Hoofdstuk 13 Zonnestelsel en heelal
13.1 Introducti
Het elektromagnetisc ipestrum beitaat in volgorde van toenemende golfengte uit
gammaitraling, röntgenitraling, ultravioletitraling, zisctbaar lisct, infrarooditraling,
misrogolven en radiogolven.
De frequente f van de elektromagnetisce itraling neemt in cet ipestrum van linki naar rescti toe.
De golfengte λ van de elektromagnetisce itraling neemt in cet ipestrum van linki naar rescti af.
Voor cet verband tuiien de golfengte en de frequente f van elektromagnetisce itraling
geldt: f = s. In deze formule ii s de lisctinelceid.
Elektromagnetisce itraling ii energie die ali fotonen (ggolfdeeltjei) met de lisctinelceid
wordt overgebrasct. De fotonenergie Ef cangt af van de frequente f van de itraling.
Ef = h f. In deze formule ii h de sonitante van Plansk.
13.2 Oppirvlaktitimpiratuur van stirrin
Straling van de zon
De zon zendt becalve lusct ook andere ioorten elektromagnetisce itraling zoali
ultravioletitraling en infrarooditraling uit. Deze itraling wordt uitgezonden door de
buitenite laag van de zon: de fotoifeer.
Sterren zoali de zon itralen zisctbaar lisct uit, doordat de temperatuur coog genoeg ii. Uit
inteniiteitimetngen in cet ipestrum van cet zonlisct kun je bepalen dat de temperatuur
van de buitenite laag van de zon ongeveer 5800 K ii. We noemen dat de
oppervlaktetemperatuur (gTef).
Het binnenite van de zon ceef een veel cogere temperatuur van enkele miljoenen kelvin.
De itraling uit cet binnenite van de zon wordt escter geabiorbeerd door de buitenite lagen
van de zon, die een veel lagere temperatuur cebben.
, Straling vanuit cet ceelal omvat alle ioorten itraling
supernova hete sterren zon jonge sterren
Uit cet ipestrum van een iter kun je de oppervlaktetemperatuur bepalen: coe kleiner de
golfengte waarbij de itralingiinteniiteit in cet ipestrum maximaal ii, dei te coger ii de
oppervlaktetemperatuur.
Infrarooditraling en radiogolven
Abiorpte van elektromagnetisce itraling door de atmoifeer van de aarde ii veriscillend
door de veriscillende delen van cet ipestrum. Zisctbaar lisct en radiogolven met golfengtei
tuiien 10 sm en 10 m zijn te detesteren vanaf cet aardoppervlak. Infrarooditraling wordt
gedeeltelijk doorgelaten en de andere golfengtei worden geabiorbeerd.
Ultraviolet-, röntgen- en gammaitraling
Zeer cete iterren en cete gaiwolken zenden ook ultravioletitraling en röntgenitraling uit.
Gammaitraling komt alleen vrij bij een krasctge exploiie zoali een iupernova.
Elektromagnetisce itraling
Elektromagnetisce itraling wordt uitgezonden en geabiorbeerd ali fotonen:
‘itralingideeltjei’ in de vorm van een bepaalde coeveelceid energie. De fotonenergie Ef
cangt af van de frequente f en de elektromagnetisce trilling: Ef = h f. Hierin ii h de
sonitante van Plansk.
Elektromagnetisce itraling ii traniport van energie ali een golf: een elektromagnetisce
trilling die zisc voortplant met de lisctinelceid. De frequente f van een foton cangt iamen
met de golfengte van de golf: f = s. Hierin ii s de lisctinelceid.
Temperatuur en itraling
Bij een cogere temperatuur zendt een voorwerp niet allen meer
itralingienergie uit, ook de kleur ii anderi.
De grafek van deze itralingiinteniiteit per golfengte-interval in
cet ipestrum wordt een itralingikromme genoemd.
In de door een iter uitgezonden itraling cangt de
itralingiinteniiteit af van de golfengte.
Het verband tuiien itralingiinteniiteit I en golfengte λ wordt
gegeven door de itralingikromme. De itralingikromme ii een
goede benadering van een Plansk kromme. Stralingskromme van de zon
13.1 Introducti
Het elektromagnetisc ipestrum beitaat in volgorde van toenemende golfengte uit
gammaitraling, röntgenitraling, ultravioletitraling, zisctbaar lisct, infrarooditraling,
misrogolven en radiogolven.
De frequente f van de elektromagnetisce itraling neemt in cet ipestrum van linki naar rescti toe.
De golfengte λ van de elektromagnetisce itraling neemt in cet ipestrum van linki naar rescti af.
Voor cet verband tuiien de golfengte en de frequente f van elektromagnetisce itraling
geldt: f = s. In deze formule ii s de lisctinelceid.
Elektromagnetisce itraling ii energie die ali fotonen (ggolfdeeltjei) met de lisctinelceid
wordt overgebrasct. De fotonenergie Ef cangt af van de frequente f van de itraling.
Ef = h f. In deze formule ii h de sonitante van Plansk.
13.2 Oppirvlaktitimpiratuur van stirrin
Straling van de zon
De zon zendt becalve lusct ook andere ioorten elektromagnetisce itraling zoali
ultravioletitraling en infrarooditraling uit. Deze itraling wordt uitgezonden door de
buitenite laag van de zon: de fotoifeer.
Sterren zoali de zon itralen zisctbaar lisct uit, doordat de temperatuur coog genoeg ii. Uit
inteniiteitimetngen in cet ipestrum van cet zonlisct kun je bepalen dat de temperatuur
van de buitenite laag van de zon ongeveer 5800 K ii. We noemen dat de
oppervlaktetemperatuur (gTef).
Het binnenite van de zon ceef een veel cogere temperatuur van enkele miljoenen kelvin.
De itraling uit cet binnenite van de zon wordt escter geabiorbeerd door de buitenite lagen
van de zon, die een veel lagere temperatuur cebben.
, Straling vanuit cet ceelal omvat alle ioorten itraling
supernova hete sterren zon jonge sterren
Uit cet ipestrum van een iter kun je de oppervlaktetemperatuur bepalen: coe kleiner de
golfengte waarbij de itralingiinteniiteit in cet ipestrum maximaal ii, dei te coger ii de
oppervlaktetemperatuur.
Infrarooditraling en radiogolven
Abiorpte van elektromagnetisce itraling door de atmoifeer van de aarde ii veriscillend
door de veriscillende delen van cet ipestrum. Zisctbaar lisct en radiogolven met golfengtei
tuiien 10 sm en 10 m zijn te detesteren vanaf cet aardoppervlak. Infrarooditraling wordt
gedeeltelijk doorgelaten en de andere golfengtei worden geabiorbeerd.
Ultraviolet-, röntgen- en gammaitraling
Zeer cete iterren en cete gaiwolken zenden ook ultravioletitraling en röntgenitraling uit.
Gammaitraling komt alleen vrij bij een krasctge exploiie zoali een iupernova.
Elektromagnetisce itraling
Elektromagnetisce itraling wordt uitgezonden en geabiorbeerd ali fotonen:
‘itralingideeltjei’ in de vorm van een bepaalde coeveelceid energie. De fotonenergie Ef
cangt af van de frequente f en de elektromagnetisce trilling: Ef = h f. Hierin ii h de
sonitante van Plansk.
Elektromagnetisce itraling ii traniport van energie ali een golf: een elektromagnetisce
trilling die zisc voortplant met de lisctinelceid. De frequente f van een foton cangt iamen
met de golfengte van de golf: f = s. Hierin ii s de lisctinelceid.
Temperatuur en itraling
Bij een cogere temperatuur zendt een voorwerp niet allen meer
itralingienergie uit, ook de kleur ii anderi.
De grafek van deze itralingiinteniiteit per golfengte-interval in
cet ipestrum wordt een itralingikromme genoemd.
In de door een iter uitgezonden itraling cangt de
itralingiinteniiteit af van de golfengte.
Het verband tuiien itralingiinteniiteit I en golfengte λ wordt
gegeven door de itralingikromme. De itralingikromme ii een
goede benadering van een Plansk kromme. Stralingskromme van de zon
