in de samenvatting worden de volgende ondewerpen samengevat:
- stressregualtiesysteem
- lichamelijke effect op stress
- waak - slaapregulatie
- cortisolproductie
Samenvatting fysiologie
Thema 8: sport- en werk gerelateerde klachten
Slaap-waakritme / stress (week 5)
Leerdoelen:
- De verschillende structuren van het stressregulatiesysteem (hypothalamus, hypofyse,
bijnieren (HPA as), limbisch systeem (hippocampus, amygdala) en het vegetatieve
zenuwstelsel benoemen
- Van elk van bovengenoemde structuren de functie kunnen uitleggen binnen de
stressregulatie.
- De effecten van stress op drie verschillende vlakken kunnen benoemen (fysiek, emotie en
psychisch)
- De lichamelijke effecten van stress opsommen
- Het principe van de waak-slaapregulatie kunnen uitleggen
- De functie van slaap kunnen verklaren
- De regulatie van cortisolproductie en de effecten van cortisol op slaap, immuunsysteem,
limbisch systeem, en bindweefsel beschrijven
Stress
Een stressor zijn dingen die op je afkomen die ervoor zorgen dat er een reactie in het lichaam plaats
vindt. Een stressor zorgt voor een verandering in het lichaam, waardoor er een stressreactie
ontstaat. Een stressor is ook wel een spanning gevende factor.
Stress kan invloed hebben op het herstel → cortisol. Dat hormoon wordt aangemaakt in het
nierschors. Bij korte termijn stress maak je adrenaline aan.
Een stressor kan je verdelen in de volgende twee dingen:
- Life events: levensgebeurtenis
- Hassles: dagelijkse beslommeringen
Stress op de lange termijn → aanmaak cortisol → stimuleert gluconeogenese → uiteindelijk afbraak
collageen → effect op bindweefsel, zoals pezen,
bursa, kapsels. → betere doorbloeding hart,
longen en spier. → minder goede doorbloeding
trofotrope organen.
Er is sprake van strain, in geval van:
- Waargenomen discrepantie tussen de
eisen van de omgeving en eigen
mogelijkheden om daarmee om te gaan.
- Een grotere (ervaren) draaglast en
draagkracht.
, Structuren die een rol spelen bij stress:
HPA-as
Hippocampus
Amygdala
Immuunsysteem
Bindweefsel
HPA as (stress systeem)
De Hypothalamus-hypofyse-bijnier-as, die beter bekend is onder de Engelse afkorting HPA-as. Hierin
wordt bedacht of er sprake is van een langdurige stress.
Hypothalamus
De H in HPA staat voor Hypothalamus, een klein onderdeel van de hersenen met een grote taak. De
functie van de hypothalamus is om signalen van de hersenen naar de bijnieren, hypofyse en andere
organen te sturen zodat het meestal als het beginpunt van de HPA as wordt beschouwd. Uiteindelijk
is je Hypothalamus o.a. verantwoordelijk voor je circadiaans ritme, lichaamstemperatuur en je
energieniveau. Totstandkoming gedrag / homeostase.
Hormonaal → aanmaak cortisol, hypothalamus maakt CRH, hypofyse ACTH, bijnieren uiteindelijk
cortisol.
Hypofyse
De hypofyse is zelfs nog kleiner dan de hypothalamus, maar maakt een gigantische hoeveelheid aan
hormonen die ons lichaam nodig heeft. Deze erwt-vormige klier produceert bijvoorbeeld hormonen
als het groeihormoon, het is verbonden met de hypothalamus en bevindt zich aan de basis van de
hersenen.
Bijnier
Als laatste zijn er de bijnieren. We hebben er allemaal twee en ze zitten net boven onze nieren.
Hoewel ze ver van de hypothalamus en hypofyse af zitten zijn ze diep verbonden. De bijnieren
produceren zelfs meer hormonen dan de hypofyse – steroïde hormonen als cortisol,
geslachtshormonen als DHEA en stresshormonen als adrenaline en dopamine. De hormonen die
geproduceerd worden door onze bijnieren controleren chemische reacties in grote delen van ons
lichaam, inclusief de bekende “vecht-of-vlucht” reactie.
Om dit uit te leggen beginnen we met een stressbron. Dat kan een dreigend moment van fysiek
gevaar zijn of het is bijvoorbeeld het nadenken over een presentatie die je volgende week moet
geven. Wat het ook moge zijn de reactie van je lichaam is ongeveer hetzelfde.Vervolgens laat je
hypothalamus een hormoon vrij, die een boodschap naar de hypofyse stuurt. Dit stimuleert de
aanmaak van ACTH door de hypofyse, die je bijnieren aanzet om cortisol aan te maken. Cortisol
verhoogt onder andere de suiker in je bloed en bereidt je lichaam voor op een “vecht-of-vlucht”
reactie dat je lichaam veel energie kost. Je bijnieren produceren ook adrenaline, welke je hartslag en
bloeddruk verhoogt.Deze interacties duren net zo lang voort totdat je lichaam voldoende hormonen
heeft en dan begint een serie aan chemische reacties dit af te stoppen. De cortisol bijvoorbeeld, remt
de hypofyse en hypothalamus af (zodat ze stoppen met het sturen van signalen om nog meer cortisol
te maken). dit is slechts één van de automatische schakelaars die negatieve feedback loops genoemd
worden.
Kortdurende stress → adrenaline
Langdurige stress → cortisol → wanneer je vaak korte stress momentjes hebt denkt je lichaam gooi
er gewoon cortisol in dat werkt namelijk veel langer.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anoukste97. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
