Dit zijn de volledige aantekeningen van alle stof uit de hoorcolleges van het vak Cognitieve communicatiestoornissen uit het derde leerjaar van de opleiding Logopedie. Het document bevat de onderwerpen:
- Plasticiteit en herstel van hersen functies na een CVA
- Depressie
- Dementie en Korsakov synd...
Hoorcollege Cognitieve communicatiestoornissen
Leerdoelen:
Na bestudering van het onderdeel cognitieve en communicatieve stoornissen kan de student van de
behandelde onderwerpen het volgende weergeven :
- Een begripsomschrijving en verloop
- De etiologie (oorzaken)
- De symptomatologie (verschijnselen)
- De diagnostiek (onderzoeksmethoden)
- De therapie (behandeling)
- De prognose (vooruitzichten)
,Thema Revalidatiecentrum
College: Plasticiteit van hersenweefsel na een CVA
Zenuwweefsel
De hersenen bestaan uit zenuwcellen (neuronen).
Neuronen: echte zenuwcellen, zij maken en geleiden de prikkels voort
Naast zenuwcellen bevatten de hersenen ook andere cellen, de gliacellen. Gliacellen zijn cellen met
een ondersteunende functie in de hersenen en worden ook wel steuncellen genoemd. Ze ruimen
onder andere afgestorven zenuwcellen op en zorgen voor de stevigheid van de hersenen.
Er zijn verschillende soorten gliacellen, zoals oligodendrocyten, astrocyten en microglia.
Gliacellen: steuncellen, bindweefsel van het centraal zenuwstelsel. Deze worden beschreven naar
hoe ze eruit zien.
- Microglia: kleine steuncellen die wat met de afweer doen. Deze gliacellen bestrijden infecties
en reageren op stoffen die de zenuwcellen kunnen beschadigen.
- Oligodendrocyten: cellen met weinig dendrieten ofwel vertakkingen, die zorgen voor de
myelineschede (aanmaken van vetlaagje) rond de zenuwceluitlopers in centraal
zenuwstelsel.
- Astrocyten: deze cellen hebben de vorm van een ster. Zij voeden de aanliggende
zenuwcellen. Bij schade zorgen deze gliacellen ervoor dat groeifactoren vrijkomen om zo het
herstel te bevorderen
Cellen van Schwann:
Cellen van Schwann zitten als opgerolde
pannenkoeken om de uitlopers van zenuwcellen. Die
zorgen voor de myelineschede in het perifeer
zenuwstelsel.
Zie plaatje hiernaast.
Cellichaam → de uitloper is het axon. Als je die
vervolgt heb je eindvertakkingen (terminal branches)
= “Telodendria”.
Motorisch eindplaatje: overdracht van de zenuwimpuls naar de spier toe.
Alles dat te maken heeft met de motoriek
Motorisch systeem
In je cortex worden de plannen bedacht. Daarnaast heb je ook een geheugengebied voor motorische
patronen. Dan gaat het signaal naar beneden via de pyramidebaan. Deze pyramidebaan kun je in 2
delen verdelen (tractus corticobulbaris en tractus corticospinalis). Tractus corticospinalis gaat van de
motorische schors naar het ruggenmerg en bestuurt je armen/benen/romp motoriek. De tractus
corticobulbaris gaat van de motorische schors naar de hersenzenuwkernen die wat doen met de
motoriek. Onderweg lopen deze beide door het achterste deel van de capsula interna. Een gebied
van witte stof tussen de basale kernen.
- Complex en niet helemaal begrepen
- Planning in senso-motorische gebieden van de cortex
- Wordt beïnvloed door descenderende banen, gecontroleerd door het cerebellum en de
basale ganglia.
- Controle wordt aangestuurd door sensibele feedback vanuit spieren en gewrichten.
- Informatie vanuit de ogen en evenwichtsorgaan hebben ook invloed op het motorische
systeem
2
,Hersenzenuwen die betrokken zijn bij motoriek:
Nervus 3, 4, 5, 6, 7, 9, 10, 11 en 12 wel.
Nervus 1, 2 en 8 dus niet!! Deze zijn betrokken bij de sensoriek.
Cerebellum
- Coördinatie van motorische en sensorische informatie, maar
ook de spierspanning, plannen en het participeren.
- Krijgt informatie uit de cortex over wat spieren zouden
moeten doen en vergelijkt met wat er daadwerkelijk gebeurt.
- De basale ganglia: betrokken bij controle van bewegingen en
start van bewegingspatronen, met name hoeveel je
uiteindelijk gaat bewegen en dus het starten ervan.
Willekeurig bewegen
- Hoewel skeletspieren willekeurig bewegen, zijn toch veel
bewegingen automatisch
- Spraak, kauwen, slikken gebeurt merendeels automatisch,
maar kan willekeurig worden beïnvloed.
- Dit geheel kan worden aangedaan door
ontwikkelingsstoornissen of hersenletsel.
Corticale anatomie van het motorisch system
Het rode is de motorische schors. Deze bestaat uit de:
primaire motorische cortex (bewust bewegen) en
secundair motorische cortex (het geheugen).
Toename van de doorbloeding van dit gebied voor de
beweging suggereert een rol in de planning van de
beweging.
Functionele delen van het motorisch systeem
In het motorisch systeem maak je onderverdeling in het pyramidebaansysteem en het
extrapiramidale systeem.
Pyramidebaan (directe activatie, willekeurig)
Het piramidale systeem bestaat uit gebieden in de hersenschors en de zenuwbanen die vanuit de
hersenschors door de hersenstam (belangrijk centrum voor de levensfuncties) naar het ruggenmerg
lopen en daar overschakelen op de motorische zenuw die tenslotte naar de spier loopt.
Deze verdeel je onder in 2 tractus:
- Tractus corticobulbaris → gaat naar de hersenzenuwen (motoriek van je hoofd)
- Tractus corticospinalis → gaat naar het ruggenmerg (aansturen van spieren voor
armen/romp/benen)
Deze banen weten!
Extrapiramidale banen (indirecte activatie, onwillekeurig)
Het extrapiramidale systeem bestaat uit gebieden in de grote hersenen, kleine hersenen en de
hersenstam. Dit systeem werkt samen met het piramidale om skeletspierbewegingen mogelijk te
maken.
3
, Alleen weten wat het extrapiramidale systeem is, niet de banen afzonderlijk.
Er zijn twee soorten motorische neuronen:
De centrale motorische neuronen zitten aan de
bovenkant van de hersenen, in de hersenschors. De
uitlopers ervan lopen door de hersenstam en het
ruggenmerg. Zij vervoeren de signalen vanuit de
hersenen tot in het ruggenmerg.
De perifere motorische neuronen lopen vanaf de
hersenstam en het ruggenmerg naar de
verschillende spieren. Vanuit de hersenstam
ontspringen de motorische neuronen naar de kauw- en slik-spieren. Vanuit het ruggenmerg
ontspringen de neuronen die naar de arm-, been- en rompspieren gaan.
Functionele delen – motorisch systeem
Formatio reticularis: bevindt zich in de hersenstam en zorgt ervoor dat je alert bent of niet (het kan
een stimulerend of juist een remmend effect hebben op je motoriek).
Tractus corticospinalis begint in de motorische schors → door de capsula interna (de witte stof dat
door de kerngebieden loopt) → overkruising t.h.v. de hersenstam → door naar je ruggenmerg →
signaal aan motorische voorhoorncel die naar een spier gaat.
Tractus corticospinalis
Uit de motorische schors komt de tractus corticospinalis en loopt door in de piramidebaan naar
beneden. Deze loopt langs de basale kernen die loopt door het achterste deel van de capsula interna.
Dan komt het bij de hersenstam. De tractus corticospinalis kruist dan bij de hersenstam over. Dit
gebeurd al onder je hoofd in het ruggenmerg. Hij loopt dan aan de andere kant en de zijkant van de
witte stof van het ruggenmerg.
Hier spreek je ook wel van de tractus corticospinalis
lateralis. Die gaat dan vervolgens een aansluiting
zoeken naar de motorische voorhoorncel.
Nu stopt het CMN en gaat het over op de PMN,
oftewel de motorische voorhoorncel zenuw naar de
spier.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper EliseToet98. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
