Samenvatting
Samenvatting examen Bewijs in Strafzaken
- Instelling
- Maastricht University (UM)
Samenvatting van de tutorials van dit vak, gegeven in periode 2 van Behaald resultaat: 7/10
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 20 pagina's
Voorbeeld 3 van de 20 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Samenva'ng examen Bewijs in Strafzaken (18/12/2023)WEEK 1: waarheidsvinding in strafzaken
Strafrechtelijke waarheidsvinding
- Het achterhalen van de waarheid = reconstruc5e van hoe een bepaald stra8aar feit zich hee;
voorgedaan en wie daarvan strafrechtelijk verwijt kan worden gemaakt
- ≠ absolute waarheid
- Materiële waarheid
o = wat er zich t.o.v. het recht hee; afgespeeld, wat er is gebeurd
o Deel van het NL gema5gd inquisitoir rechtsstelsel
o Drie beperkingen
§ (1) waarheidsvinding moet gebeuren t.a.v. wat er wordt opgenomen in de
tenlastelegging, die bepaald wordt door de OvJ
§ (2) rechtsbescherming: zwijgrecht, verschoningsrecht, art. 359a Sv
§ (3) capaciteitstekort: men hee; niet de 5jd en middelen om volledig uit te zoeken
wat er is gebeurd
- Formele waarheid
o = wat de rechter uiteindelijk beslist dat er gebeurd is, wat voor beide par5jen acceptabel is
o Accusatoir rechtsstelsel (UK, US…)
- ! waarheidsvinding binnen het civielrecht hee; een meer formeel karakter dan binnen het strafrecht:
wat par5jen aanvoeren als feiten wordt geacht waar te zijn indien het niet wordt betwist door de
andere par5j, ook al is het zo niet echt gebeurd
Bewijsstelsels
- Vrij stelsel = bewijs kan op eender welke manier worden aangeleverd, de rechter is vrij om naar eigen
inzicht te beslissen over veroordeling of vrijspraak
- WeXelijk stelsel = de rechter is gebonden aan in de wet opgenomen bewijsregels
o + limita5ef opgesomde bewijsmiddelen
o (a) posi;ef
§ = de wet verplicht de rechter om het feit als bewezen te verklaren indien er
voldoende weZge bewijsmiddelen voorhanden zijn
§ Vb. UK, US…
o (b) nega;ef
§ = de rechter mag niet tot een bewezenverklaring komen indien hij op basis van het
bewijs niet overtuigd is dat de verdachte het tenlastegelegde feit hee; begaan, ook
al zijn er voldoende weZge bewijsmiddelen
§ Vb. NL; de facto echter lijkt het op een vrij bewijsstelsel omdat de 5 categorieën die
bestaan zó ruim zijn dat eigenlijk alles eronder valt
§ Zie art. 338 Sv
Betrokkenen bij een bewijsbeslissing
- Het proces van waarheidsvinding vangt aan in het vooronderzoek: poli5e en jus55e verzamelen
bewijsmateriaal. Daarnaast stelt de OvJ de tenlastelegging op, waardoor de rechter gebonden zal zijn.
- N.a.l.v. het onderzoek ter terechtziZng stelt de strafrechter de feiten vast en vindt hij de waarheid;
o.b.v. het bewijsmateriaal dat in het vooronderzoek verzameld werd en nadien door de rechter werd
geselecteerd, geïnterpreteerd en gewaardeerd
- Ook getuigen, deskundigen, tolken, slachtoffer en verdediging spelen een rol bij de bewijsbeslissing
1
,Bewijsstandaard NL (zie art. 338 Sv = onmiddellijkheidsbeginsel) → bewezenverklaring
- (1) weGge bewijsmiddelen (zie verder)
- (2) rechterlijke overtuiging
o ≠ beyond reasonable doubt
§ Dit duidt enkel op het zekerheidsoordeel van de rechter, gebaseerd op de weZge
bewijsmiddelen
§ Dit is een vaste beslissingsmaatstaf in de VS
o = een hoge mate van aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid dat de verdachte de feiten
gepleegd hee; (geen 100% zekerheid)
§ Die overtuiging is een extra laagje wat er bovenop komt, vrij in te vullen door de
rechter
§ Het is een soort van subjec5ef aspect, als onderbuikgevoel, maar de rechter moet dit
innerlijke gevoel wel expliciteren en ra5oneel weergeven o.b.v. objec5eve gronden
waarom het zo is
§ De overtuiging kan versterkt worden door de weZge bewijsmiddelen, maar ook door
een stra8lad, een zwijgende verdachte…
§ De rechter kan niet zeggen dat hij het niet weet: indien hij twijfelt, moet hij nee
zeggen en dus vrijspreken
Arrest Nomads
- Feiten: in 2004 worden er drie lichamen aangetroffen van mannen. Zij waren alle drie lid van de Limburgse afdeling van
de Hells Angels (Nomads) en zijn om het leven gebracht met een vuurwapen Djdens een clubmeeDng in het clubhuis van
de Nomads, waarna de lichamen zijn vervoerd en elders gedumpt. Tijdens die meeDng waren alle leden van die afdeling
aanwezig. Er stonden 15 verdachten terecht voor drievoudige moord.
- Rechtbank Amsterdam: veroordeling van 12 clubleden voor doodslag op slachtoffer 1.; vrijspraak voor
alle verdachten voor de twee andere slachtoffers
o Slachtoffer 1 is na het neerschieten uit het raam gevallen en terug binnengebracht; in die Djd kon iedereen hulp
bieden, zich ervan distanDëren of onNrekken. Omdat niemand dat heeP gedaan, werden zij veroordeeld voor
medeplichDgheid aan doodslag (ongeacht wie de trekker heeP overgehaald)
o Bij slachtoffer 2 en 3 werd er geen moment gevonden waarop men zich had kunnen distanDëren, dus niemand
werd veroordeeld (liever schuldige vrij rondlopen dan onschuldigen onterecht veroordelen)
o Uit de telefoontaps bleek niet dat er voorbedachtheid was (daarom geen moord)
o Uit DNA-onderzoek bleek dat er bloed was in het clublokaal, maar dat werd door luminol deels onbruikbaar en
kan evengoed van andere gewelddadige gelegenheden zijn geweest
- Gerechtshof Amsterdam: integrale vrijspraak van de drievoudige moord voor alle verdachten
o Een patholoog heeP vastgesteld dat slachtoffer 1 niet uit het raam gevallen is gezien zijn verwondingen (de
beslissing in eerste aanleg was hierop gebaseerd, dus dit werd gewijzigd)
o Een vuurwapendeskundige heeP volgens het schotpatroon vastgesteld dat er meerdere schotwonden waren, ook
in het hoofd; het was dus duidelijk niet per ongeluk en gaat wel degelijk om doodslag of moord
- Het zwijgrecht is niet tegen de verdachten gebruikt omdat het gegeven dat iemand aanwezig is bij een levensberoving, geen
omstandigheid is die schreeuwt om uitleg
Rechtspraak week 1
- De rechter kan beslissen tot vrijspraak indien hij denkt dat een verklaring gelogen is, ook al is er steunbewijs voor
o Hij kan dan zeggen dat de verklaring niet betrouwbaar is en daardoor niet als weVg bewijsmiddel mag worden
gebruikt: onvoldoende weVge bewijsmiddelen (1)
o Hij kan dat ook doen door te zeggen dat de verklaring niet volstaat om van rechterlijke overtuiging te spreken; dit
is echter tegenstrijdig omdat dan eerst gesteld wordt dat de verklaring betrouwbaar genoeg is om als weVg
bewijsmiddel te dienen, maar toch niet kan dienen om de rechter te overtuigen (2)
- Indien er in aangetroffen DNA enkel het Y-chromosoom wordt gevonden, heeP dat een lagere bewijswaarde omdat die
hetzelfde kan zijn voor meerdere mannen (in directe lijn over meerdere generaDes); de kans bestaat dus dat de verdachte
dan de feiten heeP gepleegd, maar evengoed dat ze door iemand met hetzelfde Y-chromosoom werden begaan. Er zijn dan
twee opDes
o Het vormt voor rechter te veel twijfel om over te gaan tot veroordeling, geen voldoende mate van aan zekerheid
grenzende waarschijnlijkheid / rechterlijke overtuiging
o Omgekeerd: het kan als plusje worden gebruikt om het feit dat iemand al als verdachte wordt aanzien, te
versterken, doordat hij één van de personen is met dat Y-chromosoom. Risico: men kan echt dan op zoek gaan
naar DNA (i.p.v. het vinden) om ander bewijs op te krikken of om het te laten passen in ander bewijs (gevaarlijk
i.f.v. tunnelvisie)
- Onderscheid
o Zuivere vrijspraak = je hebt het niet gedaan
o Onzuivere vrijspraak = er kan niet bewezen worden dat jij het hebt gedaan, maar het wordt ook niet uitgesloten
(soort van niet-bewezenverklaring maar dat bestaat eigenlijk niet, dus gewoon vrijspraak)
2
, WEEK 2: hoofdlijnen Nederlands bewijsrecht
WeGge bewijsmiddelen: zie art. 339 Sv
°1: art. 340 Sv: eigen waarneming van de rechter
- = zintuiglijke waarnemingen = zien, horen, ruiken…
o De rechter dient dit te expliciteren zodat het voor betwis5ng vatbaar wordt (“ik zie dat…”)
o Persoonskenmerken kunnen in algemene zin niet worden waargenomen door de rechter als
bewijsmiddel, gedragingen op zich wel: wel “ik zie dat je hier boos van wordt”; niet “ik zie
dat jij agressief bent” (dit moet door een deskundige worden vastgesteld)
- Het moet gebeuren ter terechtziZng
o De ziZng mag dus nog niet gesloten zijn
o Uitzondering: art. 318 Sv (schouw): de rechter gaat dan op loca5e zelf iets bekijken, als
verlenging op het onderzoek ter terechtziZng
- Het kan gebruikt worden als kapstok: eender wat meenemen naar de ziZng om het aan de rechter
te laten zien of horen of voelen
- Nadien trekt de rechter op basis van zijn waarneming een conclusie en neemt hij het mee in zijn
oordeel (= betekenis en waardeoordeel geven aan de waarneming)
°2: art. 341 Sv: verklaringen van de verdachte ter terechtziGng
- “uit eigen wetenschap gekend”
o = zelf hebben waargenomen of ondervonden
o ≠ uit de media halen of zelf verzinnen
- “alleen ten zijnen aanzien”: van belang indien er meerdere verdachten zijn in een zaak
o Voegen
§ De zaak van de medeverdachten wordt behandeld als één strafzaak met één
uitspraak over alle verdachten
§ Gevolg: de verklaringen van medeverdachten mogen niet in elkaars zaak gebruikt
worden door deze regel
o Splitsen
§ Er is een aparte procedure voor elke medeverdachte, maar die kan wel tegelijk in
dezelfde zaal gevoerd en dienen als omzeiling van deze regel
§ Gevolg: medeverdachten kunnen worden opgeroepen als getuige in elkaars zaken en
op die manier kunnen de verklaringen wel gebruikt worden
- Geen bewijsmiddel: het weigeren om te verklaren op zich (zie week 6)
o Zie nemo tenetur: niemand kan gedwongen worden om mee te werken aan zijn eigen
veroordeling, zwijgrecht
o Maar de rechter kan het wel laten meespelen bij de rechterlijke overtuiging
- Wel bewijsmiddel: een kennelijk leugenach5ge verklaring
o = waaruit overduidelijk blijkt dat men liegt
o De verdachte mag liegen ter terechtziZng, want hij wordt niet beëdigd
o Zie voorwaarden in week 6
- Wel bewijsmiddel: een ingetrokken bekennende verklaring
o Maar gezien de vrije selec5e en waardering van bewijsmiddelen bepaalt de rechter zelf welke
verklaringen worden gebruikt voor het bewijs; hij kan beslissen om het niet gebruiken voor
de bewezenverklaring omdat hij de verklaring als niet betrouwbaar ziet door de intrekking
o De rechter kan ook beslissen om het wel als bewijsmiddel mee te nemen, maar dan bij de
rechterlijke overtuiging rekening mee houden dat het werd ingetrokken (beetje tegenstrijdig)
- Verbod van denatureren van een verklaring door de rechter
o = de verklaring zo invullen of gebruiken dat de essen5e ervan verandert of weg is
o Vb. een verklaring slechts gedeeltelijk gebruiken terwijl ze in een verder stuk zichzelf
ontkracht of corrigeert of aanvult
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper law2000. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen