Samenvatting Maatschappijleer (uit editie ) voor 4 vwo bevat:
1: Maatschappelijjke vraagstukken
2: Kennis van zaken
1: Idee en oorsprong van de rechtstaat
2: Grondwet en grondrechten
3: Legaliteitsbeginsel
4: Triaspolitica
6 Strafrecht: Opsporing en vervolging
Wie wordt crimineel?
7 Straf...
1: Maatschappelijke vraagstukken
Individu: wat belangrijk is voor één persoon In de samenleving kan
spanning ontstaan tussen
Collectief: wat belangrijk is voor de hele groep deze twee.
De vrijheid van de één bots met de rechten van een ander. Je kan niet zomaar doen
wat je wilt, niet alle medebewoners hebben dezelfde wensen en belangen.
Maatschappelijke vraagstuk: De situaties waarbij mensen samen opzoek gaan
naar oplossingen voor problemen waar belangen en visies botsen. Maatschappelijke
vraagstukken omvatten de belangrijkste vragen en problemen van onze huidige
samenleving.
In Nederlands worden de belangrijkste regels democratisch bepaald. Deze regels /
wetten zijn er om botsingen te voorkomen of te beperken.
We spreken van maatschappelijke vraagstukken:
1. Wanneer grote groepen in de samenleving de gevolgen ondervinden; Macroniveau
2. Wanneer tegengestelde belangen meespelen
3. Een gemeenschappelijke oplossing nodig is.
Compromis: In de regelgeving een overeenkomst waarbij alle partijen iets toegeven.
Waarden: (eerlijkheid) uitgangspunten of principes die mensen belangrijk vinden in
hun leven en die ze daarom willen nastreven.
• Waarden kunnen gelden voor groepen mensen.
• Welke waarden jij belangrijk vindt heeft te maken met je opvoeding, je
omgeving, je karakter en je levenservaring.
Normen: (eerlijkheid → niet stelen) De opvattingen hoe je je op grond van een
bepaalde waarde hoort te gedragen.
Idealen: zaken die je graag zou willen bereiken in je leven ontstaan uit waarden.
Normen en waarden: Waarde is het principe, de norm is de opvatting hoe je je
volgens dat principe moet gedragen.
Sommige individuele problemen kunnen later een maatschappelijk probleem worden.
Macroniveau: Maatschappelijke problemen zijn op macroniveau. Het zijn namelijk
grootschalige vraagstukken.
Microniveau: De gevolgen van maatschappelijk vraagstukken zijn op individueel
niveau merkbaar, microniveau dus.
Belang: is het voor of nadeel dat iemand ergens bij heeft.
- Belangentegenstelling: het belang van de een bots met het belang van de
ander. Dit kan ontstaan uit verschillen in levensovertuiging of
sociaaleconomische positie.
,Sociaal economische positie: plaats op de maatschappelijke ladder vanuit sociaal
en economisch economische positief. (bepaald aan de hand van ondermeer
opleidingsniveau, beroep en-of inkomen)
Dilemma: een lastige keuze uit twee of meer alternatieven die allemaal duidelijke
nadelen hebben.
Maatschappelijke vraagstukken worden opgelost voglens de waarden en normen van
het moment, maar de samenleving is dynamisch (voortdurend veranderend)
Dynamiek van de samenleving: Het constant veranderen van normen, waarden en
belangen. Afhankelijk van:
• De plaats. (hier homohuwelijk, in Rusland verboden)
• De tijd (vroeger wet op zondagsrust, nu op zondag winkelen)
• De groep (denk aan rechtsradicale jongeren)
Thema’s die zorgen voor verschillen maatschappelijk vraagstukken:
• Rechtstaat: een staat waarin ‘’RECHT’’ heerst. Kernvraag: ‘’Hoe zorgt de
rechtstaat voor rechtvaardigheid’’.
• Parlementaire democratie: Staatsinrichting in Nederland - Stelsel waarbij het
volk invloed uitoefent op de regering, via een democratisch gekozen
volksvertegenwoordiging. Kernvraag: ‘’Wat betekent het om in een democratie
te leven’’
• Pluriforme samenleving: een samenleving waar verschillende
cultuurgroepen naast elkaar leven. Kernvraag: ‘’Hoe gaan we met alle
verschillen in de samenleving om?’’
• Verzorgingsstaat: sociaal systeem waarbij de overheid zorgt voor het welzijn
van de burgers. Kernvraag: ‘’In welke situaties moeten mensen hun
problemen zelf oplossen en wanneer helpt de overheid?’’
Macht: vermogen om het gedrag van anderen dwingend te beïnvloeden.
- Gezag: geaccepteerde macht.
- Formele macht: de macht die iemand heeft op grond van zijn positie.
(burgemeester)
- Informele macht: de macht die iemand heeft door zijn uitstraling. (binnen
vriendengroep)
- Machtsbronnen: De manier waarop iemand het gedrag van andere kan
beïnvloeden is hiervan afhankelijk. Voorbeelden: geld, functie of beroep, kennis,
overtuigingskracht, aanzien, aantal, kennis, gweld.
Sociale ongelijkheid: de ongelijke verdeling van maatschappelijke kansen, inkomen
en politieke macht.
• Maatschappelijke kansen: de sociale groep waartoe je behoort, bepaalt je
kansen. Deze plaats of rang in de samenleving hangt samen met je opleiding,
beroep, inkomen en afkomst.
• Financiële middelen: je inkomen bepaalt voor een groot deel sociale
ongelijkheid.
, • Politieke macht: wie lid is van een politieke partij of politici persoonlijk kent,
kan meer invloed uitoefenen.
Sociale cohesie: De mate waarin mensen door onderlinge bindingen het gevoel
hebben bij elkaar te horen.
Interdepentie: mensen zijn afhankelijk van elkaar. Sociale cohesie is daarom
belangrijk om een samenleving succesvol te laten zijn en te zorgen dat niemand
buiten de boot valt.
2: Kennis van zaken
Hoe kom je aan kennis?
• Je ouders
• Je vrienden Hoe betrouwbaar?
• Media; tv, radio, kranten en weekbladen.
Zender: De zender stuurt een boodschap naar de ontvanger. De zender stuurt dus
kennis.
Ontvanger: iemand die informatie ontvangt en deze vervolgens verwerkt of
interpreteert. Een ontvanger krijgt kennis van een bepaalde zender.
Kritisch kijken?
• Wie is de zender; expert of bv een bedrijf
• Wat is het doel? Informatie / reclame / groep in kwaad daglicht stellen
• Welke bronnen worden gebruikt
• hoor en wederhoor → wanneer een situatie van verschillende kanten wordt
bekeken en alle betrokken gehoord worden.
• Komt informatie van verschillende bronnen overeen
Communicatie ruis →
1. Door de zender:
• onvolledige of niet kloppende informatie
• manipulatie: het opzettelijk weglaten van feiten zonder dat de
ontvanger dit merkt.
• In dictaturen : propaganda of indoctrinatie, door het ontbreken van vrij
media zijn er geen tegengeluiden.
o Propaganda → bewust (en bij herhaling) eenzijdige informatie
gegeven met als doel de mening van mensen te beïnvloeden
o Indoctrinatie → langdurig, systematisch en dwingend eenzijdige
opvattingen worden opgedrongen met de bedoeling dat het
publiek deze kritiekloos accepteert.
2. Door de ontvanger:
• Niet goed luisteren
• Selectief waarnemen (een roker zal negatieve informatie over roken
niet willen horen).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper av1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
