Probleem 3: Self-actualization or learning
Leerdoelen:
● factoren zelfactualisatie/zelfacceptatie
● theorie Rogers
● invloed van jeugd op toekomst
● Social learning: factoren (beloning en geslacht) en theorie
Humanisme: het idee dat ieder mens de potentie heeft om te groeien en zich te ontwikkelen.
Phenomenology: het bestuderen van een individu zijn eigen unieke, subjectieve, bewuste ervaring.
Phenomenal field: de subjectieve ervaring van de wereld: bestaande uit waarneming van de “echte” wereld, onze
innerlijke behoeftes, doelen en overtuigingen
Existentialisme (Sartre): existentie gaat vooraf aan de essentie → mens is compleet vrij en verantwoordelijk.
SELF ACTUALIZATION (ROGERS)
The self (of self-concept):hoe we onszelf zien. Een persoonlijkheidsstructuur die we gebruiken om onze wereld te
interpreteren. (bewust)
Rogers onderscheidde vormen van the self, namelijk:
- ideal self: wie we het liefst zouden willen zijn: ideaalbeeld van jezelf, wie je denkt te zijn
- actual self: wie je echt bent.
Q-sort techniek/adjective checklist: objectieve manier om self te meten: patiënt krijgt serie kaarten met
persoonlijkheidseigenschappen en moet deze te sorteren op betrekking tot het eigen karakter.
Actualization: de neiging om capaciteiten te ontwikkelen die het organisme handhaven of verbeteren.
Organismic valuing process: doelen stellen om onszelf te verbeteren
Verschil met Freud is dat bij Rogers je je altijd kunt ontwikkelen en verbeteren, bij Freud gebeurt dit alleen in je jeugd.
Ook gelooft Rogers niet dat mensen door oerinstincten worden gedreven (zoals Freud), maar door neiging naar groei:
bewust
Self-actualization: actual self en ideal self dichter bij elkaar brengen.
Fully functioning person = iemand die voluit leeft en streeft naar zelfactualisatie:open voor nieuwe ervaringen, ideeën en
gevoelens. Probeert als mens te groeien.
De zelfactualisatie bestaat volgens Rogers uit twee delen:
- Congruentie: je eigenschappen en gedrag komen met elkaar overeen
- Self-Consistency: eigenschappen onderling komen met elkaar overeen: consistent self-concept (betrouwbaar
en eerlijk bijv.)
- Incongruentie: je zelfbeeld en gedrag komen niet met elkaar overeen: je herkent jezelf niet en er ontstaat
spanning en anxiety.
Subception: onbewuste waarneming van incongruentie. Je wil je angst dan in je onderbewustzijn houden met
defensiemechanismen:
- Denial: ontkennen
- Distortion: goedpraten: je zoekt acceptabele redenen die makkelijker te accepteren zijn (rationalization van
freud)
Positive Regard: behoefte aan goedkeuring en affectie van mensen om zich heen
- Unconditonal Positive Regard:positieve aandacht zonder voorwaarden → totale self-actualisation
- Conditional Positive Regard: positieve aandacht onder een bepaalde voorwaarde → geen totale self-
actualisation
conditions of worth: voorwaarden waaraan iemand moet voldoen om positieve aandacht te krijgen, je
verandert je gedrag om deze aandacht te krijgen. Kan self-actualisation in de weg staan: je wil voldoen aan
voorwaarde
- Conditional self-regard: voorwaarden opleggen om jezelf goed te keuren
- Unconditional self-regard: jezelf hoe dan ook accepteren
Autonomie: niet denken aan wat je moet doen, maar eigen keuzes maken
Internal locus of self evaluation: jezelf beoordelen in plaats van luisteren naar de mening van anderen
, Er zijn verschillende manieren voor mensen om hun zelfvertrouwen te behouden.
bv: self-handicapping; situatie creëren waarin falen een grotere kans heeft zodat je externe factoren de schuld kan geven.
Client-centered theory: klant is geen hulpeloos slachtoffer, maar zelfstandig individu. Zelfbeeld wordt hersteld door zichzelf
te begrijpen als de klant vertelt.
● oprechte acceptatie: therapeut moet oprecht accepteren en goed behandelen
● echtheid: authenticity: niet jezelf proberen te verdedigen of realiteit veranderen
● unconditional positive regard: therapeut oordeelt niet
● empathic understanding: Cliënt moet zich begrepen voelen. Therapeut moet inleven en medeleven
- Clarification of feelings: de cliënt uit gevoelens, de therapeut herhaalt dit in andere woorden zodat de cliënt
zich meer bewust wordt van echte gevoelens en waar deze vandaan komen.
- Restatement of content is ongeveer hetzelfde maar gaat in op de cognitieve inhoud en de ideeën achter wat
de cliënt zegt.
Voordelen: comfortabel & Herkenbaar, Optimistisch & Positief beeld v menselijke natuur, persoonlijke groei door positive
regard naar self-actualization
Nadelen: geen duidelijke hypothese, werkt niet voor iedereen: alleen als klant er zelf over wil praten, cliënt moet veel
inzicht over zichzelf hebben, naief sentimenteel, romantisch: mensen maken feiten mooier dan het is als je jezelf evalueert
Verschil Rogers en Freud:
Rogers: proces bewust, men kan zich ontwikkelen, mensen worden gedreven door groei
Freud: proces onbewust, energiesysteem is gesloten men kan zich alleen ontwikkelen in jeugd, mensen worden
gedreven door drives
Sterke punten Rogers:
● Wetenschappelijk
● Uitgaan van het positieve
● Meer aantoonbaar dan bijv. Freud
Kritiek op Rogers:
● Concepten zijn te vaag
● Beweringen zijn niet bewezen
● Je kunt theorieën niet zien als serieuze wetenschappelijke voltooiingen
● Misschien wel té positief → naïef
MASLOW
Een andere psycholoog die het belang van zelfactualisatie benadrukte was Maslow die die hierarchy of motives opstelde
(verschillende behoeftes zijn sterker en belangrijker dan anderen):
Zelfontplooiing: De neiging om alles te worden wat binnen je
mogelijkheden ligt, je grenzen opzoeken.
Zelfvertrouwen (respect, eerbied: behoefte naar macht &
waardering)
Sociale behoeften (vriendschap, liefde, acceptatie etc.)
Veiligheid: minder veeleisend maar wel belangrijk (onderdak)
Fundamentele Basisbehoeften (eten, water etc.)
Maslow stelde dat de lagere drie motieven deficiency-based
zijn (tekort: vermijden van vervelende consequenties door deze behoeftes te vervullen.) De hogere twee zijn growth-based
(groei: leveren positieve consequenties op.)
Maslow gebruikte de term peak experience om een extreme instantie van zelfactualisatie te beschrijven.
Proces living: we proberen altijd beter te worden maar je bereikt (bijna) nooit de peak experience
