Toetsmatrijs Kennistoets PZ
Medisch
Binnen de preventieve zorg benoemt de student belangrijke aspecten van
de zorgverlening en licht deze toe.
Risicofactoren HVZ, CVRM, Leefstijladviezen HVZ, Preventie consult,
Geneesmiddelen
In Nederland zijn tegenwoordig meer mensen chronisch ziek. Dit kan komen door onze leefstijl, maar
ook door een veranderde kijk en meer mogelijkheden om ziekten te ontdekken. Zuigelingensterfte is
sterk afgenomen in de afgelopen 100 jaar, doordat hier veel aandacht aan besteed is.
Vroeger waren tuberculose en pneumonie de belangrijkste doodsoorzaken, nu zijn dat kanker en
hart- en vaatziekten. Recent werd de focus volledig op corona gelegd, en werd de rest een beetje aan
de kant geschoven.
Veranderingen in de gezondheidstoestand leiden tot aanpassingen in de aandacht. Als het
voorkomen van een ziekte erg naar beneden is gebracht, gaat de aandacht naar iets nieuws. Op het
onderwerp dat volledig in de aandacht staat wordt de meeste gezondheidswinst behaald. Dingen die
minder belangrijk zijn staan op de achtergrond, en moet dus maar wachten. Soms worden daar dan
ook doden geaccepteerd. Ook de focus op onderzoek en ontwikkelingen verandert door de tijd heen.
Oorzaak arteriosclerose
Arteriosclerose is een vaatwandverandering in het
arteriële vaatbed. Er is een vetafzetting in de waadwand
en de binnen bekleding van het vat. Daar treedt op een
gegeven moment een
ontstekingsrectie op, waardoor er een bindweefselkapsel
ontstaat.
Onder dit bindweefselkapsel treedt iets van necrose op.
Als het bindweefselkapsel barst, krijg je een wondje. Dit
wondje roept een reactie op in het lichaam, waardoor je
trombusvorming in de vaten krijgt, met een afsluiting tot
gevolg. De vaatwandveranderingen zijn blijvend, alleen
het stolsel oplossen zal niet het hele probleem oplossen.
We kennen macroangiopathie en microangiopathie:
Macroangiopathie: een groot verzorgingsgebied wordt getroffen. Een groot deel van het hart,
een groot deel van de hersenen, een heel been, etc. Het verzorgingsgebied van een grote slagader
disfunctioneert. Dit kan voorkomen bij bijvoorbeeld:
- Aneurysma van de aortae abdominalis (vaak bij toeval ontdekt);
- Bypass arteria ilica/fermoralis (klaagt over problemen met lopen);
- Endarteriectomie arteria carotis (soms operatief voor een deel weghalen)
- Dotterbehandeling met stentplaatsing bij het hart.
Het is symptoombestrijding. Als er eenmaal een groot vat afgesloten is geweest en het ‘opgelost’ met
bijvoorbeeld een bypass, dan is het nieuwe vat ook binnen een mum van tijd
beschadigt/dicht/verkalkt.
Microangiopathie: verzorgingsgebied van kleine arteriolen en capillairen disfunctioneert. Zeer
geringe uitval. Het trekt vaak in een vroeg stadium ook wel weer bij. In de loop van de tijd wordt het
uitbreidend/progressief.
Voorbeelden:
- Multi-infarct brein;
- Neuropathie;
, - Retinopathie;
- Nefropathie;
- Subendocardial infarction.
Risicofactoren
Als ik dit moet koppelen aan de vorige doelstelling, zou ik zeggen dat je kunt inspelen op de eerste
twee factoren: lifestyle en pathofysiologische factoren, om slagaderverkalking te voorkomen.
Lifestyle (te veranderen) Pathofysiologisch (te Persoonskenmerken
veranderen) (onveranderlijk)
Voedingspatroon Hyperthensie Leeftijd
Roken Hypercholesterolemie (Mannelijk) geslacht
Alcoholgebruik Diabetes Mellitus Genetisch voorkomen
Beweging Obesitas Voorgeschiedenis
Stollingsafwijkingen
Risicofactoren en leefstijl;
Risico berekenen:
Je kunt het risico op ziekte of sterfte door hart- en vaatziekten (HVZ)
voor patiënten zonder HVZ berekenen met de tabel uit de CVRM-
standaard (zie hiernaast).
De tabel bestaat in eerste instantie uit twee stukken: mannen en
vrouwen. Je ziet bij de mannen dan ook meer donkere kleuren, omdat
zij erfelijk gezien een hoger risico hebben. In het midden zit een balk
met leeftijdscategorieën van 40-70 jaar. Elke kolom van man/vrouw is
in twee delen opgedeeld: de rokers en niet-rokers. Elke rij in de
leeftijdsvakken staat voor een bepaalde systolische bloeddruk.
Daarnaast is er nog een verdeling op basis van de cholesterol/HDL
ratio. Door al deze factoren kun je tot een bepaald percentage van
ziekte of sterfte komen: dat zijn de getallen in de vakjes.
Belangrijke aanpassingen in lifestyle:
- Stoppen met roken: Dit is onomstotelijk bewezen.
- Lichamelijke beweging: 30 minuten lichamelijke activiteit op
de meeste dagen, het liefst elke dag van de week. Dit helpt in
veel gevallen.
- Gewichtsverlies: gewichtsverlies bij mensen met overgewicht
of obesitas helpt in veel gevallen.
- Gezonde voeding: kan helpen bij het voorkomen van arteriosclerose.
Lifestyle medicine is een nieuw specialisme met zes speerpunten:
- Voeding;
- Beweging;
- Tabak en alcohol (hiermee stoppen);
- Stressmanagemt;
- Slaap;
- Gezonde relaties.
Het is gericht op preventieve gezondheidszorg en zelfzorg. Het houdt zicht bezig met onderzoek,
preventie en behandeling van aandoeningen veroorzaakt door leefstijlfactoren en vermijdbare
doodsoorzaken (zie zes speerpunten).
,Positieve aspecten van lifestyle medicine:
- Andere benadering van ziekte:
- Wetenschappelijk onderzoek
- Innovatie
- Verantwoordelijkheid waar die hoort (WGBO)
- Kostenbeheersing
Aandachtspunten:
- Moet zijn waarde nog bewijzen;
- Motivatie tot gedragsverandering
- Maakbare gezondheid
- Ziekte slechts als biologische en/of sociologische entiteit
- Kansen: er is een kans dat het werkt, een kans dat een probleem optreedt, de kans dat
iemand doodgaat, etc.
(aanpak) MRSA, Besmetting MRSA, BRMO
Meldingsplichtige infectieziekten zijn infectieziekten die verplicht gemeld moeten worden bij de
GGD. De meldingsplicht schrijft voor dat artsen en medisch microbiologische laboratoria bepaalde
infectieziekten melden aan de GGD. Bij een goede infectieziektebestrijding begint met een snelle
melding. Alleen zo kan de overheid adequate maatregelen nemen. Denk aan bron- of
contactopsporing, vaccinatie en/of antibioticaprofylaxe, voorlichting aan zorgverleners en/of mensen
die een risico lopen op besmetting, het instellen van hygiënemaatregelen of een beroepsverbod, het
weren van besmettelijke leerlingen van scholen of kinderdagverblijven en in uiterste gevallen isolatie
van besmettelijke patiënten of quarantaine van contacten.
Infectieziekten zijn meldingsplichtig als ten minste aan 1 van 4 onderstaande criteria wordt voldaan:
- De infectieziekte komt voort uit een open bron waartegen de omgeving zich niet of moeilijk
kan beschermen. Gezien de aard en besmettelijkheid van de ziekte moeten, al dan niet
dwingend opgelegde, maatregelen getroffen worden om verspreiding van de ziekte te
voorkomen;
- De melding is onmisbaar voor preventie en bestrijding en kan niet op een andere op een
andere manier verkregen kan worden;
- Gegevens zijn van belang om afgeleide risico’s voor de bredere populatie tijdig te signaleren,
zoals het falen van vaccins in het Rijksvaccinatieprogramma;
- De infectieziekte heeft mogelijk internationale consequenties en moet worden gemeld aan
de Wereld Gezondheidsorganisatie volgens de Internationale Gezondheidsregels.
Wetgeving:
De Wet publieke gezondheid regelt de organisatie van de openbare gezondheidszorg, de bestrijding
van infectieziektecrises en de isolatie van personen/vervoermiddelen die internationaal
gezondheidsgevaren kunnen opleveren. Ook regelt de wet de jeugd- en ouderengezondheidszorg. De
Wet publieke gezondheid vervangt sinds 2008 de Infectieziektenwet, de Wet collectieve preventie
volksgezondheid en de Quarantainewet (Wet publieke gezondheid, 2018).
De student kan benoemen welke hoofdgroepen meldingsplichtige infectieziekten er bestaan, onder
welke wetgeving deze vallen en de bijhorende maatregelen toelichten.
De hoofdgroepen van meldingsplichtige infectieziekten zijn:
- Groep A:
• Voorbeelden:
• Apenpokken (monkeypox)
• COVID-19
, • MERS-coronavirus
• Pokken
• Polio
• Severe acute respiratory syndrome (SARS)
• Virale hemorragische koorts
• Mogelijk wettelijke maatregelen:
• Gedwongen opname tot isolatie of thuisisolatie,
• Gedwongen onderzoek,
• Gedwongen quarantaine (inclusief medisch toezicht),
• Verbod van beroepsuitoefening.
- Groep B1:
• Voorbeelden:
• Humane infectie met dierlijk influenzavirus
• Difterie
• Pest
• Rabiës
• Tuberculose
• Mogelijk wettelijke maatregelen:
• Gedwongen opname tot isolatie of thuisisolatie,
• Gedwongen onderzoek,
• Verbod op beroepsuitoefening.
- Groep B2:
• Voorbeelden:
• Buiktyfus (typhoid fever)
• Cholera
• Hepatitis A
• Hepatitis B
• Hepatitis C
• Kinkhoest
• Mazelen
• Paratyfus
• Rubella
• Shigatoxineproducerende Escherichia coli /enterohemorragische Escherichia
coli-infectie (STEC)
• Shigellose
• Invasieve groep A-streptokokkeninfectie
• Voedselinfectie voor zover vastgesteld bij 2 of meer patiënten met een
onderlinge relatie wijzend op voedsel als bron
• Mogelijk wettelijke maatregelen:
• Verbod op beroepsuitoefening
- Groep C:
• Voorbeelden:
• Antrax
• Bof
• Botulisme
• Brucellose
• Carbapenemase-producerende Enterobacteriaceae (CPE)
• Ziekte van Creutzfeldt-Jakob (klassieke)/(variant)
• Gele koorts
• Invasieve Haemophilus influenzae type b-infectie
• Hantavirusinfectie
