Losse tekst vanuit infographic “clusteranalyse”
Hoe draagt Saxion bij aan een hoger studiesucces?
Laag studiesucces zoals hoge uitval, studievertraging en psychische problemen is een
probleem op het hbo, zo ook bij de academie Mens & Arbeid (AMA) van Hogeschool
Saxion in Deventer. Deze infographic geeft weer welke studentengroepen extra aandacht
nodig hebben, zodat er gerichte ondersteuning geboden kan worden en AMA meer grip
krijgt op het probleem.
Aanleiding
Academisch succes is de laatste jaren een groeiend thema op het hbo. Het huidige hbo-
niveau lijkt volgens Berkel (2012) gestegen te zijn, wat een mogelijke verklaring kan zijn
voor de verergering van de psychische problemen van studenten. Van Beelen-Slijper
(2018) stelt dat je vooropleiding en leeftijd ook van invloed zijn op je studiesucces.
Jongere studenten zouden vaker van studie veranderen en vroegtijdig afhaken en mbo-
studenten zouden bepaalde kennis missen, waardoor ze mogelijk harder moeten werken
om op het hbo terecht te komen (Van Beelen-Slijper, 2018).
Volgens Hassel & Ridout (2018) zou het niveau op universiteiten en hogescholen juist
niet zijn gestegen, maar zijn de verwachtingen van studenten wel anders dan voorheen.
Het blijkt dat het probleem vooral ligt in de verschillende verwachtingen van zowel
studenten als docenten en dat tegenstrijdige opvattingen een negatieve invloed hebben
op de academische prestaties van studenten (Hassel & Ridout, 2018). Ook lage
academische prestaties kunnen veel negatieve gevolgen hebben voor studenten. Als zij
te lang studeren, vervalt bijvoorbeeld hun recht op openbaar vervoer en
studiefinanciering en geven studenten meer geld uit aan hun studie (Vereniging
Hogescholen, 2021).
Doelstelling
Het blijkt dus dat er verschillende variabelen te voorspellen zijn rondom studiesucces.
Saxion wil graag weten waar AMA-studenten mee kampen, rondom laag studiesucces.
Om Saxion hier een actueel beeld van te geven, worden er binnen dit onderzoek
persona's ontwikkeld die gebaseerd zijn op variabelen die een relatie hebben met
positieve psychologie. Een persona is een fictief model waarmee de gewenste
gebruikersgroep in kaart wordt gebracht. Persona’s dragen bij aan een ontwerpproces en
kunnen beslissingen versnellen (Holden et al., 2017).
Er is meer data verzameld waaruit blijkt dat studiesucces een landelijk probleem is. De
uitkomsten dienen als een aanvulling binnen het onderzoek en toont een
maatschappelijke relevantie aan.
Met studiesucces wordt er gekeken naar het percentage studenten dat na 5 jaar hoger
onderwijs heeft behaald (nominaal + 1). Na acht jaar wordt er opnieuw gekeken naar
hoeveel studenten uiteindelijk afstuderen (Vereniging Hogescholen, 2023). Vergeleken
met het voorgaande studiejaar daalde de toelating tot het hbo dit jaar met 5,4% tot
107.715 eerstejaars studenten.
De mogelijke reden voor de verlaging is de terugkeer van de basisbeurs in het
aankomend studiejaar 2023-2024, waardoor Nederlandse studenten de start van hun
studie meteen jaar hadden kunnen uitstellen. Daarnaast kan de huidige krappe
arbeidsmarkt mbo-afgestudeerden ertoe hebben gezet om direct aan hun loopbaan te
beginnen in plaats van door te studeren in het hoger onderwijs. Tenslotte kan het zijn
dat het nemen van een tussenjaar weer aantrekkelijker is geworden nu de beperkingen
als gevolg van de COVID-19-pandemie in het buitenland grotendeels zijn opgeheven
(Vereniging Hogescholen, 2023).
, In 2017 behaalde 51,5% van de studenten die aan een voltijd bacheloropleiding
begonnen, na vijf jaar een hbo-diploma (-0,9% opzichte van het vorige cohort). Vwo-
studenten ontvingen hun diploma meestal na vijf jaar (66,7%). Voor mbo-studenten
bedraagt dit percentage 48,1%, wat een verandering is ten opzichte van de stijgende
trend van de afgelopen jaren. 50,9% van de havisten heeft na vijf jaar de opleiding
afgerond. Vergeleken met het vorige cohort bleef het percentage gelijk (Vereniging
Hogescholen, 2023).
Vrouwelijke hbo-studenten hebben na 5 jaar vaker een diploma behaald (60,7%) dan
mannen (41,7%). Dit verschil tussen is aanwezig bij alle vooropleidingen, maar lijkt het
grootst te zijn bij studenten die vanuit het voortgezet onderwijs instromen in het hbo.
Vanuit cohort 2017 blijkt dat vrouwelijke studenten met een vwo-vooropleiding het
vaakst (75,6%) hun diploma hebben behaald na 5 jaar (Vereniging Hogescholen, 2023).
De cijfers tonen aan dat studiesucces inderdaad een groot en landelijk probleem is.
Hogescholen zullen dus moeten ingrijpen, willen ze het tij keren.
Methoden
Dataset "Vragenlijst STEM2"
Om de persona's op te kunnen stellen is er data nodig. Er wordt gemeten met een eerder
verzamelde dataset vanuit Saxion, welke is gebaseerd op de antwoorden van 164
tweedejaars toegepaste psychologie-studenten rondom studiesucces. Voor de analyse
zijn de volgende type variabelen uit de vragenlijst geselecteerd:
Afhankelijke variabele
Academic Buoyancy (Martin & Marsh, 2008)
Onafhankelijke variabelen
Demografie: • Geslacht • Leeftijd • Vooropleiding
Welbevinden/Positieve geestelijke gezondheid (Keyes et al., 2008)
Persoonlijke groei (Dierendonck, 2011)
Zelfacceptatie (Dierendonck, 2011)
Academic Buoyancy is het vermogen van academische studenten om met succes,
tegenslagen en uitdagingen rondom studiezaken om te kunnen gaan (Putwain & Daly,
2013). Welbevinden/Positieve geestelijke gezondheid meet de zes dimensies die het
psychologische welbevinden in kaart brengt en persoonlijke groei meet de ontwikkeling
van een persoon en geeft meer inzicht in effectiviteit en zelfkennis. Zelfacceptatie kan
worden gezien als een zelfevaluatie wat op langere termijn overgaat naar bewustwording
en acceptatie, van persoonlijke krachten maar ook van beperkingen (Bohlmeijer et al.,
2017).
De resultaten vanuit de aanvullende data en de aanleiding heeft voor inspiratie gezorgd
rondom de keuze voor de onafhankelijke variabelen. De onderzoeker is benieuwd of de
resultaten binnen dit onderzoek overeenkomen.
Clusteranalyse
Er is gekozen om een clusteranalyse uit te voeren voor dit onderzoek, omdat deze
analyse groepen met bepaalde kenmerken in clusters plaatst (Yim & Ramdeen, 2015).
Het doel is om clusters te ontdekken met significante variabelen, die als basis dienen
voor de persona's.
Pre-processing
Eerst worden de gegevens uit de dataset voorbereid. Dit bestaat uit het standaardiseren
van de variabelen (omzetten naar z-scores), het omgaan met niet-numerieke data, zoals
de datumnotaties in kolom Q2.2, en het berekenen van de gemiddelden/totaalscores per
vragenlijst. Wanneer een vragenlijst niet volledig is ingevuld wordt deze student niet
