Paragraaf 1 hormoonklieren
Hormoonklieren zijn organen die elders in het lichaam organen en weefsels activeren. Cellen
van de klier maken daarvoor een stof, een hormoon, en geven die af aan het bloed. Alleen
de cellen met een passende receptor voor dat hormoon reageren. Hormonen werken dus
alleen bij hun doelwitorganen en –weefsels.
Zweet- verteringsklieren maken producten die in het uitwendig milieu terechtkomen. Dit zijn
de exocriene klieren. Hormoonklieren werken endocrien en geven hormonen aan het bloed
en die aan het weefselvloeistof. Een hormoonklier kan meerdere plaatsen/processen in het
lichaam tegelijk aansturen.
Voor de aansturing van processen werkt het hormoonstelsel samen met het zenuwstelsel.
De coördinatie gebeurt vooral in de hypofyse. De hypofyse prikkelt veel andere
hormoonklieren en activeert organen. Deze centrale hormoonklier bevindt zich net onder de
grote hersen. Dit orgaan verbindt het zenuwstelsel en het hormoonstelsel. De hypofyse
bestaat uit een achterkwab en een voorkwab. Uitlopers van neuronen (zenuwcellen) uit de
hypothalamus voeren in de hypofyseachterkwab (neuro)hormonen aan. Deze hormonen
activeren gladde spieren en de nieren. De hypofysevoorkwab maakt zelf hormonen, die
andere hormoonklieren aansturen.
Boven de hypofyse bevindt zich de hypothalamus, het onderdeel van de hersenen dat het
endocriene stelsel van je lichaam controleert. Als reactie op informatie uit het lichaam stuurt
de hypothalamus de voorkwam van de hypofyse. Ze doen dit met behulp van
releasinghormonen (RH’s). Deze RH’s vormen dus een tussenstap. Andere neuronen van de
hypothalamus geven inhibiting-hormonen (IH’s), die de productie van hormonen door de
hypofyse remmen. Weer andere neuronen produceren neurohormonen. Deze hormonen
komen in de hypofyseachterkwab in de bloedbaan. Voor deze hormonen (ADH en oxytocine)
is de hypofyse dus de afgifteplaats.
FSH activeert de eierstokken. Het laat follikels groeien en hervat de meiose van de primaire
oöcyten, voorlopers van de eicellen. Oestradiol uit de follikel verdeelt de chromosomen
tijdens de meiose. Daarnaast zorgt het voor secundaire geslachtskenmerken bij vrouwen en
beïnvloedt de botstructuur.
Paragraaf 2 reacties van cellen op hormonen
Hormonen veroorzaken vaak een keten van andere signalen (hormonen). Zo geeft de
hypothalamus bijvoorbeeld het groeihormoon GRH af dat in de hypofyse het hormoon GH
aanzet. GH zet de lever aan tot het maken het maken van IGF dat ervoor zorgt dat de cellen
van de groeischijven delen en zo de pijpbeenderen groeien.
Een hormoon werkt uitsluitend bij de eigen doelwitcellen. Alleen deze cellen bezitten de
juiste receptor voor het hormoon. Hydrofobe steroïdhormonen, gemaakt uit cholesterol
bewegen door het celmembraan. Vitamine D is een pro-hormoon van calcitriol en doet dit
ook (tabel 82A).
In het grondplasma van de doelwitcel vormt het hormoon met een eiwitreceptor een
hormoon-receptor-complex. Dat activeert het DNA. Via een RNA-molecuul ontstaat in het
grondplasma een bepaald eiwit dat in de cel bijvoorbeeld werkt als enzym.
Tyrosinehormonen en hydrofiele eiwithormonen binden aan een receptor op het
celmembraan. De receptoren van deze hormonen veranderen wanneer de hormonen
aankoppelen. Dat geeft aan de binnenkant van het celmembraan een reactie en een G-eiwit
koppelt GTP aan de receptor. Een cascade aan reacties geeft een secundaire boodschapper
die de boodschap van het hormoon overneemt. Secundaire boodschappers zijn kleine
moleculen die snel door het grondplasma diffunderen. Ze kunnen in een cel meerdere
doelwitmoleculen hebben, zoals enzymen of DNA, en daardoor kan één hormoon meer dan
één respons opwekken.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper GNKsamenvatting. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.