Ontoerekeningsvatbaarheid
Stap 1 Is er sprake van een psychische stoornis, psychogeriatrische aandoening of een verstandelijke
handicap?
- NIET een normale gemoedstoestand zoals angst, radeloosheid of kwaadheid. Deze kunnen
wel relevant zijn voor noodweerexces en/of psychische overmacht, maar niet voor
ontoerekeningsvatbaarheid.
o Vb. Examen Strafrecht 2 opgave A
Stap 2 Causaal verband tussen de stoornis en het begaan van het feit?
Stap 3 In hoeverre kan het feit de verdachte toegerekend worden?
- Opties zijn volledig ontoerekeningsvatbaar (OVAR), verminderd toerekeningsvatbaar (4e
materiële vraag) of volledig toerekeningsvatbaar.
o 3e vraag van art. 350 Sv: strafbaar of niet strafbaar. Bij strafbaar door naar de 4e
materiële vraag.
o Culpa in causa van belang op grond van art. 39 Sr. Is er sprake van schuld aan de
oorzaak. Bewust niet innemen van medicatie etc.
Afwezig van alle schuld (AVAS)
Verontschuldigbare feitelijke dwaling
- De verdachte dwaalt ten aanzien van de feiten; sprake van een vergeeflijke vergissing in een feitelijke
situatie.
o Vb. Melk-en-waterarrest en Leeftijd-arresten.
Verontschuldigbare rechtsdwaling
- De verdachte overtreedt de wet wegens het niet op de hoogte zijn van de juiste wetgeving en dit ook
niet kunnen zijn.
o Eis: ‘Gehandeld op advies van een deskundig persoon of instantie, aan wie als zodanig gezag
valt toe te kennen, dat de betrokkene in redelijkheid op de deugdelijkheid daarvan heeft
mogen vertrouwen.’
Vb. Motorpapieren-arrest
Verontschuldigbare onmacht
- De verdachte is onmachtig om adequaat te handelen het intreden van het strafbare feit is daardoor niet
te voorkomen.
o Vb. Chauffeur kan niet remmen omdat de remkabels van zijn bus zijn doorgeknipt.
Maximaal of in redelijkheid te vergen
- De verdachte heeft er alles aan gedaan om het begaan van het strafbare feit te vermijden maar zonder
succes.
o Eis: ‘Alles gedaan wat maximaal van de persoon gevergd kan worden.’
Criterium is erg streng en zijn kleine kansen dat deze vorm van de
schulduitsluitingsgrond geaccepteerd wordt.
Voorwaardelijke opzet
Stap 1 Definitie noemen van voorwaardelijke opzet.
‘Voorwaardelijke opzet op een bepaald gevolg is aanwezig indien de verdachte zich willens en wetens
heeft blootgesteld aan de aanmerkelijke kans dat dat gevolg zal intreden. Voor de vaststelling dat de
verdachte zich willens en wetens heeft blootgesteld aan zulk een kans is niet alleen vereist dat de
verdachte de wetenschap heeft van de aanmerkelijke kans dat het gevolg zal intreden, maar ook dat
hij die kans ten tijde van de gedraging bewust heeft aanvaard.’
Stap 2 Behandel de drie vereisten (HR Porsche)
1. Is er sprake van een aanmerkelijke kans dat het strafbare gevolg zou intreden? De kans
moet naar algemene ervaringsregel aannemelijk zijn.
o Vb. HR Slaan met pistool
2. Was de verdachte zich bewust van de aanmerkelijke kans? Zou een normaal mens de
kansen hebben geweten, dus is er sprake van algemene bekendheid/normaliteitssyllogisme?
o Let op! Indien de verdachte verklaart dat hij het niet wist en de rechter hier geloof
aan hecht kan opzet NIET bewezen worden.
Spreek van ‘weten’ en niet van ‘behoorde te weten’ dit duidt namelijk op
culpa en niet op opzet.
3. Is de aanmerkelijke kans door de verdachte bewust aanvaard? Mogelijk met feitelijke
omstandigheden of getuigenverklaringen; ‘Indien de gedragingen gericht lijken op het gevolg
is de aanmerkelijke kans aanvaard.’.
o Vb. arrest Aanmerkelijke kans
Stap 3 Conclusie?
, Strafrecht 2 - RUG
Poging (art. 45 Sr)
Stap 1 Is er sprake van een misdrijf?
- Bij verschillende strafbare feiten is poging niet strafbaar, namelijk:
o Overtredingen
o Poging tot eenvoudige mishandeling (art. 300 lid 5 Sr)
o Misdrijven met bijkomende voorwaarden van strafbaarheid
Vb. Poging tot aanzetten van zelfmoord (art. 294 Sr)
o Culpose gevolgsdelicten (art. 307 lid 1 Sr)
o Misdrijven met strafverzwarende omstandigheden
In beginsel niet strafbaar, maar er bestaan uitzonderingen.
o Pogings- en voorbereidingshandelingen als zelfstandige misdrijven.
Vb. art. 92-94 Sr, art. 108 Sr en art. 115 Sr.
Vb. art. 96 jo. 80 Sr.
Vb. art. 140 Sr.
Vb. art. 214 Sr, art. 223 Sr en art. 234 Sr.
o Poging tot voorbereiding
Stap 2 Is er sprake van een voornemen om het misdrijf te plegen?
- In beginsel iedere vorm van opzet dus ook voorwaardelijke opzet.
o Toevallige omstandigheden die de voltooiing van een delict verhinderen moeten
buiten beschouwing worden gelaten bij de beoordeling van de aanmerkelijke kans.
Stap 3 Is er een begin van uitvoering?
- Cito-arrest: ‘Een gedraging geldt als begin van uitvoering van een misdrijf als zij naar haar
uiterlijke verschijningsvorm moet worden geacht te zijn gericht op de voltooiing van het
misdrijf.’
o De bewijsmiddelen die achteraf objectief vast worden gesteld mogen ook
meegerekend worden bij de uiterlijke verschijningsvorm van de poging.
o De intentie moet in beginsel ook naar gekeken worden.
- De uitwerking van het cito-criterium op grond van arrest Uiterlijke verschijningsvorm.
o ‘Hoe dicht lagen de gedragingen bij de voltooiing van het voorgenomen misdrijf en
hoe concreet waren deze daarop gericht?’
o Rekening houden met de samenstelling van gedragingen, ook die van andere
deelnemers.
Uitzonderingen zijn:
- Indien de dader een uitvoeringshandeling verricht en vervolgens door een andere oorzaak
dan zijn handeling, het door de dader beoogde resultaat, intreedt is er sprake van een
poging en NIET van een voltooid delict.
- De gepleegde handeling is volkomen ongeschikt om een misdrijf tot stand te brengen. Geen
sprake van een begin van uitvoering absoluut ondeugdelijke poging.
- Uitvoeringshandelingen kunnen in normale omstandigheden het beoogde resultaat
bewerkstellingen, maar in de gegeven omstandigheden niet. Sprake van begin van
uitvoering indien aan cito-criterium is voldaan relatief ondeugdelijke poging.
Voorbereiding (art. 46 Sr)
Stap 1 Misdrijf waarop minstens een gevangenisstraf van 8 jaar of meer staat.
Stap 2 Is er sprake van opzet op alle vereisten van de strafbaarheid?
- Criminele bestemming van het voorbereidingsmiddel is hier van belang.
o Vb. Bij een voorbereider die een mes koopt specifiek voor een moord staat opzet
vast. Wanneer deze gevonden wordt in een auto staat opzet niet gelijk vast.
Stap 3 Wordt er een voorbereidingsgedraging verricht zoals in art. 46 lid 1 Sr?
- Onder de voorbereidingsgedragingen verstaan we verwerven, voorhanden hebben,
vervaardigen, invoeren, doorvoeren of uitvoeren.
Stap 4 Is er sprake van voorbereidingsgedraging met betrekking tot een voorbereidingsmiddel zoals
opgesomd in art. 46 Sr?
- ‘voorwerpen, stoffen, informatiedragers, ruimten of vervoersmiddelen.
Stap 5 Is het middel bestemd tot het begaan van een misdrijf?
- Object waarop in art. 46 Sr genoemde gedraging betrekking heeft moet zijn bestemd tot het
begaan van het misdrijf en niet op de voorbereiding zelf.
o Middel is bestemd tot het begaan van het misdrijf indien het naar zijn uiterlijke
verschijningsvorm ten tijde van het handelen dienstig kan zijn voor het misdadige
doel dat de verdachte voor ogen had.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauragerritsenx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
