Samenvatting voeding minor
Hoorcollege Richtlijn goede voeding.
Richtlijn goede voeding (RGV). Deze is opgericht door de gezondheidsraad. In 1986 was
de eerste druk, en herzien in 2006, en 2015.
- Belangrijk document voor voeding
- Basis voor:
o Voedingsbeleid overheid
o Voedingsvoorlichting
- Meest recent: 2015
Gezondheidsraad heeft als taak:
- Adviseren van de overheid.
o D.m.v. Richtlijn goede voeding, voedingsnormen etc.
o Voert regelmatig voedingsconsumptiepeiling (VCP) uit
- Getoetst aan huidige stand van wetenschap- EVB en deze te vertalen naar de richtlijn.
Voedingscentrum: concrete voedingsadviezen
- In opdracht van de overheid
- Onafhankelijk
o Zoals de schijf van5 en hoeveelheden.
Doel van de RGV:
Preventie van chronische ziekten (overgewicht, hart en vaatziekte, COPD, kanker, Depresse
en diabetes type 2) in de algemene bevolking.
- Patiëntgroepen zullen daarnaast nog ziekte-specifieke aanvulling nodig hebben
- Niet van toepassing op: zwangere en kinderen tot 2 jaar.
,RVG overzicht:
De richtlijn goede voeding is gebaseerd op voedingsonderzoek:
- Heel recent, meer vraagtekens dan uitroeptekens.
Vanaf oudsher heeft de mens zich bezig gehouden met de relatie tussen voeding en de
gezondheid. In de loop van de eeuwen zijn er veel theorieën ontstaan die niet op
wetenschappelijke manier zijn getoetst.
De wetenschappelijke onderbouwing werd pas vanaf de 18e eeuw toen mensen zich gingen
interesseren voor de economische kant van veevoeding. De eerste voedingstoffen werden
ontdekt in de 18e eeuw, namelijk eiwitten, vetten en koolhydraten (macro-nutriënten).
Lange tijd dacht men dat de voeding genoeg was om gezond te blijven, totdat de
deficiëntenziekten tekort aan vitamine en mineralen (micro-nutriënten) ontdekt werd.
Lange tijd dacht men dat dit kwam door een bacterie of infectie. Pas begin 20e eeuw werd
ontdekt dat dit kwam door vitamine en minerale tekort, de eerste vitamine kwam pas in 1926.
In de 18e waren er vermoedens dat groente en fruit hielpen bij het voorkomen van
scheurbuik (bloedingen in de buik). Voor dat de bemanning het VOC- aap de goede hoop –
had bereikt om de voorraad aan te vullen, waren veel bemanningsleden al overleden. James
Cook dwong zijn bemanning zuurkool eten, als preventie voor scheurbuik, wat goed hielp.
Vitamine C werd pas twee eeuwen later ontdekt. Zuurkool is ingemaakte kool en hier blijft
vitalime C goed behouden. Beter als in gedroogd fruit.
,Voor de tweede wereld oorlog stond de voeding wetenschap vooral in het teken van het
ontdekken van vitamines. Met als gevolg voorlichting over te korten in de voeding.
Na de tweede wereld oorlog veranderde dit. Met de stijging van de welvaart kreeg men
aandacht voor het teveel aan voedingstoffen, met name vetten, suiker en alcohol. De
welvaartziekte werd in verband gebracht met teveel voedingsstoffen. Ook ontdekte men dat
de onverteerbare voedingstoffen (vezels) belangrijk zijn voor de gezondheid. Er komt en
steeds meer informatie over de functies van vitamine en minerale ontdekt, namelijk als anti-
oxidant (spelen een rol bij het afweersysteem en bij de preventie van hart en vaatziekte en
kaner) en bio-actieve stoffen.
Soorten onderzoek:
Transversaal, dwarsdoorsneede of cross-sectioneel onderzoek
- Er wordt gekeken of er een verband is tussen de ziekte en de voeding op hetzelfde
moment. Hier moet je oppassen met het trekken van je conclusie.
- Je meet twee factoren op hetzelfde moment.
- Voeding verschilt op meer punten, dan dat ene product.
- Uitspraak over een verband, maar niet over een causaal verbrand (oorzaak gevold)
Cohort onderzoek:
- Groep mensen wordt gevolgd in de tijd.
- Gegevens verzameld over leefgewoonten, lengte, gewicht, bloeddruk, boeldafname etc.
- Subgroepen qua voedingsgewoonten
- Na verloop van tijd verschil subgroepen in optreden van ziekte?
- Voordeel
o Je weet dat blootstelling (factor voeding) vooraf gaat aan ziekte
- Nadeel
o Duurt lang, kostbaar, het is lastig om te controleren voor alle factoren die invloed
hebben op de relatie tussen bv verzadigd vet en hartinfarct (overige voedingstoffen,
roken, beweging en mogelijk nog onbekende factoren).
Patiënt controle onderzoek (case control):
- Uitgangspunt is de groep met een ziekte.
- Patiënt en controle moeten op elkaar lijken (leeftijd, geslacht etc.)
- Voedingsgedrag in het verleden nagevraagd, bij het verschil in voedsel kan het invloed
hebben op de ziekte.
- Uitdaging:
o Samenstellen controlegroep
o Recall bias (of mensen het nog wel goed kunnen herinneren)
Interventie onderzoek – experiment (RCT)
- Causale verbanden. Een oorzakelijk verband worden aangetoond.
- Gecontroleerde situatie met experimentele groep en controle groep. Deze mogen maar
op één punt verschillen, namelijk het te onderzoeken onderdeel.
- Aandachtspunten:
o Gemotiveerde deelnemers
o Eindpunten op kort termijn
o Ethische kwesties
Voedingstoffen en voedingsmiddel:
Voedingstoffen Vitamine C
Voedingsmiddelen sinaasappel
, Essentiële voedingstoffen zijn onmisbaar voor de stofwisseling en kunnen niet door het
lichaam gemaakt worden. deze moet je innemen via de voeding. Er zijn ca. 50 essentiële
voedingstoffen:
- Eiwitten (essentiële aminozuren)
- Vetten (essentiële vetzuren)
- Koolhydraten (glucose, voedingsvezels)
- Vitamines
- Minerale
- Water
Deze kun je indelen in twee categorieën
- Micronutriënten mineralen en vitamine
- Macronutriënten eiwitten, vetten en koolhydraten.
Bioactieve stoffen alle stoffen die een bepaalde biologische of fysiologische activiteit of
functie hebben. Die een gezondheidsbevordering effect hebben (voedingsmiddel of
supplement)
In deze grafiek zie je wat de voedingstoffen doen met
teveel of te weinig inname.
Deficiëntie te kort aan een bepaalde voedingsstof
Latentie deficiëntie voorraad in het lichaam is
onvoldoende en je krijgt te weinig voedingsstoffen
binnen. Je krijgt vage klachten..
Toxische grens ligt ver boven de ADH.
Intoxicatie vergiftigingsverschijnselen. Je krijgt te
veel essentiële voedingsstoffen binnen, je lichaam kan
het niet snel genoeg uitscheiden of afbreken.
Toxiciteit is afhankelijk van de voedingsstof. Bij voeding
is een teveel alleen door suppletie of verrijking. Baat
het niet, het schaadt soms/vaak wel!
Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH)
Dit komt tot stand door na te gaan wat de behoefte is van verschillende groepen.
Dit wordt gebaseerd op:
- De gemiddelde behoefte van een gezonde populatie.
- Deze wordt verhoogt door 2 keer de standaarddeviatie
- Er wordt rekening gehouden met de biologische beschikbaarheid van de voeding.
- Er wordt rekening gehouden met de individuele benodigdheden .
Er wordt rekening gehouden met de biologische beschikbaarheid van voedingsstoffen, dat is
de hoeveelheid die door het lichaam vanuit het voedsel in het maagdarmkanaal
geresorbeerd kan worden. Ook wordt rekening gehouden met individuele verschillen in
vertering, absorptie en stofwisseling. Dat betekent dat de behoefte aan voedingsstoffen per
persoon verschilt. De spreiding in een groep mensen is normaal verdeeld. Dat betekent dat
er weinig mensen zijn die een heel hoge behoefte hebben en ook weinig mensen die een
heel lage behoefte hebben.
Voedingsnormen:
- Aanbevolen hoeveelheid = gem + 2x s.d.
- Adequate inname = schatting + ruime marge (voor voedingsstoffen met te weinig
wetenschappelijk bewijs).
- Aanvaardbare bovengrens= hierboven kans op ongewenste effecten