SCHEIKUNDE | SAMENVATTING OVERAL CHEMIE HAVO 5 Dit is een samenvatting van scheikunde (Overal Chemie) hoofdstuk 7 t/m 11. In de samenvattingen staan afbeeldingen om de tekst beter te begrijpen, opsommingen en handige schema's. Ook heb ik een aantal aantekeningen uit mijn eigen les verwerkt in de sa...
SCHEIKUNDE
HOOFDSTUK 7, KOOLSTOFVERBINDINGEN
PARAGRAAF 1, DE KOOLSTOFKRINGLOOP
Koolstof is in de atmosfeer aanwezig als de verbinding koolstofdioxide.
koolstofkringloop:
Snelle koolstofkringloop =
- als levende wezens planten eten en
de koolstofverbindingen uit de planten
in hun lichaam verbranden
- als planten of dierlijk materiaal
gebruikt wordt om andere stoffen van
de maken, die vervolgens als afval
worden verbrand
- plantenresten gebruiken als
brandstof
Langzame koolstofkringloop =
- als koolstofverbindingen uit planten
in de grond terecht komen en daar
blijven tot ze zijn omgezet in fossiele
brandstoffen
PARAGRAAF 2, ALKANEN EN ALKENEN
Koolstofverbindingen = stoffen waarin de atoomsoort C voorkomt
Koolwaterstoffen = alle verbindingen die uitsluitend bestaan uit koolstofatomen en
waterstofatomen (C en H)
- onvertakt = elk C-atoom is met maximaal twee andere C-atomen verbonden
- vertakt = minstens één C-atoom verbonden met drie of vier andere C-atomen
- verzadigd = uitsluitend enkele atoombindingen tussen C-atomen
- onverzadigd = één of meer dubbele atoombindingen tussen C-atomen
Homolege reeksen = alle stoffen die tot één formule alkaan alkeen (gelijk aantal C)
homologe reeks behoren, lijken op elkaar CH4 methaan er bestaan geen
à de verhouding aantal C- en aantal H-atomen in dubbele c-verbinding
de moleculen gelijk C2H6 ethaan etheen
- Alkanen = CnH2n + 2 C3H8 propaan propeen
Tussen de C-atomen in een alkaanmolecuul C4H10 butaan buteen
komen alleen enkelvoudige bindingen voor C5H12 pentaan penteen
(dus altijd verzadigd). C6H14 hexaan hexeen
- Alkenen = CnH2n C7H16 heptaan hepteen
één dubbele binding tussen twee C-atomen C8H18 octaan octeen
(dus altijd onverzadigd) C9H20 nonaan noneen
C10H22 decaan deceen
Covalentie atoomsoort C = 4 bindingsstreepjes
Covalentie atoomsoort H = 1 bindingsstreepje
vereenvoudigen à
Isomerie = twee verschillende moleculen met dezelfde molecuulformule
Isomeren = de verschillende stoffen met dezelfde molecuulformule
à systematische naamgeving = consequent gebruik van regels en afspraken zodat isomeren
verschillende naam krijgen (in detail)
Naam afleiden uit structuurformule alkaan:
, 1. Het aantal C-atomen uit de langste onvertakte koolstofketen opzoeken
à nummeren (begin aan kant het dichtste bij de vertakking)
2. De naam van de langste onvertakte keten opzoeken aan de hand van aantal C-atomen
(tabel)
3. De naam van de vertakking opzoeken
voorbeeld: 2,2-dimethylpropaan
Naam afleiden uit structuurformule alkeen:
1. De langste onvertakte koolstofketen waarin zich een dubbele binding bevindt opzoeken
à nummeren (begin aan kant het dichtste bij de dubbele binding)
2. De naam van de langste keten opzoeken
3. De naam van de vertakkingen opzoeken
voorbeeld: 2,3-dimethyl-1-buteen
1 = plaats dubbele binding
2,3 = plaatsen vertakkingen
PARAGRAAF 3, KOOLSTOFVERBINDINGEN MET EEN KARAKTERISTIEKE GROEP
Karakteristieke groep = atoom of atoomgroep die naast koolstof- en waterstofatomen ook
zuurstof-, stikstof- en halogeenatomen (F, Cl, Br, I) bevat
à de andere stoffen geven de atoomgroep een bepaalde eigenschap
Halogeenalkanen = één of meer H-atomen zijn vervangen door een halogeenatoom
naamgeving van halogeenalkanen:
1. nummer de langste koolstofketen (begin waar karakteristieke groep het dichtstbij zit)
2. tel het aantal C-atomen en bepaal de stamnaam
3. de naam van de karakteristieke groep komt voor de stamnaam
4. het nummer van het C-atoom waar de karakteristieke groep aan zit, zet je voor de andere
namen
Carbonzuren = alle koolstofverbindingen met de karakteristieke groep
Alkaanzuren = een alkaan waarin een CH3-groep is vervangen door een COOH-groep
naamgeving van alkaanzuren:
1. tel het aantal C-atomen en bepaal de stamnaam
2. plaats achter de stamnaam zuur
Alcoholen = alle koolstofverbindingen met de karakteristiek groep met de formule –O-H
Alkanolen = een alkaan waarin één H-atoom is vervangen door een –OH-groep
naamgeving van alkanolen:
1. nummer de langste koolstofketen (begin waar karakteristieke groep het dichtstbij zit)
2. tel het aantal C-atomen en bepaal de stamnaam
3. plaats achter de stamnaam ol
4. het nummer van het C-atoom waar de –OH-groep aan zit, komt voor de uitgang –ol
Amines = alle koolstofverbindingen met de karakteristieke groep met de formule –NH2
Alkaanamines = een alkaan waarin één H-atoom is vervangen door een –NH2-groep
naamgeving van alkaanamine:
1. nummer de langste koolstofketen (begin waar karakteristieke groep het dichtstbij zit)
2. tel het aantal C-atomen en bepaal de stamnaam
3. plaats achter de stamnaam amine
4. het nummer van het C-atoom waar de –NH2-groep aan zit komt voor de uitgang amine
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper r_. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
