Les 1:
Algemene bepalingen: iedereen is rechtssubject in Nl en dus rechtsbevoegd. = drager van rechten en
plichten.
Rechtsbevoegdheid is niet hetzelfde als:
- Handelingsbevoegd (Dit gaat over of je wettelijk gezien mag handelen, bijvoorbeeld of je
contracten mag tekenen. Dit kan verschillen afhankelijk van je leeftijd of andere factoren)
- Handelingsbekwaam (Dit betekent dat je de gevolgen begrijpt van je handelingen en in staat
bent om juridische handelingen te verrichten, zoals het afsluiten van een contract. Dit wordt
bepaald door je leeftijd en geestelijke gezondheid)
Ook een handelingsonbekwaam is dus rechtsbevoegd. Hij heeft immers ook rechten en plichten,
maar mag niet alles zelf uitoefenen.
= Zelfs als iemand handelingsonbekwaam is, heeft die persoon nog steeds rechten en plichten. Maar
ze mogen niet alles zelf doen, zoals het tekenen van contracten, vanwege hun beperkingen. Dus ja, ze
zijn nog steeds rechtsbevoegd, maar met beperkingen op wat ze kunnen doen.
Bepalingen met betrekking tot het bestaan van:
- Geboorte
- Overlijden
Fictief bestaan: ongeboren kind
Fictief overlijden:
- Verklaring van vermoedelijk overlijden
Bloed- en aanverwantschap: waarom van belang?
- Bloedverwantschap: de betrekking tussen personen van wie een van de ander afstamt (in de
rechte lijn) of tussen die een gemeenschappelijke stamvader hebben (in de zij lijn). De graad
van bloedverwantschap wordt bepaald door het getal der geboorten die de
bloedverwantschap hebben veroorzaakt. (Dit is de familieband tussen mensen die van elkaar
afstammen, zoals ouders en kinderen, of mensen die een gemeenschappelijke voorouder
hebben, zoals broers en zussen. Hoe dichter de relatie, hoe hoger de graad van)
- Aanverwantschap: ontstaat door een huwelijk of geregistreerd partnerschap. Graag van
verwantschap is gelijk aan de graad van bloedverwantschap van de
echtgenoot/geregistreerde partner. (Dit ontstaat wanneer mensen trouwen of een
geregistreerd partnerschap aangaan. De graad van aanverwantschap is gelijk aan de graad
van bloedverwantschap van de partner van je familielid. Dus als je bijvoorbeeld trouwt met
iemand, worden de familieleden van die persoon jouw aanverwanten)
Rechtsbevoegd: een persoon is drager van rechten en plichten.
,Handelingsonbekwaam:
- Minderjarigen en onder curatele gestelden, zij hebben toestemming nodig van of hun
wettelijke vertegenwoordigers of de curator. (Dit zijn mensen die nog niet volwassen zijn of
die door de rechter onder curatele zijn gesteld vanwege bijvoorbeeld geestelijke problemen.
Ze hebben toestemming nodig van hun ouders of wettelijke vertegenwoordigers om dingen
te mogen doen)
- Zolang een kind minderjarig is, staat het onder gezag
- Een minderjarige is handelingsbekwaam mits hij met toestemming van zijn wettelijk
vertegenwoordiger handelt. (Een minderjarige kan soms wel zelf beslissingen nemen, maar
alleen als hun ouders of voogden daar toestemming voor geven)
Bloedverwantschap: dat mensen familie van elkaar zijn, omdat ze dezelfde bloedlijn hebben. (ouders
– kinderen, broer – zus, grootouders – kleinkinderen.
Aanverwantschap: verwijst naar familierelaties die ontstaan door huwelijk of partnerschap, niet door
bloed. Het omvat bijvoorbeeld de banden tussen schoonouders, schoonkinderen, zwagers en
schoonzussen. Het benadrukt de connecties die ontstaan door relaties, niet door biologische
bloedbanden
Juridische bloedverwantschap ontstaat door na erkenning en gerechtelijke vaststelling van het
ouderschap.
Je behoudt je eigen naam maar je bent bevoegd de naam van de partner te voeren.
Dat mag:
- Ipv je eigen geslachtsnaam
- Voor je eigen geslachtsnaam
- Achter je eigen geslachtsnaam
Ook na einde relatie mag je de naam blijven voeren, mits:
- Niet hertrouwd, nieuw geregistreerd partnerschap aangegaan
- Bevoegdheid door rechtbank op verzoek van de ex wordt ontnomen
moeder Vader/duo moeder
Buiten huwelijk Naam moeder
Binnen huwelijk Naam vader/duo moeder,
tenzij naamkeuze
Erkenning Naam moeder, tenzij
gezamenlijke verklaring
Gerechtelijke vaststelling van moeder, tenzij gezamenlijke
het ouderschap verklaring
Adoptie Keuze is vrij aan partijen en
staat in de rechterlijke
uitspraak vermeld
,Les 2:
Hoe ontstaat juridische ouderschap:
1. Geboorte biologische moeder
2. Huwelijksouderschap geregistreerd partnerschap
3. Erkenning
4. Gerechtelijke vastelling ouderschap
5. Adoptie
Verschillende soorten moeders:
- De biologische moeder: de moeder uit wie het kind geboren is.
- De duo moeder: is ten tijde van de geboorte met de biologische moeder getrouwd/gps. Heeft
erkend of moederschap is gerechtelijk vastgesteld.
- De draagmoeder: is de moeder uit wie het kind geboren is en is tevens de juridische moeder
Erkenning:
Rechtsgevolg:
- Door erkenning ontstaat de familierechtelijke band tussen de vader of de duomoeder en het
kind.
Wanneer van belang? (Revelatie)
- Ongehuwd samenwonenden
- Meemoeder: geen ouderschap van rechtswege (bijv. buitenlandse kliniek)
- Draagmoeder
Eenzijdige rechtshandeling:
- Erkenner (m/v)
- Vrijwillig
Een ieder:
- Mits toestemming moeder/kind (Als een vader een kind wil erkennen, moet hij toestemming
krijgen van de moeder van het kind. Als het kind oud genoeg is, moet het ook toestemming
geven)
- Verwekker/bio ouder indien vervangende toestemming (de vader bij rechter vragen als ze de
moeder geen toestemming wilt geven)
Verwekker en bio ouder: verwekker moet echt de dader heeft gerecht en bio ouder kan ook donor
zijn? Bij verwekker kan je altijd toestemming vragen.
Vorm en tijdstip:
1. Akte van erkenning, ambtenaar van burgerlijke stand, notariële akte, of notaris
2. voor geboorte/ongeboren vrucht (Dit kan zowel vóór de geboorte van het kind als na de
geboorte plaatsvinden, zelfs als het kind nog niet is geboren. Dit betekent dat het mogelijk is
om het kind te erkennen terwijl het nog een ongeboren foetus is)
, 3. bij geboorteaangifte of later (ook bij 18+ kind) (De erkenning kan worden gedaan bij de
aangifte van de geboorte van het kind, maar het kan ook op een later moment plaatsvinden,
zelfs nadat het kind 18 jaar oud is geworden)
Nietige erkenning:
1. Huwelijksbeletsel (broer-zus) (Als de persoon die het kind wil erkennen, een nauwe
familieband heeft met de moeder van het kind, zoals een broer of zus, dan is de erkenning
niet geldig. Dit komt omdat het verboden is om te trouwen of een kind te erkennen als je een
directe familieband hebt)
2. Erkenner <16 jr, je kunt pas erkennen als je 16 jaar of ouder bent. (Als de persoon die het
kind wil erkennen jonger is dan 16 jaar, dan wordt de erkenning als nietig beschouwd. Je
moet minstens 16 jaar oud zijn om een kind te kunnen erkennen)
3. Schriftelijke toestemming geboortemoeder/kind ontbreekt (Als er geen schriftelijke
toestemming is van de moeder van het kind (of van het kind zelf, als het oud genoeg is), dan
is de erkenning niet geldig)
4. Kind heeft al twee ouders
5. Toestemming is nodig:
- Indien het kind jonger dan 12: moeder
- Indien het kind 12 tot 16: moeder en kind
- Indien kind 16 of ouder: kind
Rechtsgevolgen erkenning:
- Naamrecht (Het kind krijgt de achternaam van de erkenner)
- Gezag (De erkenner krijgt het recht om samen met de moeder het gezag over het
kind uit te oefenen)
- Omgang (Het kind heeft recht op omgang met de erkenner, zoals het recht om tijd
met elkaar door te brengen)
- Levensonderhoud (De erkenner kan verantwoordelijk worden gehouden voor het
financieel onderhoud van het kind)
- Erfenissen (Het kind kan erven van de erkenner, en de erkenner kan erven van het
kind)
Erkenning heeft geen terugwerkende kracht
Gerechtelijke vaststelling van ouderschap (GVO): is een juridische procedure waarbij de rechter
beslist wie de wettelijke ouders van een kind zijn. Dit gebeurt als je wilt dat de biologische vader of de
partner die instemt, officieel als ouder van het kind wordt erkend.
GVO kan je nooit ongedaan maken.
Door wie kan GVO aangevraagd worden?
1. Alleen de moeder tenzij het kind 16 jaar of ouder.
- Termijn 5 jaar na geboorte of bekendheid met de vader (De aanvraag moet worden
ingediend binnen 5 jaar na de geboorte van het kind of na het moment dat de
moeder bekend is geworden met de vader)
2. Het kind zelf, een bijzondere curator, of een eerstegraads familielid kan een GVO aanvragen
als het kind overlijdt.
- Het kind heeft geen tijdslimiet om dit aan te vragen.