Aardrijkskunde samenvatting hoofdstuk 3 Klimaat en landschapszones
3.2 Warmtetransport door wind en zeestromen
Luchtdrukverschillen
Er vindt transport van warmte plaats van de evenaar naar de polen, hiervoor zijn lucht en
water verantwoordelijk.
Wind is stromende lucht van plaatsen waar er teveel van is, naar plaatsen waar er te weinig
van is.
In de tropen zet de lucht door verwarming uit -> de soortelijke massa daalt -> lucht stijgt op.
Lucht verplaatst zich van een plek waar een overschot is naar een plek waar een tekort aan
lucht is.
Grote hoogte gebied met overschot aan lucht (warme kolom) -> stroomt lucht naar gebied
met tekort aan lucht hier daalt de lucht -> het gewicht van koude kolom lucht, de luchtdruk (=
de druk die de lucht door zijn gewicht op het aardoppervlak uitoefent) neemt aan het
aardoppervlak toe. De luchtdruk van de warme kolom neemt af.
Hogedrukgebied = gebied met een overschot aan lucht.
Lagedrukgebied = gebied met een tekort aan lucht.
Het corioliseffect
Door het corioliseffect kan de wind die op grote hoogte van de evenaar naar de pool
stroomt, de Noordpool niet bereiken. Op 30 N.B. is de lucht zo afgekoeld dat hij naar
beneden zakt. Als deze het aardoppervlak bereikt, stroomt een deel terug naar de evenaar
en een deel naar het noorden.
Atmosferische luchtcirculatie = de verplaatsing van lucht in de atmosfeer.
Passaten en moessons
Er zijn zeven gordels van hoge en lage luchtdruk met windsysteem.
Wet van Buys Ballot = lucht beweegt van een hogedrukgebied naar een lagedrukgebied.
Als je de wind in je rug hebt, heeft de wind op het noordelijk halfrond een afwijking naar
rechts en op het zuidelijk halfrond naar links.
Passaten = relatief droge wind die van de subtropische hogedrukgebieden altijd uit dezelfde
richting (oostelijk) naar de evenaar waait.
Door de schuine stand van de aardas vindt loodrechte zonnestand niet het hele jaar op
evenaar plaats, beweegt tussen 2 keerkringen.
Zone van equatoriale lage luchtdruk, (intertropische convergentiezone (ITC)) = het
lagedrukgebied rond de evenaar waar zowel winden uit het zuiden als uit het noorden bij
elkaar komen.
Het hele windsysteem verschuift in juli naar het noorden en in januari naar het zuiden.
Doordat de verschillen in temperatuur tussen zomer en winter boven de continenten het
grootst zijn, is de verschuiving daar het sterkst.
Moesson = land- of zeewind die elk half jaar (ongeveer 180 graden) van richting verandert.
Zeestromen
Ook zeestromen krijgen op het noordelijk halfrond een afwijking naar rechts en op het
zuidelijk halfrond naar links.
Oceanische circulatie = de verplaatsing van water in de oceanen.
Elke oceaan heeft een hoofdcirculatie, bestaande uit meerdere stromen.
,Er zijn 2 soorten zeestromen:
● Warme zeestromen = warme waterstroming in oceanen en zeeën. Brengen warm
water naar de polen.
● Koude zeestromen = koude zeestroming in oceanen en zeeën. Zorgen ervoor dat
koud water naar lagere breedte stroomt.
Warme zeestromen zorgen in de zomer voor aangename temperatuur op hogere breedten.
Koude zeestromen zorgen dus voor koude temperatuur.
De watertemperatuur is hoger of lager dan je op een bepaalde breedtegraad zou
verwachten.
Klimaatsysteem van Köppen
Klimaatgebieden = groot gebied op aarde met kenmerkende eigenschappen van
temperatuur, neerslag en wind.
Klimaatsysteem van Koppen
A -> tropisch regenklimaat
B -> droog klimaat
C -> maritiem klimaat (zeeklimaat)
D -> continentaal klimaaat (landklimaat)
E -> koud klimaat
Aan de A-, C- en D- klimaten worden (kleine) letters toegevoegd.
s = een droge tijd in de zomer.
w = een droge tijd in de winter.
f = droge tijd ontbreekt, dus neerslag in alle jaargetijden.
Aan het E-klimaat worden drie hoofdletters toegevoegd.
F = (eeuwige) sneeuw in de poolgebieden.
H = (eeuwige) sneeuw in het hooggebergte.
T = toendra.
3.3 Natuurlijke landschapszones
Kenmerken van de landschapszones op aarde
, Landschapszones = gebied met karakteristieke kenmerken (poolgebieden, savanne-,
steppegebieden).
Ze worden niet alleen gevormd door het klimaat.
De lithosfeer, de atmosfeer, de biosfeer en de hydrosfeer vormen de bouwstenen van de
landschapszones.
Geofactoren = factoren die door hun onderlinge relaties landschapszones vormen. De
belangrijkste natuurbepalers zijn het klimaat, de gesteenten, het reliëf en de mens.
Tropische zone
Tropische zone = gordel tussen de 10 graden N.B. en 10 graden Z.B.
● Altijd warm en vochtig. De luchtvochtigheid is constant hoog en daalt niet onder de
80%. Bomen groeien het hele jaar door. Bos is altijd groen. Bladeren vallen het hele
jaar. Het bos bestaat grofweg uit drie etages.
● De bodem is niet vruchtbaar, humuslaag is erg dun door de grote hoeveelheid
neerslag en hoge temperaturen. De voedingsstoffen zitten in de planten (en dieren)
en niet in de bodem.
● De bodem is rood -> beperkt aantal mineralen in de bodem door uitspoeling.
● Tussen de tropische regenwouden en de woestijnen liggen de savannes. Kenmerken
hiervan zijn; de hete, natte zomers en de hete, droge winters. Landschap ->
afwisseling graslanden en groepen bomen en struiken.
Subtropische zone
Subtropische zone = gordel tussen de tropen en de gematigde breedte (tussen de 20 en
30 graden N.B. en Z.B.)
● Koeler dan in de tropen. Neerslag kan gedurende het hele jaar vallen (subtropisch
zeeklimaat) of kent een droge seizoen, zoals het Middelands zeeklimaat. De planten
groeien vooral in het vochtige voorjaar.
● 3 soorten plantensoorten;
1. Loofbomen: verliezen geen blad tijdens de droge periode. Aangepast aan de droogte
(lange wortels, leerachtige bladeren).
2. Bladverliezende struiken: voorjaar bloeien, ‘ruststand’ in de zomerdroogte.
3. Maquis: ondoordringbaar struikgewas met groene bladeren. Ontstaan door kappen
en afbranden van bos en afgrazen door geiten. Tussen wel bloeiende planten
(lavendel, rozemarijn).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper zoe2107. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,76. Je zit daarna nergens aan vast.