Hoofdstuk 5
De richtlijnen van occlusie zijn gebaseerd op:
- De grensposities en grensbewegingen van de mandibula binnen het orofaciale systeem
- De locatie en vormgeving van de occlusale contacten van de gebitselementen binnen het
occlusiesysteem.
Kenmerken van een gezond orofaciaal systeem en occlusiesysteem zijn: afwezigheid van pathologie,
variabiliteit in vorm en functie, adaptiemechanismen en toereikende orale functies.
De fysiologie van het gezonde orofaciale systeem en het gezonde occlusiesysteem is het
uitgangspunt. Centraal staat dat hierbinnen variatie is tussen individuen:
- Binnen het orofaciale systeem bestaan er variaties tussen bewegings- en articulatiepatronen
van de mandibula.
- Binnen het occlusiesysteeem bestaan er variaties in de verschijningsvorm, waaronder het
aantal gebitselementen en de occlusale vormgeving van de elementen.
Prothetische constructies moeten harmoniëren met het orofaciale systeem en een positieve bijdrage
leveren.
In een gezond orofaciaal systeem zijn het occlusiesysteem, de TMJ gewrichten, spieren en het
centraal zenuwstelsel op elkaar afgestemd en in harmonie.
Het occlusiesysteem bestaat uit de processus alveolares maxillae en mandibulae met de
gebitselementen. De belangrijkste grensposities zijn de contactposities van de gebitselementen in de
mandibula met die in de maxilla, deze komen tot stand door occlusie en articulatie. In de bovenste
begrenzing van de figuur van Posselt ontstaan de occlusale contacten.
Het incisiefpunt is het snijpunt tussen de mediaanlijn en de raaklijn aan de incisale randen van de
centrale onderincisieven.
De fysiologische rustpositie is de relatie van de mandibula ten
opzichte van de schedel waarbij de spieren ontspannen zijn,
wanneer het hoofd rechtop gehouden wordt. De mond is dan
verder geopend dan in de klinische rustpositie.
In de rustpositie is er ruimte tussen de gebitselementen van de
mandibula en maxilla: de interocclusale ruimte in rust. De
afstand tussen de rustpositie en de maximale occlusie is de
freeway space.
De bovenste lijn van posselt wordt bepaald door de tanden.
Kaakkopjes bewegen niet exact symmetrisch, ze gaan niet
tegelijk over van roteren naar kantelen. Daarom loopt het figuur
van Posselt van de voorkant in een curve.
Occlusie: elk statisch contact tussen een of meer
gebitselementen in de mandibula met een of meer
gebitselementen in de maxilla. Bij de maximale occlusie is er
tussen de gebitselementen het maximale aantal occlusale
, contacten aanwezig. Deze valt vaak samen met de spierpositie: de occlusie die ontstaat als de mond
vanuit de rustpositie van de mandibula wordt gesloten via de gewoonlijke sluiting. Daarom wordt de
maximale occlusie ook wel de habituele occlusie genoemd.
De centrale occlusie wordt bereikt door de dorsale sluitbeweging met de mandibula en is het
occlusale contact dat ontstaat in centrale relatie. De centrale occlusie is te vinden bij een patiënt via
de ‘guided closure’ techniek.
De maximale en centrale occlusie valt bij 10% van de volwassenen samen, dus bij de meeste mensen
glijdt de mandibula vanuit de centrale occlusie naar de maximale occlusie: slide in centric. Het
retrusieve traject gaat juist van maximale occlusie naar de centrale occlusie.
Articulatie: elk dynamisch contact tussen een of meer elementen in de mandibula met een of meer
gebitselementen in de maxilla.
Cuspidaatgeleiding: articulatie naar lateraal waarbij aan de werkende zijde uitsluitend tussen de
antagonistische cuspidaten een geleidend contact aanwezig is. Komt vrijwel uitsluitend voor bij
jongeren.
Frontgeleiding: na slijtage van de cuspidaten gaan ook de incisieven de articulatie geleiden. De
antagonistische (pre)molaren zijn daarbij uit contact. Bij een hele diepe beet heb je sneller incisale
geleiding.
Groepsgeleiding: meerdere gebitselementen in de zijdelingse delen geleiden als groep de laterale
bewegingen. Ook (pre)molaren geleiden hierbij. De mate van disclusie (geen occlusie) neemt over
het algemeen naar distaal toe. Bij volledige groepsgeleiding geleiden alle antagonistische paren in de
zijdelingse delen (+ cuspidaten), dit wordt vaak aangetroffen bij ouderen.
De beweging naar anterieur (protrusie) wordt vrijwel altijd geleid door de frontelementen.
Beweging van Bennett: verplaatsing van de mandibula bij laterale
bewegingen in de richting van de werkende zijde. Een grote beweging van
Bennett wordt geassocieerd met minder steile knobbelhellingen.
Werkende zijde: waar de kaak naartoe schuift. Bij balanscontact is er ook
geleiding aan de niet-werkende zijde, hoe dieper de transversale curve, hoe
eerder je balanscontact hebt. Bij een volledige prothese wil je balanscontact,
omdat er dan niet op 1 element gesteund hoeft te worden.
Bij supra-balanscontact verstoort de geleiding aan de niet-werkende zijde de
geleiding aan de werkende zijde. Dat is niet-gewenst contact: interferentie. Prematuurcontact is ook
interferentie. Suprabalanscontact is ook een type geleiding.
Occlusiesysteem: de gebitselementen vormen met de processus alveolares een geordend biologisch
systeem waarin de gebitselementen als antagonisten samenwerken en als functionele eenheden
functioneren:
- In het front: frontale of esthetische eenheden.
- In de zijdelingse delen: kauw- en steunfunctie (steun aan de overige gebitselementen en de
TMJ. Wordt ook als occlusale eenheid aangeduid.
Alle gebitselementen in de mandibula (behalve centrale incisieven) horen contact te maken met
twee gebitselementen in de maxilla. Het occlusievlak wordt bepaald door de locaties waar de
occlusie plaatsvindt.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper THK5. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,49. Je zit daarna nergens aan vast.