Samenvatting
samenvatting biologie erfelijkheid vwo 4
- Vak
- Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Dit is een complete samenvatting van het hoofdstuk erfelijkheid van biologie. De samenvatting is geschreven op basis van de methode nectar.
[Meer zien]Voorbeeld 1 van de 3 pagina's
Voorbeeld 1 van de 3 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
7 beoordelingen
Door: 17000231 • 1 jaar geleden
Door: ekssencan • 3 jaar geleden
Door: abbas1 • 3 jaar geleden
Door: ouassimbnn • 3 jaar geleden
Door: molendijkjade • 3 jaar geleden
Door: jenniferschip • 4 jaar geleden
Door: broozen • 4 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Biologie - erfelijkheidParagraaf 1 verschillen tussen mensen
Al je eigenschappen – de uiterlijke en de eigenschappen die te maken hebben met het
functioneren van je lichaam – vormen samen je fenotype. Dat hangt af van de genen op je
DNA: je genotype. Samen met de rest van het DNA noemen we dit het genoom. Niet alleen
het DNA bepaalt hoe je eruitziet. Ook de omstandigheden spelen een rol. Je genoom ligt
vooral vast in de 23 paren chromosomen van je lichaamscellen. Hulpeiwitten spelen een rol
bij het aan- en uitzetten van je genen.
Mutaties door bepaalde stoffen, straling en zelfs je eigen lichaamswarmte leiden tot
veranderingen in het DNA en dus tot variatie in genotypen. Varianten van een gen noem je
allelen. Sommige allelen zorgen voor een normale situatie en andere allelen creëren een
probleemsituatie. De combinatie waarin de allelen op één chromosoom voorkomen is het
haplotype. Omdat je alle chromosomen in paren hebt, heb je dus twee verschillende
haplotypen per chromosoompaar.
Cholesterol: bij een te hoog cholesterolgehalte bestaat de kans op een hartinfarct.
Cholesterol kan verhoogd zijn door slecht eten, maar ook door disfunctioneren van de
levercellen die het maken. Cellen bezitten receptoren die cholesterol uit het bloed halen. Als
een van de allelen voor deze receptoren niet goed werkt heb je een verhoogd
cholesterolgehalte.
Paragraaf 2 chromosomen bekijken
Mensen hebben 46 chromosomen die twee aan twee gelijk zijn. In een karyogram wordt het
karyotype van een persoon weergegeven. Een karyogram is een afbeelding van de
chromosomen. De eerste 22 paar chromosomen noemen we autosomen. Het 23e paar
bepaalt het geslacht en noemen we de geslachtschromosomen. Het Y-chromosoom bevat
het SYR-gen dat het verschil tussen een jongen en een meisje maakt. In een formule is het
karyotype van een man 46, XY en van een vrouw 46, XX.
Bij telling van de chromosomen constateren artsen soms monosomie of trisomie. Er is dan
een chromosoom te weinig of te veel. Beide afwijkingen zijn een gevolg van een fout tijdens
de meiose. De chromatiden of chromosoomparen zijn dan niet uit elkaar gegaan.
Als uit een karyogram blijkt dat twee chromosomen stukken hebben uitgewisseld of dat een
stuk is verplaats naar een ander chromosoom, dan heet dit translocatie. Er ontstaat dan vaak
een afwijking. Een translocatie heeft geen effect op de drager. Hij heeft immers al het
erfelijke materiaal gewoon in tweevoud. Doordat de drager echter afwijkende geslachtscellen
maakt, hebben zijn kinderen wel kans op mono- of trisomie.
Nieuwe combinaties van allelen ontstaan door:
Geslachtelijke voortplanting: recombinatie is het herverdelen van erfelijk
materiaal. Als de chromosoomparen en de chromosomen delen door
meiose is de kans dat daaruit verschillende genotypen voorkomen heel
groot.
Crossing-over: tijdens de meiose willen de homologe chromosomen
stukken DNA uit. Dit betekent dat er allelen van het ene naar het
anderen chromosoom overgaan. De combinatie van allelen op het
chromosoom is daardoor veranderd.
Genen en genmutaties zijn niet te zien op een karyogram. Erfelijke aandoeningen zijn
hierdoor ook niet te zien.
Paragraaf 3 stamboomonderzoek
Om overzicht te krijgen in de overerving van een bepaalde eigenschap, maak je een
stamboom. Daarin geef je een vrouw aan met een rondje en een man met een vierkantje. Bij
de notatie van de allelen krijgt het dominante allel een hoofdletter en het recessieve allel
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper GNKsamenvatting. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen