Biologie samenvatting van Nectar 3e editie 6V. Samenvatting van hoofdstuk 20 'Eiwit'. Het is een volledige samenvatting inclusief verwijzingen naar de belangrijke bronnen (afbeeldingen) uit het boek. Kernbegrippen zijn dikgedrukt en worden duidelijk uitgewerkt. De samenvatting bestaat uit 4,8 pagin...
Biologie Hoofdstuk 20: Eiwit
Paragraaf 20.1: Van polypeptdeketens tot werkzame eiwiten
Afwerking van polypeptieketens
Om eiwiten op ie juiste plek te krijgen, krijgen ze een aireslabel mee. Het eerst gevormie
stukje polypeptieketen is het label, het is een signaalpeptie. Dit binit aan een
signaalherkenningsmolecuul (SHM) in het groniplasma. Hierioor stopt ie translate tjielijk.
Het SHM hecht aan een SHM-receptoreiwit van het ER en het ribosoom koppelt aan een
ribosoomreceptor van het ER. Het ribosoom komt iaarbij precies boven een eiwitpoort in het
ER, iie open gaat. Energierijk GTP hecht aan ie SHM-receptor, waarioor SHM loskomt. Een
enzym verwijiert het signaalpeptie van ie peptieketen. De translate gaat verier, waarbij ie
peptieketen in het ER terecht komt. Als ie peptieketen uiteinielijk is losgekoppeli van het
ribosoom, laat ie ribosoomreceptor het ribosoom los, waarna het ribosoom in twee ielen
uiteen valt. Hierna sluit ie eiwitpoort. In het ER begint ie omzetng naar een eiwit. De
polypeptieketen krijgt zijn eiwitstructuur en toevoegingen zoals koolhyiraten. Hierna worit
het eiwit naar het Golgi-systeem getransporteeri. (Bron 1)
Bewerking in het Golgi-systeem
In het Golgi-systeem ontstaat ie iefniteve eiwitvorm. Hier voegen enzymen o.a.
fosfaatgroepen toe, wijzigen ze ie in het ER toegevoegie suiker en/of koppelen ze meeriere
polypeptieketens aaneen tot één eiwit. Ook hier bepalen aireslabels waar ie uiteinielijk
verpakte eiwiten heen gaan. Ze kunnen via eoocytose ie cel uit, of als lysosomen in het
cytoplasma hun functe vervullen. Er kunnen bijvoorbeeli enzymen in ie lysosomen ziten, iie
afvalstoffen binnen ie cel afreken. De eiwiten kunnen ook eiwitpoorten of receptoren
worien. (Bron 2)
Ruimtelijke structuur
In het vorige hoofistuk is ie structuur van een eiwit behanielt. Toevoeging hierbij is een
tweeie secundaire structuur, namelijk ie β-plaat. Deze polypeptie is opgebouwi uit een
heen en weer gevouwen, lange keten. Dat levert een vorm vergelijkbaar met een golfplaat op
een iak. De tertaire structuur komt tot stani ioor biniingen tussen ie restgroepen van ie
aminozuren. Soms zijn eiwiten opgebouwi uit meeriere polypeptieketens. Die verschillenie
polypeptieketens samen noem je ie quaternaire structuur. (Bron 3 en 4)
Denaturate van eiwiten
Door het verwarmen van eiwiten gaan H-bruggen kapot. Daarom verliest een eiwit zijn
oorspronkelijke structuur. Dat noemen we denaturate. Er kunnen ian ook nieuwe H-bruggen
ontstaan met aniere aminozuren.
, Paragraaf 20.2: Functes van eiwiten
Eiwiten en ie ziekte van Alzheimer
Een test is valide wanneer ie test ook echt meer wat het moet meten, het is ian ius een
kwaliteitsaaniuiiing. De ziekte van Alzheimer heef twee kenmerken, namelijk plaques en
tangles. Een ierie kenmerk is het krimpen van ie hersenen. Plaques zijn ophopingen van
eiwiten tussen hersencellen. Tangles zijn eiwitkluwens binnen ie hersencellen. Tangles
ontstaan ioor het samenklonteren van tau-eiwiten. Normale tau-eiwiten spelen een rol bij
het in stani houien van het cytoskelet van ie hersencellen. Het celskelet bestaat vooral uit
microtubili: microscopisch kleine holle buisjes, iie vanuit ie kern uitwaaieren over ie hele cel.
Ze vormen ie ‘transportwegen’ binnen ie cel. Motoreiwiten vervoeren blaasjes met
voeiingsstoffen en organellen langs ie microtubili. Motoreiwiten hebben twee ‘voeten’. Als
één voet binit aan ie microtubili, laat ieze ADP los, en binit onmiiiellijk ATP. Hierioor binit
ook ie aniere ‘voet’. In ie eerste voet splitst ATP vervolgens weer in ADP en Pi, waarna Pi het
eiwitmolecuul verlaat. Vervolgens laat ie tweeie voet ATP los en binit ATP. De eerste voet
binit iaarna weer opnieuw. Dit proces herhaalt zich, waarioor het motoreiwit langs ie
microtubili beweegt. Het celskelet veraniert voortiureni, wat zorgt voor een feoibel
transportsysteem. (Bron 6)
Eiwiten in en op het celmembraan
Receptoren zijn eiwiten. hromosomen zijn eiwiten. Histonen en ribosomen zijn eiwiten.
Eiwiten spelen een rol bij vertering, en maken bewegen mogelijk. Neurotransmiter zijn
eiwiten. Hormonen zijn vaak eiwiten. Hemoglobine is een eiwit. (Bron 8)
Paragraaf 20.3: Enzymwerking
Enzymen
Enzymen zijn eiwiten iie verschillenie processen in ie cel katalyseren. De bouwstenen van
enzymen, aminozuren, kunnen apart geen reacte versnellen, maar samen wel. Het katalyseren
is een emergente eigenschap van een enzym: het geheel kan meer, ian valt af te leiien uit ie
optelsom van ie ielen. Alle enzymen zijn temperatuur en pH gevoelig.
Hoe werken enzymen?
Door te binien aan substraatmoleculen, verlagen enzymen ie actveringsenergie van een
reacte. De biniing van een enzymmolecuul aan een substraatmolecuul is een specifeke
biniing. Het acteve centrum is ie holte in een enzymmolecuul waar ie biniing met het
substraatmolecuul plaatsvinit. Het substraat past volgens het ‘slot-sleutel’-model. Een
recenter moiel echter is het ‘induced-ft’-model. Dit moiel stelt iat ie vorm van het acteve
centrum van een enzymmolecuul veraniert als het binit met het substraat. Het enzym vormt
zich ian om het substraat heen. Veel enzymen bevaten naast een keten aminozuren ook een
niet-eiwit ieel, ie cofactor. Deze cofactor is noiig om het substraat te binien aan het enzym.
De cofactor kan ook een organisch molecuul zijn, het heet ian een co-enzym. (Bron 11)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Silkesmit. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
