Sociale psychologie
Hoofdstuk 1: Inleiding tot de sociale psychologie
1.1 Wat is sociale psychologie?
Psychologie: De wetenschap van het gedrag en de psychische processen van het individu.
Sociale psychologie: De wetenschappelijke studie naar de manier waarop gedachten, gevoelens en
gedragingen van mensen worden beïnvloed door de werkelijke of imaginaire aanwezigheid van
andere mensen.
Sociale invloed: Het efect dat de woorden, daden of alleen al de aanwezigheid van andere mensen
hebben op onze gedachten, gevoelens, attudes of gedrag.
Empirische methode: Op waarneming en/of onderzoek gebaseerde methode voor het toetsen van
hypothesen.
Hypothese: Een als voorlopige waarheid aangenomen maar nog te bewijzen veronderstelling.
Construct: De manier waarop mensen de sociale wereld waarnemen, begrijpen en interpreteren. Het
is belangrijker dan de objecteve eigenschappen. Als Mark verliefd is op Anna, kan de sociaal
psycholoog de vraag stellen: “gaat Mark Anna mee uit vragen?”. Maar het gaat erom hoe Mark
Anna’s gedrag interpreteert. Als Anna lacht naar Mark, kan hij dat op meerdere manieren
interpreteren.
Determinant: Bepalende factor in een ontwikkeling of toestand. Bijvoorbeeld: als mensen een
interpretate maken van hun sociale omgeving, zorgen ze er dan voor dat hun interpretate hen in
een zo positef mogelijk daglicht plaatst?
Individuele verschillen: Die aspecten van de persoonlijkheid die mensen onderscheiden van
anderen.
Het verschil tussen een socioloog en een sociaal psycholoog is dat een socioloog zich meer richt om
de samenleving als geheel. Een sociaal psycholoog kijkt echt naar individu.
Het doel van sociale psychologie is het identiceren van de universele eigenschappen van de
menselijke natuur die ervoor zorgen dat iedereen gevoelig is voor sociale invloed, onafankelijk van
sociale klasse of cultuur. Het ontdekken van dergelijke universele weten, maar ook van culturele
verschillen in de manier waarop deze weten tot uitng komen.
,1.2 De macht van de situate
Fundamentele atriiutefout: Neiging om de mate waarin iemands gedrag wordt veroorzaakt door
de rol van persoonlijke eigenschappen en andere interne factoren te overschaten en de rol van
externe factoren te onderschaten.
Atriiute: Het toeschrijven van oorzaken aan het eigen of aan andermans gedrag en het daarmee
voorzien van verklaringen.
Experiment: Beursspel - Gemeenschapsgeld (Ross & Samuels
1993) 2 groepen:
- Een groep coöperateve studenten (bereidwillige studenten)
- Een groep competteve studenten (doen hun uiterste best om te winnen)
o Beide groepen spelen zelfde spel waarin keuzes gemaakt worden
Alleen al de naam van een spel, kan gedrag veranderen.
Wall Street Ga
“Community gam
1.3 De macht van sociale interpretate
Behaviorisme: Stroming in de psychologie die de stelling verdedigt dat men, om menselijk gedrag te
kunnen begrijpen, slechts hoef te kijken naar de bekrachtgende eigenschappen van de omgeving.
Dus al het gedrag kan verklaard worden aan de hand van beloningen en strafen. e vergaten het
belang van de manier waarop mensen hun omgeving interpreteren.
De nadruk p constructen, de manier waarop mensen de sociale situate interpreteren, vormt de basis
van een benadering genaamd gestaltpsychologie: Stroming in de psychologie die het belang
benadrukt van het bestuderen van de persoonlijke manier waarop een object wordt waargenomen,
in plaats van het bestuderen van de manier waarop de objecteve, fysieke eigenschappen van het
object zijn samengevoegd.
Je moet je richten op de fenomenologie van de waarnemer, op hoe een object op hem of haar
overkomt. Fenomenologie: Filosoische methode die probeert door de geestelijkinuiteve
beschouwing van de dingen, niet door ratonele kennis, de consttute van de wereld in de geest en
het wezen der dingen te beschrijven.
1.4 De oorsprong van constructen: fundamentele menselijke moteven
Er zijn twee belangrijke moteven voor gedachtes en gedragingen:
- De behoefe aan een positef zelfeeld
- De behoefe om de wereld accuraat waar te nemen
, Het motef van eigenwaarde: de behoefe aan een positef zelfeeld
Positef zelfbeeld: Evaluate van mensen van hun eigen eigenwaarde, dat wil zeggen: de mate waarin
ze zichzelf beschouwen als goed, competent en beschaafd.
De reden dat mensen de wereld zien zoals ze die zien, kan vaak worden teruggevoerd op deze
onderliggende behoefe om een positef beeld van zichzelf te behouden. e geven de zaak een
andere draai, een die hen in het best mogelijke daglicht stelt. Denk aan een ontgroening bij een
studentenvereniging. Je wordt vernederd en daardoor ga je het rechtvaardigen. Je vind de
studentenvereniging zo tof en de vernederingen horen juist bij deze tofe dingen.
Het motef van de sociale cognite: de behoefe om accuraat waar te nemen
Sociale cognite: Hoe mensen denken over zichzelf en de sociale wereld; speciieker: hoe mensen
sociale informate selecteren, interpreteren, herinneren en gebruiken om oordelen te vormen en
beslissingen te nemen.
Onze verwachtngen van de sociale wereld kunnen de sociale wereld veranderen. Selffulfilling
prophecy: je verwacht bepaald gedrag van jezelf of van iemand anders, dus handel je op zo’n manier
dat je verwachtng waarheid wordt. Als je dus denkt dat iemand slim is, dan ga je iemand ook zo
behandelen en wordt je verwachtng waarheid. Omdat je zo erg verwacht dat iemand slim is en de
toetsen goed zal doen, dus hoge verwachtngen hebt, gebeurd dit ook daadwerkelijk.
Biologische drijfveren zoals honger en dorst kunnen krachtge drijfveren zijn, met name wanneer er
sprake is van extreme onthouding. Op een meer psychologisch niveau kunnen we gedreven worden
door angst of beloningen waarbij sprake is van sociale uitwisseling.
Een ander belangrijk motef is de behoefe aan controle.
1.5 Sociale psychologie en maatschappelijke proilemen
De sociaalpsychologische theorieën met betrekking tot het gedrag van mensen hebben inmiddels
hun nut bewezen wanneer het gaat om de aanpak van diverse grote maatschappelijke problemen,
bijvoorbeeld op het vlak van vooroordelen, energiebewustzijn, gezonde leefgewoonten, geweld op
school en seksuele intmidate.
Hoofdstuk 3: Sociale cognite: hoe we denken over de sociale wereld
Automatsche sociale cognite: De manier van denken die snel en automatsch is. Als we voor het
eerst iemand ontmoeten, dan hebben wij altjd razendsnel al een indruk van degene.
Gecontroleerde sociale cognite: De manier van denken die rustg analyseert. Je denkt na over de
belangrijkste beslissingen van je leven.
3.2 Op de automatsche piloot: denken zonder inspanning
Automatsch denken: Denken dat onbewust, onopzetelijk, onwillekeurig en zonder inspanning
geschiedt.
Schema’s: Mentale structuren die mensen gebruiken om hun kennis over de sociale wereld te
organiseren rond thema’s of objecten. Deze structuren hebben invloed op de informate die mensen
opmerken, waarover ze nadenken en die ze zich herinneren.
Scripts: Schema’s over speciieke gebeurtenissen, ofewel de beschrijven van hoe zo’n gebeurtenis
gewoonlijk verloopt. Een verjaardag: zingen, taart, kletsen.
