Hoorcollege huwelijksvermogens- en erfrecht
Hoorcollege 1 Inleiding; rechten en plichten van echtgenoten
Invloed van het familierecht
Invloed van het huwelijk op het vermogen van personen: er ontstaat een boedelmenging.
Oude recht: op moment dat mensen gingen trouwen was het zo dat alle
bestanddelen van het vermogen gemeenschappelijk werden, tenzij huwelijkse
voorwaarden. Huwelijksvermogensrecht geldt niet alleen voor baten, maar ook op
schulden. Op moment dat ja woord werd uitgewisseld was je ook voor helft
aansprakelijk voor schulden echtgenoot.
Nieuwe recht: niet dergelijke verstrekkende gevolgen, maar wel hetzelfde idee dat
gemeenschap ontstaat. Verschil zit in omvang van gemeenschap. Vindt wel
boedelmenging plaats.
Familierechtelijke veranderingen:
• invoering geregistreerd partnerschap (voor mensen die niet wilden huwen).
Op moment dat dit werd ingevoerd was het huwelijksvermogensrecht ook van
toepassing. Was precies hetzelfde. Had alleen niet zelfde gevolgen voor
kinderen en beëindiging, maar niet voor het vermogen.
• Openstelling huwelijk voor paren van gelijk geslacht
Hierdoor is ook huwelijksvermogensrecht verbreed voor stellen van zelfde
geslacht.
Uiteindelijk onderscheid tussen twee categorieën:
• Formele samenwoners (al dan niet met samenlevingscontract) dan heb je
testament nodig. relaties: huwelijk en geregistreerd partnerschap
automatisch erfgenaam van partner/echtgenoot.
• Informele relaties:
Er is een groot verschil tussen huwelijksvermogensrecht enerzijds en wat er gebeurt als je
het niet doet anderzijds. Wat is het verschil tussen een formele en informele relatie als je niet
in huwelijk treedt of geregistreerd partnerschap?
- Erfrechtelijk verschil: als men trouwt wordt je automatisch erfgenaam van je
echtgenoot en bij samenwoners is dat niet.
- Huwelijksvermogensrecht: huwelijksgemeenschap is er niet; boedelmenging is er
niet. Je bent onbeschermd.
Overgangsrecht erg belangrijk
Veel wijzigingen over de jaren heen, bijvoorbeeld
• 1957: handelingsonbekwaamheid van de vrouw afgeschaft
• 1970: afschaffing van bepaling dat man de hoofd van het huwelijk was
• 1995: wet verevening pensioen
• 2001: afschaffing plicht tot samenwoning, beleggingsleer
• 2018: ingrijpende wijziging tav gemeenschap van goederen
Huwelijk en vermogensrecht
Aangaan van het huwelijk heeft vermogensrechtelijke gevolgen in NL, maar dat is niet in alle
landen zo.
Engeland bijv.: vermogen blijft gescheiden van partners. Gaat men scheiden dan kan de
rechter het vermogen verdelen naar redelijkheid en billijkheid. Die bevoegdheid is aan de
rechter. Als huis op de man staat en gaat vervolgens naar de vrouw, dan beveelt de rechter
dat.
- Dat levert onzekerheid voor partijen op.
, 1. Gemeenschap van goederen landen:
a. Vanaf begin van het huwelijk ontstaat dat: Nederland, Frankrijk, België
etc.
b. Uitgestelde gemeenschap van goederen tot beëindiging: Denemarken,
Zweden, Noorwegen etc. (huwelijk zelf geen invloed op vermogen,
alleen de scheiding)
2. Participatie in verkrijgingen: Duitsland, Zwitserland etc. geen
gemeenschap, maar vervolgens wordt er gekeken naar wat ingebracht is in
het huwelijk. Het verschil tussen bedrag man en vrouw qua inbreng dan
ontstaat er een vorderingsrecht. Er wordt geen gemeenschapsrecht
gecreëerd.
3. Gerechtelijke verdeling: Verenigd Koninkrijk, Ierland etc.
Nederlands systeem
Drie relevante titels:
• Titel 6: Rechten en verplichtingen van echtgenoten vandaag
• Titel 7: Wettelijke gemeenschap van goederen (HC 2)
• Titel 8: Huwelijkse voorwaarden (HC 3)
Titel 6 geldt ongeacht het huwelijksvermogensrecht regime! ongeacht welk type huwelijk
je hebt geldt titel 6. Ook als je geen huwelijkse voorwaarden hebt geldt titel 6. Titel 8 is als je
kiest voor huwelijkse voorwaarden, maar dan ook geldt titel 6 nog. Titel 6 geldt dus altijd bij
huwelijk en geregistreerde partners.
Als je koude uitsluiting afspreekt = alles blijft van de een en alles van de ander. Dan ook
geldt titel 6 nog.
Kan soms worden afgeweken door huwelijkse voorwaarden alleen artikel 1:84 lid 3 en
1:87 lid 4
Titel 6: rechten en verplichtingen
• 1:81 BW elkander het nodige verschaffen
• 1:82 BW verzorging en opvoeding van kinderen
• 1:83 BW (oud) samenwoningsplicht (vervallen)
• 1:83 BW recht op informatie
• 1:84 BW kosten van de huishouding
• 1:85 BW gewone gang van de huishouding
• 1:86 BW uitzondering op aansprakelijkheid in 1:85 BW
• 1:87 BW vergoedingsrecht
• 1:88 BW toestemmingsvereiste
• 1:89 BW gevolg van strijd met 1:88 BW
• 1:90 BW bestuur van privé vermogen
• 1:91 BW uitzondering op bestuur 1:90 BW
• 1:92 BW derdewerking bestuursregeling
• 1:92a BW niet van toepassing op personen die van tafel en bed
zijn gescheiden
Terminologie
• Rechthebbende / eigenaar = degene aan wie het vermogen behoort.
• Bestuur van een goed = artikel 1:90 BW : beheers- en beschikkingshandelingen. Wie
mag het doen?
, • Draagplicht = waar hoort de schuld. Wie moet voor de schuld opdragen.
• Aansprakelijkheid = te maken met relatie tussen schuldenaar en schuldeiser. Ziet op
persoon: wie mag je aansprakelijk stellen
• Verhaal = waarop mag die crediteur dan verhalen? Welk vermogen.
• Vergoedingsrechten = als uit het verkeerde potje is gehaald ontstaan
vergoedingsrechten
Artikel 1:81 BW
Twee aspecten:
Echtgenoten zijn elkander getrouwheid, hulp en bijstand verschuldigd (immateriële
zin)
Zij zijn verplicht elkander het nodige te verschaffen (materiële zin = wat je nodig hebt
moet je verschaffen)
Beroep op dit artikel wordt niet gedaan, want het is een morele verplichting. Het geeft aan
wat wij in NL vinden van de verplichtingen die je aangaat zo gauw je ‘ja’ zegt.
- Van Mourik: ‘belangrijkste bepaling’ in het huwelijksvermogensrecht dit is basis
voor verdere uitbreiding in andere artikelen. Dit is ook uitgangspunt voor ons
alimentatierecht.
- Geldt voor gehuwden en geregistreerde partners; hier kun je dan ook niet van
afwijken.
- Ook voor samenwoners? nee.
Artikel 1:82 BW
“Echtgenoten zijn jegens elkaar verplicht de tot het gezin behorende minderjarige kinderen te
verzorgen en op te voeden en de kosten van die verzorging en opvoeding te dragen”
• Die plicht geldt niet alleen eigen kinderen, maar ook stief- en pleegkinderen “de in
het gezin behorende minderjarige kinderen”
• En bij uithuiswonende kinderen? “minderjarige kinderen” horen dan wel gewoon
tot het gezin.
• Geldt slechts tijdens huwelijk. Wat dan daarna? Op moment dat je ouders uit elkaar
gaan heb artikel 1:404 BW (kinderalimentatie).
Artikel 1:83 BW
“Echtgenoten verschaffen elkaar desgevraagd inlichtingen over het door hen gevoerde
bestuur alsmede over de stand van hun goederen en schulden.” (nieuw artikel)
• Achtergrond: Echtgenoten behoren voor elkaar geen geheimen te hebben! als je
met elkaar getrouwd bent dien je inlichtingen te geven over je vermogen
• Partijen zijn veelal financieel-economisch aan elkaar verbonden.
• Indien de verstrekte inlichtingen aanleiding geven tot actie, dan kan worden verzocht
om:
• opheffing van de gemeenschap (art. 1:109 BW); of
• van de verrekenplicht (art. 1:139 BW)
• of? Echtscheiding
Artikel 1:84 BW
Kosten der huishouding.
• Uitwerking van artikel 1:81 BW, en vooral van belang ihkv 1:157 BW! (alimentatie).
• Kan uitgesloten c.q. veranderd worden (lees in huwelijkse voorwaarden) dit doen
ze dan in huwelijkse voorwaarden. Waar zit echter de grondslag voor uitsluiting? 1:84
, lid 3 BW bij schriftelijke overeenkomst kan een afwijking worden getroffen. Huwelijkse
voorwaarden worden bij notaris vastgelegd. Afwijking hoeft niet in notariële akte,
maar meeste doen dat wel.
• Verschillende vragen:
• Draagplicht vs. Fourneerplicht
• Huishouding 1:84 BW vs. gewone gang van de huishouding 1:85 BW wat is
dit verschil?
• Omvang van begrip wat valt onder begrip kosten huishouding?
• Hiërarchie toepassen
Draagplicht vs. Fourneerplicht
Lid 1: draagplicht door wie en in welke verhouding moet het gedragen worden. Heeft te
maken met hiërarchie: gaan we eerst naar inkomen, vermogen, gemeenschappelijk?
In welke verhouding moeten de kosten van de huishouding worden gedragen
Lid 2: fourneerplicht door welke middelen moet het gedragen worden. Heeft te maken met
spullen die we gaan gebruiken.
Uit welke middelen moeten de kosten worden voldaan
Probleem ten aanzien van bestuur van andermans goed
Waaruit moet je kosten dragen? Uit de middelen die jij onder jouw bestuur hebt. Als je kijkt
naar bestuursregeling: je kan bepalen dat jouw echtgenoot bestuur heeft over jouw
goederen. Dat is hier niet de bedoeling. Uit welke middelen dan? Uit je eigen goederen.
Onderscheid met gewone gang van de huishouding
• Artikel 1:84 BW kosten van de huishouding: verplichtingen tussen echtgenoten
onderling
• Artikel 1:85 BW gewone gang van de huishouding: aansprakelijkheid tegenover
derden over de kosten die zijn gemaakt over gewone gang huishouding.
Omvang van begrip kosten huishouding:
• Hypotheekrente
• Dagelijkse boodschappen
• Ook de kosten voor de verzorging en opvoeding van de kinderen
• Aanschaf fiets of auto
• Telefoon kosten
• Internet verbinding
Hiërarchie toepassen
Artikel 1:84 lid 1 BW: Twee pijlers
Kosten van de huishouding komen primair ten laste van inkomen, daarna vermogen
Kosten van de huishouding komen primair ten laste van gemeenschappelijke, daarna
privé
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marloes_warman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.