde en hierdoor slechts in beperkte mate bewustzijn
konden ontwikkelen van een identiteit als afzonderlijk individu. In modernere samenlevingen
ontstonden sociale voorwaarden waaronder het gevoel van individuele autonomie kon ontwikkelen.
Dit heette de sociale voorwaarden voor individualisme.
Doordat mensen elkaar beïnvloeden, oefenen ze ook macht uit over elkaar. Wanneer de groep in
dezelfde mate afhankelijk is van elkaar, zijn de machtsverschillen gering. Wanneer iemand in een veel
grotere mate afhankelijk is van een ander dan omgekeerd, dan spreek je van een asymmetrische
verhouding. Diegene die het minst afhankelijk is, heeft de meeste macht.
In westerse samenlevingen laten mensen zich steeds minder beïnvloeden door hun directe sociale
omgeving, ook raken we minder gebonden aan vaste sociale kaders, zoals kerk of politieke partij. Dit
proces heet individualisering.
Mensen zijn op verschillende manieren van elkaar afhankelijk:
- Economische bindingen
Gaat om afhankelijkheden die te maken hebben met de productie en distributie van schaarse
goederen zoals voedsel, kleding en onderdak
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mila2022. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
